Scenariusz

Autor:

Learnetic SA

Temat zajęć:

Czym jest i jakie znaczenie ma grawitacja?

Grupa docelowa:

Szkoła podstawowa; do wykorzystania na lekcjach fizyki

Ogólny cel kształcenia:

Zapoznanie ze zjawiskiem grawitacji i jego znaczeniem w przyrodzie.

Kształtowane kompetencje kluczowe:

Zalecenie Parlamentu Europejskiego i Rady UE z dnia 18.12.2006 w sprawie kompetencji kluczowych w procesie uczenia się przez całe życie:

1) porozumiewanie się w języku ojczystym;

3) kompetencje matematyczne i podstawowe kompetencje naukowo‑techniczne;

5) umiejętność uczenia się;

Cele (szczegółowe) operacyjne:

Uczeń:

wyjaśnia, co to jest powszechne ciążenie,
omawia znaczenia grawitacji na Ziemi,
bada działanie grawitacji,
wyjaśnia znaczenie oporu powietrza dla spadku ciał.

Metody/techniki kształcenia:

pogadanka
doświadczenie
pokaz multimedialny

Formy organizacji pracy:

indywidualna
grupowa

Środki dydaktyczne i praktyczne wskazówki:

Do przeprowadzenia tej lekcji potrzebne są:

przybory szkolne, w tym linijka, plastelina, kartki papieru,
waga,
plastikowy lub papierowy kubek, wiadro, woda,
folia aluminiowa, karton, piłki, surowce wtórne do sporządzenia różnych obiektów.

PRZEBIEG LEKCJI

Faza wprowadzająca:

Czynności organizacyjne.

Nauczyciel przedstawia temat lekcji.

Informuje uczniów, że podczas lekcji dowiedzą się więcej o grawitacji.

Faza realizacyjna:

1. Uczniowie oglądają film Czym jest i jakie znaczenie ma grawitacja.

2. Nauczyciel pyta uczniów:

Co to jest siła grawitacji?

Kiedy można zaobserwować jej działanie?

Czy i czym różni się grawitacja na Ziemi i w kosmosie?

Co się dzieje w przestrzeni kosmicznej, dlaczego kosmonauci w statkach kosmicznych „latają”?

3. Na wstępie do części doświadczalnej nauczyciel pyta uczniów:

Co się dzieje z dwoma spadającymi na Ziemię ciałami zrzuconymi jednocześnie z tej samej wysokości?

Czy spadną jednocześnie czy nie i dlaczego tak się dzieje?

Mówi, że uczniowie wykonają serię obserwacji, aby się o tym przekonać.

Uczniowie mają zrzucić:

bardzo podobne obiekty pod względem masy i rozmiaru (np. dwie kulki z plasteliny czy dwie kulki z folii aluminiowej),
obiekty o różnej masie, lecz takich samych rozmiarach (np. kulka z papieru, kulka z plasteliny),
obiekty o takiej samej masie, lecz różnych rozmiarach (np. zwinięta kartka papieru, rozwinięta kartka papieru),
dwa dowolne obiekty (np. przybory szkolne).

Zadaniem uczniów jest najpierw zaproponowanie obiektów, które odpowiadają opisom – proponują materiały, wykonują obiekty. Mogą je ważyć, mierzyć i obliczać ich powierzchnię i objętość. Następnie zrzucają je jednocześnie z jednakowej wysokości i notują wyniki.

Notatki powinny zawierać:

opis obiektów (na przykład masa, objętość, rozmiar, materiał),
skąd zostały rzucone,
obserwację (jak spadały, czy tak samo, czy różnie),
wnioski.

4. Nauczyciel z uczniami analizuje wyniki. Pyta uczniów, jakie wnioski wypływają z ich doświadczenia. Czy stwierdzenia zawarte w filmie:

Większość przedmiotów spada pionowo mniej więcej w tym samym czasie.

oraz

Niektóre przedmioty opadają dziwnym ruchem z powodu oporu powietrza – im większa powierzchnia ciała, tym opór jest większy i powoduje inne zachowanie się ciała.

się potwierdziły?

5. Pod koniec części eksperymentalnej nauczyciel pokazuje plastikowy kubek z otworem z boku (blisko dna). Pokazuje, że jeśli wlejemy do kubka wodę, to wycieka ona przez otwór. Pyta uczniów, jak myślą, co się stanie, gdy kubek zostanie zrzucony. Rzuca kubek do wiadra. Następnie uczniowie mogą powtórzyć eksperyment sami – napełniają kubek, obserwują, jak woda z niego wycieka przez otwór i co się dzieje, gdy kubek zostanie swobodnie upuszczony.

Na podsumowanie można powiedzieć, że grawitacja dotyczy zatem także cieczy, a także gazów (atmosfera ziemska jest utrzymywana dzięki grawitacji).

Na koniec uczniowie rozwiązują zadania interaktywne utrwalające wiadomości zdobyte w trakcie lekcji.

Faza podsumowująca:

Nauczyciel omawia wszystkie zadania, uczniowie podają odpowiedzi.

Nauczyciel podsumowuje lekcję, wykorzystując do tego ostatnią stronę Podsumowanie.

Praca domowa:

Znajdź trzy ciekawe przykłady na to, dlaczego grawitacja jest nam potrzebna. Uzasadnij swój wybór.

Sprawdź na opakowaniach różnych produktów, czy podana jest na nich masa czy ciężar.

m3815b0de882b6403_1

Metryczka

Tytuł

Czym jest i jakie znaczenie ma grawitacja?

Temat lekcji z e‑podręcznika, do którego materiał się odnosi

Co to jest ciążenie?

Przedmiot

Przyroda

Etap edukacyjny

Szkoła podstawowa; do wykorzystania na lekcjach fizyki

Podstawa programowa

Uczeń opisuje kształt Ziemi z wykorzystaniem jej modelu – globusa.

Nowa podstawa programowa

II. Ruch i siły. Uczeń:

11) rozpoznaje i nazywa siły, podaje ich przykłady w różnych sytuacjach praktycznych (siły: ciężkości [...], oporów ruchu);

17) posługuje się pojęciem siły ciężkości;

Kompetencje kluczowe