Dla nauczyciela

Numer e‑materiału: 3.4.14.6

Imię i nazwisko autora: Lena Wilkiewicz

Przedmiot: Język obcy nowożytny – język niemiecki

Temat zajęć: Raus aus der Arbeitslosigkeit! / Wyjść z bezrobocia!

Grupa docelowa: III etap edukacyjny, klasa IV, zakres podstawowy, poziom językowy B2/C1

Cel ogólny lekcji:

Umiejętność wypowiadania się na ważne tematy społeczne ze szczególnym uwzględnieniem problemu bezrobocia.

Podstawa programowa:

Podstawa programowa – wariant III.1.P Język obcy nowożytny nauczany jako pierwszy (kontynuacja 1. języka obcego nowożytnego ze szkoły podstawowej – kształcenie w zakresie podstawowym)
Treści nauczania – wymagania szczegółowe
I. Uczeń posługuje się dość bogatym zasobem środków językowych (leksykalnych, gramatycznych, ortograficznych oraz fonetycznych), umożliwiającym realizację pozostałych wymagań ogólnych w zakresie następujących tematów:
4) praca (np. zawody i związane z nimi czynności i obowiązki, miejsce pracy, praca dorywcza, wybór zawodu, poszukiwanie pracy, warunki pracy i zatrudnienia);
14) państwo i społeczeństwo (np. wydarzenia i zjawiska społeczne, urzędy, organizacje społeczne i międzynarodowe, problemy współczesnego świata).
II. Uczeń rozumie wypowiedzi ustne o umiarkowanym stopniu złożoności (np. rozmowy, wiadomości, komunikaty, ogłoszenia, instrukcje, relacje, wywiady, dyskusje, prelekcje), wypowiadane w naturalnym tempie, w standardowej odmianie języka:
1) reaguje na polecenia;
2) określa główną myśl wypowiedzi lub fragmentu wypowiedzi;
3) określa intencje nadawcy/autora wypowiedzi;
4) określa kontekst wypowiedzi (np. formę, czas, miejsce, sytuację, uczestników);
5) znajduje w wypowiedzi określone informacje;
6) układa informacje w określonym porządku;
7) wyciąga wnioski wynikające z informacji zawartych w wypowiedzi;
III. Uczeń rozumie wypowiedzi pisemne o umiarkowanym stopniu złożoności (np. listy, e‑mail, SMS‑y, kartki pocztowe, napisy, broszury, ulotki, jadłospisy, ogłoszenia, rozkłady jazdy, instrukcje, komiksy, artykuły, teksty narracyjne, recenzje, wywiady, wpisy na forach i blogach, teksty literackie):
1) określa główną myśl tekstu lub fragmentu tekstu;
2) określa intencje nadawcy/autora tekstu;
3) określa kontekst wypowiedzi (np. nadawcę, odbiorcę, formę tekstu, czas, miejsce, sytuację);
4) znajduje w tekście określone informacje;
5) rozpoznaje związki między poszczególnymi częściami tekstu;
6) układa informacje w określonym porządku;
7) wyciąga wnioski wynikające z informacji zawartych w tekście;
8) odróżnia informacje o faktach od opinii;
IV. Uczeń tworzy proste, spójne i logiczne, w miarę płynne wypowiedzi ustne:
1) opisuje ludzi, zwierzęta, przedmioty, miejsca i zjawiska;
2) opowiada o czynnościach, doświadczeniach i wydarzeniach z przeszłości i teraźniejszości;
3) przedstawia fakty z przeszłości i teraźniejszości;
6) wyraża i uzasadnia swoje opinie i poglądy, przedstawia i ustosunkowuje się do opinii i poglądów innych osób;
10) przedstawia sposób postępowania (np. udziela instrukcji, wskazówek, określa zasady);
V. Uczeń tworzy proste, spójne i logiczne wypowiedzi pisemne (np. notatkę, ogłoszenie, zaproszenie, życzenia, wiadomość, SMS, kartkę pocztową, e‑mail, historyjkę, list prywatny, życiorys, CV, list motywacyjny, wpis na blogu):
1) opisuje ludzi, zwierzęta, przedmioty, miejsca i zjawiska;
2) opowiada o czynnościach, doświadczeniach i wydarzeniach z przeszłości i teraźniejszości;
