Dla nauczyciela
Scenariusz zajęć
Autor: Aleksandra Marszałek‑Harych, Krzysztof Błaszczak
Przedmiot: chemia
Temat: Jakie stopy stosuje się w medycynie?
Grupa docelowa: uczniowie III etapu edukacyjnego, liceum, technikum, zakres podstawowy i rozszerzony; uczniowie III etapu edukacyjnego – kształcenie w zakresie podstawowym i rozszerzonym
Podstawa programowa:
Poziom podstawowy i rozszerzony
Wymagania ogólne
II. Rozumowanie i zastosowanie nabytej wiedzy do rozwiązywania problemów. Uczeń:
2) wskazuje na związek właściwości różnorodnych substancji z ich zastosowaniami i ich wpływem na środowisko naturalne;
4) wskazuje na związek między właściwościami substancji a ich budową chemiczną.
Kształtowane kompetencje kluczowe:
kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji;
kompetencje matematyczne oraz kompetencje w zakresie nauk przyrodniczych, technologii i inżynierii;
kompetencje cyfrowe;
kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się.
Cele operacyjne
Uczeń:
porównuje stopy stosowane w medycynie;
oblicza skład procentowy stopu;
wyznacza skład mikrostruktur zawartych w danym stopie na podstawie wykresu Schaefflera.
Strategie nauczania:
asocjacyjna.
Metody i techniki nauczania:
dyskusja dydaktyczna;
quiz krzyżówkowy;
animacja;
pogadanka;
analiza materiału źródłowego;
ćwiczenia uczniowskie;
okienko informacyjne;
technika zdań podsumowujących.
Formy pracy:
praca indywidualna;
praca w grupach;
praca w parach;
praca całego zespołu klasowego.
Środki dydaktyczne:
komputery z głośnikami, sluchawkami/tablety, smartfony z dostępem do Internetu;
zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;
tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda;
rzutnik multimedialny.
Przebieg zajęć
Faza wstępna:
Zainteresowanie i dyskusja. Nauczyciel wyświetla uczniom okładkę e‑materiału i pyta uczniów czym są wyświetlone materiały.
Rozpoznawanie wiedzy potocznej uczniów. Uczniowie starają się odpowiedzieć na pytania: jak nazywa się klasa materiałów używanych do ich produkcji? Jakie znają przykłady stopów stosowanych w tym celu?
Ustalenie celów lekcji. Nauczyciel podaje temat zajęć i wspólnie z uczniami ustala cele lekcji, które uczniowie zapisują w portfolio.
Faza realizacyjna:
Następnie nauczyciel prosi uczniów o wymienienie cech dobrego biomateriału metalicznego. Uczniowie mogą doczytać tą informację w e‑materiale, a następnie zapisać je w zeszytach.
Quiz krzyżówkowy. Uczniowie zostają losowo podzieleni na cztery grupy. Każda z grup ma za zadanie przygotować krzyżówkę (10 haseł i hasło główne) do wybranej (lub przyznanej przez nauczyciela) klasy stopów spośród czterech opisanych w treści e‑materiału. Uczniowie mogą korzystać z generatora krzyżówek.
Po przygotowaniu krzyżówek nauczyciel przeprowadza dla uczniów quiz krzyżówkowy, w którym najszybsza z grup będzie nagrodzona oceną z aktywności. Przed rozpoczęciem quizu uczniowie mają 10 minut na zapoznanie się z treścią e‑materiału. W quizie mają za zadanie uczestniczyć wszystkie grupy z wyjątkiem tej, która daną krzyżówkę przygotowywała. Nauczyciel wyświetla na tablicy interaktywnej daną krzyżówkę lub rysuje ją na tablicy. Po kolei odczytuje pytania dotyczące kolejnych haseł. Quiz może być przeprowadzony w ramach teleturnieju. Grupy zgłaszają się poprzez zadzwonienie dzwonkiem (żeby nie było wątpliwości co do pierwszeństwa) i podają hasło. Poprawnie udzielona odpowiedź to jeden punkt, błędnie udzielona odpowiedź to wstrzymanie danej grupy na 30 sekund (lub -1 punkt). Każda grupa może również spróbować odgadnąć hasło główne, odgadnięcie go przed rozwiązaniem połowy haseł pośrednich w krzyżówce powoduje koniec rozwiązywania danej krzyżówki i przyznanie 10 punktów dla tej grupy.
Następnie uczniowie mają za zadanie przeanalizować w parach przykład 1 podany w treści e‑materiału dotyczący ustalania składu mikrostrukturalnego stopu. Po jego analizie uczniowie proszeni są o samodzielne wykonanie ćwiczenia nr 8 w części „sprawdź się” e‑materiału. Wszelkie niejasności wyjaśnia nauczyciel.
Nauczyciel odsyła uczniów do animacji – praca w parach. Uczestnicy zajęć zapoznają się z medium bazowym. Wykonują polecenie do medium bazowego.
Uczniowie samodzielnie sprawdzają swoją wiedzę i wykonują pozostałe ćwiczenia zawarte w e‑materiale w sekcji „sprawdź się”.
Faza podsumowująca:
Okienko informacyjne – forma indywidualnej twórczej notatki. Kartkę papieru w zeszycie uczniowie dzielą na 4 części (poziom, pion lub po przekątnej). W pierwsze okienko uczniowie wpisują hasło, które ich interesuje. W drugim okienku podają definicję danego terminu (z różnych źródeł). W trzecie okienko wpisują metaforyczne znaczenie wyrazu, żart językowy, rebus itp. Ostatnie może mieć formę scenki komiksowej, dialogu, karykatury z zastosowaniem interesującego uczniów terminu (np. naszkicowanie zarysu człowieka i zaznaczenie miejsc, w których dane stopy są stosowane (np. zęby, stawy itp.)).
Jako podsumowanie lekcji nauczyciel może wykorzystać zdania do uzupełnienia, które uczniowie zamieszczają w swoim portfolio:
Co na zajęciach wydało wam się ważne i ciekawe...
Co było łatwe, a co trudne...
Czego się dziś nowego dowiedziałem/lam...
Praca domowa:
Uczniowie wykonują pozostałe ćwiczenia w e‑materiale – sprawdź się, których nie zdążyli wykonać na lekcji.
Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania multimedium:
Animacja może pozwolić uczniom na łatwiejsze rozwiązywanie krzyżówek podczas quizu oraz ułatwić przygotowanie notatki do zeszytu.
Materiały pomocnicze:
Polecenia podsumowujące (nauczyciel przed lekcją zapisuje je na niewielkich kartkach):
Co to są biomateriały?
Jakimi cechami powinny charakteryzować się biomateriały?
Jakie znasz stopy stosowane w medycynie?
Co to są stale austeniczne i gdzie znalazły zastosowanie?
Czym się charakteryzują stopy kobaltu i do czego się je stosuje?
Co to są stopy „inteligentne”?