SCENARIUSZ LEKCJI

Imię i nazwisko autorki: Anna Ruszczyk

Przedmiot: geografia

Temat zajęć: Rolnictwo, leśnictwo, rybactwo – powtórzenie

Grupa docelowa: III etap edukacyjny, liceum/technikum, zakres podstawowy/rozszerzony, klasa II

Podstawa programowa

Zakres podstawowy

X. Rolnictwo, leśnictwo i rybactwo: czynniki rozwoju rolnictwa, struktura użytków rolnych, obszary upraw i chów zwierząt, zrównoważona gospodarka leśna, rybactwo (morskie i śródlądowe, akwakultura).

Uczeń:

1) wyjaśnia wpływ czynników przyrodniczych i pozaprzyrodniczych na rozwój rolnictwa na świecie;

4) wyjaśnia zróżnicowanie przestrzenne wskaźnika lesistości na świecie i w Polsce, przedstawia wielorakie wartości lasu oraz uzasadnia konieczność racjonalnego gospodarowania zasobami leśnymi zgodnie z zasadami zrównoważonej gospodarki leśnej i ochrony przyrody;

5) wykazuje znaczenie przyrodnicze, społeczne i gospodarcze lasów;

6) wyjaśnia rozmieszczenie głównych łowisk oraz dyskutuje na temat możliwości wykorzystania zasobów biologicznych morza i wód śródlądowych, rozwoju akwakultury w kontekście zachowania równowagi ekosystemów wodnych.

Zakres rozszerzony

X. Zróżnicowanie gospodarki rolnej: typy rolnictwa i główne regiony rolnicze na świecie, rolnictwo uprzemysłowione a rolnictwo ekologiczne, uprawy roślin modyfikowanych genetycznie.

Uczeń:

1) charakteryzuje różne typy rolnictwa, przedstawia ich uwarunkowania oraz wyróżnia główne cechy regionów rolniczych na świecie;

2) przedstawia zasady rolnictwa ekologicznego, wykazuje różnice między rolnictwem uprzemysłowionym i rolnictwem ekologicznym oraz przedstawia ich wady i zalety.

Kształtowane kompetencje kluczowe:

• kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji,

• kompetencje matematyczne oraz kompetencje w zakresie nauk przyrodniczych, technologii i inżynierii,

• kompetencje cyfrowe,

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się.

Cele operacyjne

Uczeń:

• charakteryzuje rolnictwo, leśnictwo i rybactwo;

• wskazuje czynniki przyrodnicze i pozaprzyrodnicze wpływające na rozwój rolnictwa, leśnictwa i rybactwa;

• analizuje wybrane dane statystyczne ilustrujące rozwój rolnictwa, leśnictwa i rybactwa.

Strategie nauczania: konstruktywizm, konektywizm

Metody nauczania: pogadanka, dyskusja z gwiazdą pytań, mapa myśli, metody operatywne (m.in. praca z tekstem e‑materiału, grafiką interaktywną, analiza wykresów i danych statystycznych)

Formy zajęć: praca indywidualna, praca w grupach, praca całego zespołu klasowego

Środki dydaktyczne: tablica interaktywna/monitor dotykowy/tablety, e‑materiał, kartki do losowania dla grup z problemami z gwiazdy pytań, rysunek gwiazdy pytań, arkusze papieru, pisaki

Materiały pomocnicze

Bański J., Rolnicze użytkowanie ziemi, Atlas Rolnictwa Polski, J. Bański (red.), IGiPZ PAN, Warszawa 2010.

GUS, Rocznik Statystyki Międzynarodowej 2019, stat.gov.pl (dostęp 17.08.2021).

Strona Organizacji Narodów Zjednoczonych ds. Wyżywienia i Rolnictwa (FAO): FAO.org (dostęp 17.08.2021).

PRZEBIEG LEKCJI

Faza wprowadzająca

• Nauczyciel inicjuje krótką pogadankę z uczniami dotyczącą funkcji, znaczenia rolnictwa, leśnictwa, rybactwa (przypomnienie ogólnej charakterystyki).

• Nauczyciel przedstawia temat lekcji i jej cele.

Faza realizacyjna

• Uczniowie zapoznają się z grafiką interaktywną zawartą w e‑materiale.

• Uczniowie analizują na forum klasy przedstawione tam dane statystyczne, mapy i wykresy, a także przedstawiają wnioski wynikające z tej analizy.

• Nauczyciel dzieli uczniów na 5 grup – ich zadaniem jest przygotowanie się do pogłębionej dyskusji z wykorzystaniem gwiazdy pytań.

• Uczniowie losują problem do przedyskutowania w grupie (z gwiazdy pytań).

• Problemy do gwiazdy pytań (załącznik 1):

  1. Jak różne typy rolnictwa wpływają na środowisko przyrodnicze i zatrudnienie?

  2. Czy lepiej rozwijać rolnictwo intensywne czy ekstensywne?

  3. Czy należy zwiększać połowy na największych łowiskach, czy lepiej postawić na rozwój akwakultury i marikultury?

  4. Czy wzrost zanieczyszczenia wód morskich wpłynie na rozwój akwakultury? Dlaczego?

  5. Czy można na Ziemi żyć bez lasów – gospodarka leśna zrównoważona czy rabunkowa?

• Uczniowie w grupach analizują znane wiadomości, poszukują różnych wariantów odpowiedzi, przygotowują do swojego problemu mapę myśli, która ułatwi im kierowanie dyskusją na forum klasy.

• Uczniowie inicjują dyskusję na forum klasy, przedstawiając swoje wersje odpowiedzi, pozostali uczniowie włączają się do dyskusji.

• Nauczyciel pilnuje kolejności i kultury dyskusji, ewentualnie czasu.

• Nauczyciel i uczniowie wyciągają wnioski z dyskusji (zapisane w punktach mogą stanowić notatkę z lekcji).

Faza podsumowująca

• Nauczyciel podsumowuje etapy lekcji (odwołując się do celów lekcji) i wprowadza uczniów do fazy ćwiczeń.

• Uczniowie indywidualnie wykonują wybrane przez nauczyciela ćwiczenia z e‑materiału (nauczyciel pyta o ewentualne trudności i wyjaśnia je).

• Uczniowie dzielą się informacjami na temat lekcji, np. mówią, co im się najbardziej podobało podczas lekcji, co było dla nich nową wiedzą, do czego mogą ją wykorzystać.

Praca domowa

• Uzasadnij, że rybactwo i leśnictwo wspomagają rolnictwo (np. w wyżywieniu ludności świata) oraz rozwój przemysłu.

Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania danego multimedium

Grafika interaktywna może zostać wykorzystana we wstępie do lekcji dotyczącej rolnictwa w Polsce (zakres podstawowy: XV. 7). Zawarta w e‑materiale grafika może być wykorzystana do samodzielnego powtórzenia i pogłębienia wiedzy przez ucznia.