3) przedstawia fakty z przeszłości i teraźniejszości;
6) wyraża i uzasadnia swoje opinie i poglądy, przedstawia i ustosunkowuje się do opinii i poglądów innych osób;
10) przedstawia sposób postępowania (np. udziela instrukcji, wskazówek, określa zasady);
VI. Uczeń reaguje ustnie w typowych, również w miarę złożonych sytuacjach:
3) uzyskuje i przekazuje informacje i wyjaśnienia;
4) wyraża swoje opinie i uzasadnia je, pyta o opinie, zgadza się lub nie zgadza się z opiniami innych osób, wyraża wątpliwość;
5) wyraża i uzasadnia swoje upodobania, preferencje, intencje i pragnienia, pyta o upodobania, preferencje, intencje i pragnienia innych osób;
8) proponuje, przyjmuje i odrzuca propozycje, zachęca; prowadzi proste negocjacje w sytuacjach życia codziennego;
9) prosi o radę i udziela rady;
13) wyraża uczucia i emocje (np. radość, smutek, niezadowolenie, złość, zdziwienie, nadzieję, obawę, współczucie);
15) dostosowuje styl wypowiedzi do sytuacji.
VII. Uczeń reaguje w formie prostego tekstu pisanego (np. wiadomość, SMS, list prywatny, formularz, e‑mail, komentarz, wpis na czacie/forum) w typowych sytuacjach:
2) nawiązuje kontakty towarzyskie; rozpoczyna, prowadzi i kończy rozmowę (np. podczas rozmowy na czacie);
4) wyraża swoje opinie i uzasadnia je, pyta o opinie, zgadza się lub nie zgadza się z opiniami innych osób, wyraża wątpliwość;
5) wyraża i uzasadnia swoje upodobania, preferencje, intencje i pragnienia, pyta o upodobania, preferencje, intencje i pragnienia innych osób;
8) proponuje, przyjmuje i odrzuca propozycje, zachęca; prowadzi proste negocjacje w sytuacjach życia codziennego;
9) prosi o radę i udziela rady;
13) wyraża uczucia i emocje (np. radość, smutek, niezadowolenie, złość, zdziwienie, nadzieję, obawę, współczucie);
15) dostosowuje styl wypowiedzi do odbiorcy.
VIII. Uczeń przetwarza tekst ustnie lub pisemnie:
1) przekazuje w języku obcym nowożytnym informacje zawarte w materiałach wizualnych (np. wykresach, mapach, symbolach, piktogramach) lub audiowizualnych (np. filmach, reklamach);
2) przekazuje w języku obcym nowożytnym lub w języku polskim informacje sformułowane w tym języku obcym;
3) przekazuje w języku obcym nowożytnym informacje sformułowane w języku polskim;
IX. Uczeń posiada:
1) podstawową wiedzę o krajach, społeczeństwach i kulturach społeczności, które posługują się danym językiem obcym nowożytnym oraz o kraju ojczystym, z uwzględnieniem kontekstu lokalnego, europejskiego i globalnego;
2) świadomość związku między kulturą własną i obcą oraz wrażliwość międzykulturową.
X. Uczeń dokonuje samooceny i wykorzystuje techniki samodzielnej pracy nad językiem (np. korzystanie ze słownika, poprawianie błędów, prowadzenie notatek, stosowanie mnemotechnik, korzystanie z tekstów kultury w języku obcym nowożytnym).
XII. Uczeń korzysta ze źródeł informacji w języku obcym nowożytnym (np. z encyklopedii, mediów, instrukcji obsługi), również za pomocą technologii informacyjno‑komunikacyjnych.
XIII. Uczeń stosuje strategie komunikacyjne (np. domyślanie się znaczenia wyrazów z kontekstu, identyfikowanie słów kluczy lub internacjonalizmów) i strategie kompensacyjne, w przypadku gdy nie zna lub nie pamięta wyrazu (np. upraszczanie formy wypowiedzi, zastępowanie innym wyrazem, opis, wykorzystywanie środków niewerbalnych).
XIV. Uczeń posiada świadomość językową (np. podobieństw i różnic między językami).

