SCENARIUSZ LEKCJI

Imię i nazwisko autora: Kamil Kaliński

Przedmiot: geografia

Temat zajęć: Struktura użytkowania ziemi w Polsce

Grupa docelowa: III etap edukacyjny, liceum i technikum, zakres podstawowy, klasa II

PODSTAWA PROGRAMOWA

X. Rolnictwo, leśnictwo i rybactwo: czynniki rozwoju rolnictwa, struktura użytków rolnych, obszary upraw i chów zwierząt, zrównoważona gospodarka leśna, rybactwo (morskie i śródlądowe, akwakultura).

Uczeń:

2) porównuje strukturę użytków rolnych w Polsce z wybranymi krajami świata.

Kształtowane kompetencje kluczowe

• kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji,

• kompetencje matematyczne oraz kompetencje w zakresie nauk przyrodniczych, technologii i inżynierii,

• kompetencje cyfrowe,

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się,

• kompetencje obywatelskie.

Cele operacyjne

Uczeń:

• rozróżnia formy użytkowania ziemi zgodne z polską klasyfikacją (ewidencja gruntów i budynków),

• przedstawia strukturę użytkowania ziemi w Polsce,

• porównuje strukturę użytkowania ziemi w Polsce i innych krajach, wyjaśnia przyczyny tego zróżnicowania,

• charakteryzuje główne tendencje zmian struktury użytkowania ziemi w Polsce,

• wyjaśnia przyczyny regionalnego i lokalnego zróżnicowania struktury użytkowania ziemi w Polsce.

Strategie: konektywizm.

Metody nauczania: pogadanka, dyskusja, praca z e‑materiałem.

Formy zajęć: praca indywidualna, praca w grupach, praca w parach, praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne: e‑materiał, komputer, projektor multimedialny (lub/i tablety z dostępem do internetu), zeszyt przedmiotowy.

Materiały pomocnicze

Falkowski J., Kostrowicki J., Geografia rolnictwa świata, PWN, Warszawa 2005.

Grzebisz W., Szramka H., Wielka Encyklopedia Geografii Świata. Tom XI. Rolnictwo i leśnictwo, Wydawnictwo Kurpisz, Poznań 1998.

Bański J., Geografia rolnictwa Polski, PWE, Warszawa 2007.

Rudnicki R., Kluba M., Użytkowanie ziemi i produkcja rolnictwa w województwie kujawsko‑pomorskim w latach 2002‑2010. Studium statystyczno‑przestrzenne, Wydawnictwo Naukowe UMK, Toruń 2014.

Rudnicki R., Rolnictwo Polski. Studium statystyczno‑przestrzenne 2002‑2010, Wydawnictwo Naukowe UMK, Toruń 2016.

FAOStat: fao.org/faostat/en/#data

BDL GUS: bdl.stat.gov.pl/BDL/start

PRZEBIEG LEKCJI

Faza wprowadzająca

• Czynności organizacyjne (powitanie, sprawdzenie stanu klasy).

• Sprawdzenie ewentualnego zadania domowego.

• Dialog z uczniami mający na celu podsumowanie ostatniej lekcji.

• Przeczytanie przez uczniów wprowadzenia do e‑materiału i krótka dyskusja na ten temat.

• Przedstawienie celów lekcji.

Faza realizacyjna

• Nauczyciel inicjuje dyskusję klasową na temat kategoryzacji form użytkowania ziemi. W tym celu posługuje się wyświetlonym na ekranie fragmentem części Przeczytaj niniejszego e‑materiału.

• Uczniowie wykonują w parach polecenia do multimedium bazowego nr 1. Po zakończonej pracy chętne osoby przedstawiają swoje odpowiedzi. Następuje klasowa dyskusja, nad jej przebiegiem czuwa nauczyciel.

• Następnie nauczyciel dzieli uczniów na kilka grup (w zależności od liczebności klasy). Każda losuje zagadnienie (formę użytkowania ziemi) do opracowania. Uczniowie pracują, korzystając z części Przeczytaj i multimedium bazowego niniejszego e‑materiału. Zagadnienia do opracowania: rodzaje gruntów zaliczanych do danej formy użytkowania ziemi, zróżnicowanie przestrzenne danej formy użytkowania ziemi na poziomie województw i powiatów oraz przyczyny tego zróżnicowania.

• Po zakończonej pracy następuje prezentacja wyników i klasowa dyskusja. Nad poprawnym przebiegiem tej części lekcji czuwa nauczyciel.

• W następnym etapie lekcji uczniowie wykonują w grupach polecenie 2 do multimedium bazowego nr 2. Po zakończonej pracy przedstawiają swoje odpowiedzi, które weryfikuje nauczyciel.

Faza podsumowująca

• Uczniowie układają trzy pytania sprawdzające dla swojego kolegi/swojej koleżanki i oceniają poprawność ich wykonania. Etap ten kontroluje nauczyciel.

• Nauczyciel nagradza aktywnych uczniów, ocenia pracę w grupach i przypomina cele zajęć.

• Pożegnanie i zaproszenie na kolejną lekcję.

Praca domowa

• Polecenie 3 do multimedium bazowego nr 2. Uczniowie mogą wykonać to polecenie w ramach klasowego projektu.

• Opcjonalnie można także prosić o zapoznanie się z kolejnym tematem lekcji (w przypadku blended‑learning).

Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania danego multimedium

Multimedium bazowe może być wykorzystane w fazie realizacyjnej oraz podsumowującej, a także po lekcji (w celu utrwalenia wiadomości) i przed lekcją (strategia odwróconej klasy). Może także znaleźć swoje zastosowanie na innych lekcjach z zakresu zagadnień dotyczących geografii rolnictwa, np. podczas omawiania kwestii dotyczących produkcji roślinnej.