Imię i nazwisko autora:

Tomasz Sobiepan

Przedmiot:

Fizyka

Temat zajęć:

Wpływ promieniowania na jonizację gazów

Grupa docelowa:

III etap edukacyjny, liceum, technikum, zakres rozszerzony

Podstawa programowa:

Cele kształcenia – wymagania ogólne

I. Wykorzystanie pojęć i wielkości fizycznych do opisu zjawisk oraz wskazywanie ich przykładów w otaczającej rzeczywistości.

Zakres rozszerzony

Treści nauczania – wymagania szczegółowe

I. Wymagania przekrojowe. Uczeń:

1) przedstawia jednostki wielkości fizycznych, opisuje ich związki z jednostkami podstawowymi; przelicza wielokrotności i podwielokrotności;

19) wyodrębnia zjawisko z kontekstu, nazywa je oraz wskazuje czynniki istotne i nieistotne dla jego przebiegu;

VIII. Prąd elektryczny. Uczeń:

1) opisuje przewodnictwo w metalach, elektrolitach i gazach; wyjaśnia procesy jonizacji w gazach, wskazuje rolę promieniowania, wysokiej temperatury i dużego natężenia pola;

Kształtowane kompetencje kluczowe:

Zalecenie Parlamentu Europejskiego i Rady UE z 2018 r.:

• kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji,

• kompetencje matematyczne oraz kompetencje w zakresie nauk przyrodniczych, technologii i inżynierii,

• kompetencje cyfrowe,

• `kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się.

Cele operacyjne:

Uczeń:

1. wyjaśnia naturę promieniowania jonizującego,

2. rozróżnia parametry cząstek jonizujących oraz gazu mające wpływ na zjawisko jonizacji.

3. posługuje się wielkościami i jednostkami fizycznymi używanymi w fizyce mikroświata.

4. syntetyzuje wiedzę z zakresu mechaniki i elektrostatyki w celu zastosowania do nowo poznanych zjawisk.

5. charakteryzuje wybrane zastosowania zjawiska jonizacji gazów przez promieniowanie.

Strategie nauczania:

Strategia odwróconej klasy

Metody nauczania:

- pogadanka wstępna,
- metoda programowana z użyciem e‑materiału.

Formy zajęć:

- praca indywidualna,
- praca w grupach,

Środki dydaktyczne:

urządzenia multimedialne dla uczniów

Materiały pomocnicze:

PRZEBIEG LEKCJI

Faza wprowadzająca:

• Przed lekcją nauczyciel zadaje uczniom pracę domową: „Zapoznaj się częścią Przeczytaj niniejszego e‑materiału oraz z filmem samouczkiem i upewnij się, że rozumiesz opisane tam zjawiska”.

• Nauczyciel zaciekawia uczniów: jonizacja w gazach może zachodzić w rozmaity sposób i na skutek różnych czynników, ale wszystkie te zjawiska możemy zrozumieć i wytłumaczyć korzystając z posiadanej już wiedzy. Spróbujmy to zrobić…

• Nauczyciel uzgadnia z uczniami cele do osiągnięcia na lekcji.

• Nauczyciel rozpoznaje wiedzę wyjściową uczniów i nawiązuje do tej wiedzy: upewnienie się, że uczniowie pamiętają wzór dotyczący energii kinetycznej poruszającego się ciała oraz dysponują podstawową wiedzą na temat rodzajów promieniowania jonizującego.

Faza realizacyjna:

• Nauczyciel pyta uczniów, co w materiałach przygotowanych przed lekcją łatwo było zrozumieć a co sprawiło im największą trudność.

• Wyjaśnia niezrozumiałe przez uczniów zagadnienia ( może to zrobić jeden z uczniów).

• Uczniowie pracują indywidualnie nad rozwiązaniem zadania 1 z zestawu ćwiczeń.

• Nauczyciel dzieli uczniów na trzyosobowe grupy, w których rolę lidera obejmuje uczeń o największych możliwościach.

• Uczniowie pracują w grupach nad rozwiązaniem zadań 2‑6 z zestawu ćwiczeń. Rolą lidera grupy jest upewnienie się, że pozostali uczniowie właściwie i samodzielnie rozwiązują problemy, w razie potrzeby udzielenie im wskazówek.

• Nauczyciel pełni rolę doradcy, obserwuje pracę uczniów i w razie potrzeby udziela wskazówek i podpowiedzi, wspierając przede wszystkim liderów grup.

Faza podsumowująca:

• Nauczyciel dokonuje podsumowania wiadomości zdobytych na lekcji poprzez zadanie uczniom kilku pytań dotyczących kluczowych zagadnień:

  - Jakie warunki muszą zostać spełnione, by promieniowanie zjonizowało atom?

  - Kiedy nie dojdzie do jonizacji?

  - Jak wykorzystać praktycznie zjawisko jonizacji gazów przez promieniowanie?

• Uczniowie odnoszą się do postawionych sobie celów lekcji, ustalają które osiągnęli, a które wymagają jeszcze pracy, jakiej i kiedy. W razie potrzeby nauczyciel dostarcza im informację zwrotną kształtującą.

Praca domowa:

Uczniowie utrwalają wiedzę i umiejętności zdobyte w czasie lekcji przez rozwiązanie w domu zadania nr: 7. Dla chętnych: poszukaj szczegółowych informacji dot. działania licznika Geigera‑Müllera. Rozwiąż zadanie nr 8 z zestawu zadań.

Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania danego multimedium:

Film samouczek można wykorzystać na lekcji albo do podsumowania wiadomości przez uczniów w domu.