Kształtowane kompetencje kluczowe:

  • kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji,

  • kompetencje w zakresie wielojęzyczności,

  • kompetencje cyfrowe,

  • kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się.

Cele operacyjne - zgodne ze zrewidowaną taksonomią celów Blooma, w tym minimum jeden cel z poziomu 3‑6 sfery kognitywnej, sformułowane w postaci SMART:

Uczeń:

  • definiuje pojęcie osoby bezrobotnej,

  • charakteryzuje typy osób bezrobotnych,

  • udziela wskazówek osobie dotkniętej bezrobociem.

Cele motywacyjne:

Uczeń:

  • dostrzega powiązania między nauką języka niemieckiego a innymi przedmiotami szkolnymi;

  • ma możliwość decydowania o swojej gotowości do mówienia;

  • ma możliwość samodzielnej pracy nad językiem;

  • otrzymuje informację zwrotną o postępach;

  • uczy się o sprawach, które dotyczą otaczającego go świata;

  • uczy się sztuki przemawiania i argumentowania;

  • wykorzystuje i rozwija kreatywność.

Strategie uczenia się:

strategie pamięciowe:

  • stosowanie mnemotechnik – używanie obrazu i dźwięku obok słów (używanie skojarzeń wzrokowych, stosowanie słów kluczowych, wprowadzanie wyrazów i zwrotów do kontekstu sytuacyjnego, odtwarzanie dźwięków z pamięci, porównywanie dźwięków z naszego języka do dźwięków języka, którego się uczymy);

strategie kognitywne:

  • stosowanie technik generatywnych – zadawanie pytań, robienie notatek, powtarzanie zdań na głos;

  • stosowanie technik strukturalnych – wybieranie najistotniejszych elementów, czytanie tekstu tylko dla jego ogólnego zrozumienia, czytanie lub słuchanie w celu znalezienia określonych szczegółów;

strategie kompensacyjne:

  • używanie języka pomimo braku wiedzy w zakresie słownictwa i gramatyki;

  • odgadywanie znaczenia tekstów słuchanych i czytanych (używanie wskazówek językowych – niektórych znanych wyrazów, zwrotów z języka polskiego bądź obcego i domyślanie się treści w języku niemieckim);

  • pokonywanie ograniczeń w pisaniu poprzez np. tworzenie nowych słów, użycie synonimów, antonimów, tworzenie parafrazy;

strategie społeczne:

  • prośba o wyjaśnienie, powtórzenie, o poprawienie błędów;

  • współpraca z koleżankami/kolegami na tym samym poziomie oraz z zaawansowanymi użytkownikami języka niemieckiego.

Metody i formy nauczania:

  • podejście humanistyczne;

  • podejście komunikacyjne;

  • podająca: pogadanka, opis, praca z tekstem źródłowym, praca z plikiem audio, wyjaśnianie;

  • aktywizująca: wcielanie się w inną postać, gry dydaktyczne, burza mózgów;

  • programowana: z użyciem komputera, techniki multimedialne.

Formy zajęć:

  • praca indywidualna,

  • plenum,

  • praca w parach,

  • praca w grupach.

Środki dydaktyczne:

  • komputer (np. laptop) z dostępem do Internetu,

  • słowniczek,

  • tekst źródłowy,

  • multimedium (plik audio),

  • karty flipchart,

  • zestaw kartek z poleceniami,

  • pytania z wywiadu do wyświetlenia (lub zapisane na tablicy flipchart),

  • zestaw zadań interaktywnych.

Przebieg lekcji:

a) Faza wprowadzająca

  • Nauczyciel prosi uczniów, aby spróbowali zdefiniować termin arbeitslos, a następnie pyta, czy znają ogólnie obowiązujące prawa osoby bezrobotnej. Nauczyciel pyta, np.:

  1. Was ist das Arbeitslosengeld?

  2. Wer bekommt es?

  3. Wer hilft den Menschen, die arbeitslos sind?

  4. Auf welche Hilfe können arbeitslose Personen hoffen?

  • W ten sposób nauczyciel nie tylko wprowadza uczniów w temat bezrobocia, ale także ma szansę zorientować się, jak obszerna jest ich wiedza na ten temat (burza mózgów).

b) Faza realizacyjna

  • Nauczyciel zapisuje na tablicy pięć przymiotników, którymi w tekście w części Przeczytaj są określone typy osób dotkniętych bezrobociem: wiederkehrend, befreit, kämpferisch, entmutigt, transformiert, i prosi uczniów o skojarzenia z tymi określeniami lub wyszukanie informacji w internecie, jak można je zdefiniować lub jakimi synonimami je zastąpić. Nauczyciel zapisuje propozycje uczniów na tablicy.

  • Uczniowie zapoznają się z treścią tekstu źródłowego Arbeitslos aber nicht hoffnungslos! W razie trudności mogą skorzystać z dodatkowej pomocy, np. wyrazów i zwrotów zamieszczonych w słowniczku. Nauczyciel wspiera uczniów, odpowiadając na pytania dotyczące słownictwa.

  • Następnie nauczyciel prosi uczniów, aby zapisane przymiotniki dopasowali do poszczególnych opisów typów osób dotkniętych bezrobociem. W ten sposób sprawdza stopień zrozumienia treści tekstu przez uczniów (realizacja Übung 1 w części Przeczytaj). Nauczyciel wskazuje uczniów, którzy czytają głośno fragment tekstu opisujący dany typ osoby dotkniętej bezrobociem.

  • Uczniowie dobierają się w pary i w parach sprawdzają stopień zrozumienia treści tekstu, w tym celu wykonują Übung 2–3 w części Przeczytaj. Uczniowie wybierają informacje zgodne z treścią tekstu oraz porównują treść informacji w zadaniu z informacjami w tekście i zaznaczają „prawda” lub „fałsz”.

