Imię i nazwisko autora:

Martyna Jakubowska

Przedmiot:

Fizyka

Temat zajęć:

Elektryzowanie ciał i rozkład ładunku na powierzchni naelektryzowanych ciał

Grupa docelowa:

III etap edukacyjny, liceum, technikum, zakres rozszerzony

Podstawa programowa

Cele kształcenia – wymagania ogólne
I. Wykorzystanie pojęć i wielkości fizycznych do opisu zjawisk oraz wskazywanie ich przykładów w otaczającej rzeczywistości.
III. Planowanie i przeprowadzanie obserwacji lub doświadczeń oraz wnioskowanie na podstawie ich wyników.

Zakres rozszerzony
Treści nauczania – wymagania szczegółowe
I. Wymagania przekrojowe. Uczeń:
10) przeprowadza wybrane obserwacje, pomiary i doświadczenia korzystając z ich opisów; planuje i modyfikuje ich przebieg; formułuje hipotezę i prezentuje kroki niezbędne do jej weryfikacji.
VII. Elektrostatyka. Uczeń:
1) posługuje się zasadą zachowania ładunku;
6) opisuje jakościowo rozkład ładunków w przewodnikach, zerowe natężenie pola elektrycznego wewnątrz przewodnika (klatka Faradaya), duże natężenie pola wokół ostrzy na powierzchni przewodnika.

Kształtowane kompetencje kluczowe:

Zalecenia Parlamentu Europejskiego i Rady UE z 2018 r.:

• kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji,

• kompetencje cyfrowe,

• kompetencje matematyczne oraz kompetencje w zakresie nauk przyrodniczych, technologii i inżynierii,

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się.

Cele operacyjne:

Uczeń:

1. opisuje sposoby elektryzowania ciał,

2. wyjaśnia, czym jest szereg tryboelektryczny,

3. interpretuje kolejność materiałów w szeregu tryboelektrycznym,

4. analizuje rozkład ładunku na powierzchni przewodników,

5. przeprowadza eksperyment w wirtualnym laboratorium, w którym demonstruje zjawisko elektryzowania ciał przez tarcie i przez dotyk.

Strategie nauczania

blended‑learning

Metody nauczania

nauczanie hybrydowe

Formy zajęć:

wirtualne laboratorium, praca w parach, praca w grupie

Środki dydaktyczne:

Podłączony do rzutnika komputer dla nauczyciela i komputery dla każdej pary uczniów.

Materiały pomocnicze

PRZEBIEG LEKCJI

Faza wprowadzająca:

Na poprzedniej lekcji nauczyciel zapowiedział, że tematem kolejnej będzie: Elektryzowanie ciał i rozkład ładunku na powierzchni naelektryzowanych ciał i poprosił uczniów o przeczytanie części „Warto przeczytać” tego e‑materiału.

Na początku lekcji nauczyciel rozpoznaje wiedzę uczniów w zakresie tematu lekcji i pomaga im ją usystematyzować poprzez zadanie pytań: Co to takiego elektryzowanie ciał?, W jaki sposób można naelektryzować ciało? W jaki sposób zjawisko elektryzowania się ciał przejawia się w życiu codziennym? Czym jest szereg tryboelektryczny?

Faza realizacyjna:

Nauczyciel uruchamia Wirtualne Laboratorium na komputerze podpiętym do rzutnika i całej klasie tłumaczy: w jaki sposób korzysta się z umieszczonych w nim przyrządów: maszyny elektrostatycznej i elektroskopu; w jaki sposób można naelektryzować pałki: szklaną i wykonaną z PCV za pomocą dostępnych materiałów; w jaki sposób za pomocą elektroskopu i maszyny elektrostatycznej sprawdzić znak ładunku na pałce i stopień naelektryzowania pałki.

Uczniowie wykonują doświadczenia w parach. Cześć par bada elektryzowanie szklanej pałki, a część pałki wykonanej z PCV. Po zakończeniu pomiarów uczniowie na forum klasy dyskutują, czy uzyskane przez nich wyniki potwierdzają kolejność ustawienia badanych materiałów w szeregu tryboelektrycznym.

Faza podsumowująca:

Nauczyciel wyświetla na rzutniku dołączoną do zadań 2, 3 i 4 z zestawu ćwiczeń grafikę przedstawiającą szereg tryboelektryczny. Następnie cała klasa zastanawia się nad rozwiązaniem zadania 4. W zadaniu tym podane są różne pary materiałów i do zakwalifikowania każdej z tych par do jednej z dwóch sugerowanych w zadaniu grup, nauczyciel może wytypować dowolną osobę. Zadanie to można rozszerzyć i poprosić uczniów, by samodzielnie wymyślili kilka przykładów materiałów, które elektryzują się w zadany sposób.

Praca domowa:

Zadania z zestawu zadań, których nie rozwiązano podczas lekcji.

Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania danego multimedium

Multimedium może być wykorzystane po lekcji do powtórzenia i utrwalenia wiadomości.