Dla nauczyciela
Autor: Martyna Wojtowicz
Przedmiot: Historia
Temat: Represje oraz likwidacja odrębności Królestwa Polskiego
Grupa docelowa:
Szkoła ponadpodstawowa, liceum ogólnokształcące, technikum
Podstawa programowa:
Kształtowane kompetencje kluczowe:
kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji;
kompetencje cyfrowe;
kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;
kompetencje obywatelskie.
Cele operacyjne:
Uczeń:
opisuje represje stosowane wobec Polaków w Królestwie Polskim po stłumieniu powstania listopadowego;
wymienia sposoby ograniczenie swobody i odrębności Królestwa Polskiego;
wyjaśnia znaczenie haseł: namiestnik, noc paskiewiczowska, Statut Organiczny.
Strategie nauczania:
konstruktywizm;
konektywizm.
Metody i techniki nauczania:
rozmowa nauczająca z wykorzystaniem ćwiczeń interaktywnych;
analiza materiału źródłowego (porównawcza);
dyskusja.
Formy pracy:
praca indywidualna;
praca w parach;
praca w grupach;
praca całego zespołu klasowego.
Środki dydaktyczne:
komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu;
zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;
tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda;
telefony z dostępem do internetu.
Przebieg lekcji
Przed lekcją:
Nauczyciel poleca uczniom, aby przypomnieli sobie najważniejsze informacje o przebiegu powstania listopadowego.
Faza wstępna:
Nauczyciel wyświetla na tablicy temat lekcji, określa cel zajęć i informuje uczniów o ich planowanym przebiegu.
Nauczyciel poleca jednemu z uczniów, aby krótko przedstawił informacje, które uczniowie mieli powtórzyć przed lekcją. W razie potrzeby uzupełnia wypowiedź ucznia.
Faza realizacyjna:
Nauczyciel omawia represje, jakie spadły na Królestwo Polskie po stłumieniu powstania listopadowego. Zwraca uwagę na wprowadzenie Statutu Organicznego i faktyczną likwidację odrębności Królestwa. Wskazuje najważniejsze zmiany, jakie Rosjanie wprowadzili w Królestwie.
Uczniowie wykonują indywidualnie ćwiczenia od 1 do 3 z sekcji „Sprawdź się” dotyczące Statutu Organicznego. Nauczyciel sprawdza poprawność wykonywanych zadań wraz z uczniami.
Prowadzący przedstawia sylwetkę namiestnika Królestwa Polskiego Iwana Paskiewicza. W kolejnym kroku odtwarza audiobook i prosi uczniów o zapisywanie istotnych według nich informacji.
Praca z multimedium. Po odtworzeniu nagrania nauczyciel prosi wybraną osobę o odczytanie polecenia 1: „Uzasadnij, dlaczego okres rządów Paskiewicza jako namiestnika Królestwa Polskiego nazywany jest nocą paskiewiczowską”. Uczniowie wykonują je w parach, a następnie dzielą się swoimi odpowiedziami na forum klasy.
Uczniowie wykonują indywidualnie ćwiczenie 7, wybrana osoba (lub ochotnik) przedstawia odpowiedź i uzasadnia swój wybór. Nauczyciel może poprosić uczniów o dodanie kolejnych stwierdzeń, korzystnych lub niekorzystnych z punktu widzenia sprawowania władzy przez Rosjan w Królestwie Polskim.
Faza podsumowująca:
W ramach podsumowania uczniowie wykonują w grupach czteroosobowych ćwiczenie 6. Po ustalonym czasie reprezentant wylosowanej grupy przedstawia odpowiedź wraz z argumentacją, pozostali uczniowie mogą ją uzupełniać, natomiast nauczyciel – korygować ewentualne błędy.
Na koniec zajęć nauczyciel ponownie wyświetla na tablicy interaktywnej lub przy użyciu rzutnika temat lekcji i cele zawarte w sekcji „Wprowadzenie”. W kontekście wyświetlonych treści prosi uczniów o rozwinięcie zdania: Na dzisiejszych zajęciach nauczyłem się/nauczyłam się…
Praca domowa:
Wykonaj ćwiczenie 8 z sekcji „Sprawdź się”.
Dla uczniów chętnych: Które ze stosowanych przez Rosjan wobec Polaków represji polistopadowych były twoim zdaniem najbardziej dotkliwe? Napisz krótką notkę uzasadniającą twój wybór.
Materiały pomocnicze:
A. Chwalba, Historia Polski 1795–1918, Kraków 2000.
Historia 2. Czasy nowożytne w tekstach źródłowych. Zakresy podstawowy i rozszerzony, oprac. K. Dumanowska, J. Dumanowski, Gdynia 2003.
J. Zdrada, Historia Polski 1795–1914,, Warszawa 2007.
Wskazówki metodyczne:
Uczniowie na podstawie sekcji „Audiobook” przygotowują prezentację multimedialną będącą podsumowaniem lekcji.