SCENARIUSZ LEKCJI

Imię i nazwisko autorki: Magdalena Filewicz

Przedmiot: geografia

Temat zajęć: Rzeźba staro- i młodoglacjalna w Polsce

Grupa docelowa: III etap edukacyjny, liceum/technikum, zakres rozszerzony, klasa III

Podstawa programowa

XIII. Związki między elementami środowiska przyrodniczego na wybranych obszarach Polski: gór, wyżyn, nizin, pojezierzy i pobrzeży.

Uczeń:

5. wyjaśnia wpływ lądolodu na środowisko przyrodnicze pojezierzy i nizin oraz porównuje rzeźbę młodoglacjaną i staroglacjalną.

Kształtowane kompetencje kluczowe:

• kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji,

• kompetencje matematyczne oraz kompetencje w zakresie nauk przyrodniczych, technologii i inżynierii,

• kompetencje cyfrowe,

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się.

Cele operacyjne

Uczeń:

• wyjaśnia terminy rzeźby staro- i młodoglacjalnej,

• charakteryzuje formy rzeźby staro- i młodoglacjalnej,

• wskazuje na mapie Polski formy rzeźby polodowcowej,

• rozpoznaje na podstawie zdjęć formy rzeźby polodowcowej.

Strategie nauczania: asocjacyjna, emocjonalna

Metody i techniki nauczania: blended learning, gamifikacji/grywalizacja, miniwykład, pogadanka

Formy zajęć: praca indywidualna, praca w grupach, praca całego zespołu klasowego

Środki dydaktyczne: e‑materiał, komputer, tablety/laptopy, rzutnik, mapa Polski, mapa Europy, atlasy geograficzne

Materiały pomocnicze

Geomorfologia Polski, M. Klimaszewski, R. Galon (red.), t. 1–2, PWN, Warszawa 1972.

Klimaszewski M., Geomorfologia, PWN, Warszawa 1978.

Migoń P., Geomorfologia, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2006.

PRZEBIEG LEKCJI

Faza wprowadzająca

• Czynności wstępne (powitanie, sprawdzenie listy obecności, sprawdzenie pracy domowej).

• Wprowadzenie do tematu. Nauczyciel wyjaśnia uczniom, że na rzeźbę powierzchni Polski duży wpływ miały zlodowacenia (pogadanka).

• Przedstawienie celów lekcji.

Faza realizacyjna

• Nauczyciel prosi uczniów o podanie różnic między rzeźbą staro- i młodoglacjalną na podstawie mapy zasięgu zlodowaceń w Polsce oraz mapy rzeźby terenu Polski oraz mapy ogólnogeograficznej, zamieszczonych w atlasie geograficznym.

• Nauczyciel przedstawia uczniom część „Przeczytaj” e‑materiału, w krótkim wykładzie wyjaśnia różnice miedzy rzeźbą staro- i młodoglacjalną, jakie formy rzeźby powstały w wyniku działalności lądolodu. Charakteryzuje formy polodowcowe z podziałem na akumulacyjne i erozyjne. Prosi uczniów o odszukanie w atlasie geograficznym omawianych form oraz o wskazanie na mapie Polski przykładów ich występowania. Nauczyciel na podstawie źródeł internetowych pokazuje uczniom zdjęcia poszczególnych form rzeźby terenu. Uczniowie na podstawie zdjęć określają formy rzeźby polodowcowej.

• Następnie nauczyciel dzieli uczniów na grupy. Uczniowie przystępują do grania w grę edukacyjną zamieszczoną w e‑materiale (korzystają z tabletów/laptopów). Rozwiązują zawarte w grze zadania, przechodząc przez kolejne etapy. Nauczyciel kontroluje pracę uczniów. Wygrywa grupa, która jako pierwsza przejdzie całą grę edukacyjną.

Faza podsumowująca

• Podsumowanie i utrwalenie wiedzy poprzez rozwiązanie ćwiczeń zawartych w e‑materiale. Wybrani uczniowie bądź ochotnicy prezentują odpowiedzi, nauczyciel czuwa nad poprawnością wykonania zadania.

• Nauczyciel ocenia pracę uczniów w trakcie zajęć, biorąc pod uwagę ich możliwości i zaangażowanie.

Praca domowa

• Wykonanie wskazanych przez nauczyciela ćwiczeń zawartych w e‑materiale.

• Na podstawie mapy ogólnogeograficznej Europy oraz zasięgu zlodowaceń plejstoceńskich dla tego kontynentu i portalu Google Earth, wyznacz miejsca w Europie, w których dominuje rzeźba młodo- i staroglacjalna. Uzasadnij swój wybór przykładami form rzeźby terenu, które występują w wyznaczonych regionach.

Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania danego multimedium

Zdjęcia i mapy zawarte w e‑materiale pozwalają na przejrzyste przekazanie tematu i systematyzują wiedzę ucznia. Gra edukacyjna ma na celu sprawdzenie wiedzy ucznia, a także poszerzenie jej, zmusza też ucznia do samodzielnej pracy i pogłębiania swoich wiadomości. Może być wykorzystana jako samodzielne multimedium. Grę edukacyjną można wykorzystać w trakcie innych lekcji dotyczących wpływu lądolodu na środowisko przyrodnicze pojezierzy i nizin (zakres rozszerzony: XIII. 5; np. „Charakterystyka pasa pojezierzy”, „Przebieg pradolin na terenie Polski”, „Wpływ lądolodu na środowisko przyrodnicze pojezierzy i nizin”, „Charakterystyka pasa Nizin Środkowopolskich”). Grę edukacyjną można wykorzystać kontekstowo podczas zajęć poświęconych skutkom rzeźbotwórczej działalności lodowców i lądolodów (zakres podstawowy: V. 3).