  • W tej części nauczyciel może zainicjować krótką rozmowę, która będzie stanowiła podsumowanie pracy z tekstem źródłowym. Nauczyciel nawiązuje do zapisanych na tablicy skojarzeń uczniów i pyta, czy są zgodne z informacjami przedstawionymi w tekście. Chętni uczniowie analizują wypowiedzi uczniów i porównują je z tekstem.

  • Następnie nauczyciel poleca uczniom, aby zwrócili uwagę na tytuł nagrania w części Plik audio: Arbeitslos sein bedeutet nicht zu warten, i prosi o wyjaśnienie, jak można go zinterpretować. Nauczyciel pyta: Wie versteht ihr den Titel der Aufnahme?

  • Uczniowie słuchają pierwszego fragmentu nagrania (przedstawienie sytuacji Markusa). Nauczyciel wyświetla pytania reporterki, które uczniowie usłyszą w wywiadzie, i pyta: Wie ist die Situation von Markus? Wie kann seine Lebensgeschichte verlaufen? Was meint ihr? Uczniowie podają swoje hipotezy.

  • W kolejnym etapie uczniowie zapoznają się z całym plikiem audio Arbeitslos sein bedeutet nicht zu warten.

  • Uczniowie dobierają się w pary i wspólnie sprawdzają stopień zrozumienia treści wywiadu, wykorzystując do tego Übung 1–3 w części Plik audio. Uczniowie zaznaczają, które informacje są zgodne z treścią wywiadu, określają, które zdania są prawdziwe, a które fałszywe, porządkują informacje, układając w odpowiedniej kolejności wydarzenia z życia Markusa.

  • Nauczyciel dzieli uczniów na grupy. Każda grupa przygotowuje na flipcharcie argumenty uzasadniające wspólne stanowisko odnośnie do pytania zadanego w Übung 4 w części Plik audio: Czy zgadzasz się z Markusem, że w obliczu bezrobocia nie należy pozostawać biernym i czekać na lepszy dzień?

  • Grupy prezentują swoje argumenty na forum klasy.

  • Następnie uczniowie wykonują zestaw zadań interaktywnych, w ten sposób utrwalają i sprawdzają znajomość poznanych struktur leksykalnych i gramatycznych.

c) Faza podsumowująca

  • Do podsumowania z uczniami pracy nad e‑materiałem nauczyciel przygotowuje zestaw karteczek z krótkimi poleceniami. Mogą one dotyczyć słownictwa, zagadnień omówionych na lekcji, własnej opinii uczniów na temat bezrobocia. Przykładowe pytania:

  1. Was bedeutet arbeitslos sein?

  2. Warum werden Menschen arbeitslos?

  3. Welche Typen von arbeitslosen Personen gibt es?

  4. Was ist eine Arbeitsagentur?

  5. Was kann man machen, wenn man arbeitslos ist?

  6. Was bedeutet die Arbeit kündigen?

  7. Warum werden die Menschen entlassen?

  8. Wer bekommt Arbeitslosengeld?

  • Uczniowie losują pytanie, czytają je i udzielają odpowiedzi. Jeśli uczeń nie potrafi odpowiedzieć na pytanie, przekazuje karteczkę koleżance/koledze, a sam losuje kolejne.

Praca domowa

Uczeń pisze wiadomość e‑mail do koleżanki, która od pewnego czasu jest bezrobotna. Wspiera ją i udziela jej wskazówek, jak przetrwać ten trudny czas (Aufgabe 8 z Sprawdź się). Innym zadaniem może być przygotowanie się do wypowiedzi ustnej – opowiadania historii Markusa z perspektywy jego przyjaciela.

Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania pliku audio:

  • przed lekcją: zapoznanie się z tematem i nowym słownictwem, wprowadzenie do nowego tematu, zachęta do dyskusji;

  • w trakcie lekcji: wykorzystanie jako bazy leksykalnej do wykonywania ćwiczeń, inspiracja do wypowiedzi pisemnych lub ustnych, wykorzystanie transkrypcji nagrania jako tekstu do ćwiczeń struktur leksykalnych i gramatycznych, np. ćwiczenia parafrazowania wypowiedzi Markusa; fragment transkrypcji może posłużyć jako tekst dyktanda;

  • po lekcji: wykorzystanie do powtórzenia słownictwa, jako inspiracja do napisania wyobrażonej rozmowy z osobą bezrobotną lub napisania dalszej historii losów bohatera.

Indeks górny Źródło: Contentplus.pl Sp. z o.o., licencja: CC BY‑SA 3.0 Indeks górny koniec

Słownik