Autor: Anna Juwan

Temat: Sposoby regulacji temperatury ciała zwierząt zmiennocieplnych

Grupa docelowa: uczniowie III etapu edukacyjnego – kształcenie w zakresie rozszerzonym

Podstawa programowa:

Kształtowane kompetencje kluczowe:

• kompetencje cyfrowe;

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;

• kompetencje matematyczne oraz kompetencje w zakresie nauk przyrodniczych, technologii i inżynierii.

Cele operacyjne (językiem ucznia):

• Przedstawisz przykłady organizmów zmiennocieplnych.

• Wyjaśnisz mechanizm regulacji temperatury ciała, w odniesieniu do warunków zewnętrznych.

• Scharakteryzujesz istotę zmiennocieplności.

Strategie nauczania:

• konstruktywizm;

• konektywizm.

Metody i techniki nauczania:

• z użyciem komputera;

• ćwiczenia interaktywne;

• ćwiczenia laboratoryjne;

• metoda stolików eksperckich.

Formy pracy:

• praca indywidualna;

• praca w parach;

• praca w grupach;

• praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne:

• komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu;

• zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;

• tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda.

Przed lekcją:

1. Uczniowie zapoznają się z treścią w sekcji „Przeczytaj”.

Przebieg lekcji

Faza wstępna:

1. Nauczyciel wyświetla na tablicy temat lekcji oraz cele zajęć, omawiając lub ustalając razem z uczniami kryteria sukcesu.

2. Wprowadzenie do tematu. Uczniowie wyjaśniają, czym jest zmiennocieplność. Następnie nauczyciel wyświetla ćwiczenie nr 3 i prosi uczniów o wskazanie fałszywych zdań na temat zmiennocieplności.

Faza realizacyjna:

1. Praca w grupach z treścią e‑materiału. Nauczyciel dzieli klasę na cztery grupy. Przydziela każdemu członkowi grupy inne zagadnienie do opracowania, tak aby każdy zespół opanował całość materiału:
   – zmiennocieplność u bezkręgowców: mechanizm regulacji temperatury ciała w odniesieniu do warunków zewnętrznych i przykłady gatunków;
   – zmiennocieplność u ryb: mechanizm regulacji temperatury ciała w odniesieniu do warunków zewnętrznych i przykłady gatunków;
   – zmiennocieplność u gadów: mechanizm regulacji temperatury ciała w odniesieniu do warunków zewnętrznych i przykłady gatunków;
   – zmiennocieplność u płazów: mechanizm regulacji temperatury ciała w odniesieniu do warunków zewnętrznych i przykłady gatunków.
   Uczniowie czytają informacje na zadany temat, zapisują najważniejsze informacje.
   Po upływie wyznaczonego czasu przesiadają się i tworzą grupy ekspertów. Dyskutują nad opracowanym materiałem na zadany temat, wyjaśniają wątpliwości oraz zastanawiają się, w jakiej formie przekazać wiadomości koleżankom i kolegom. Następnie uczniowie wracają do swoich pierwotnych grup i przekazują sobie kolejno wiedzę zdobytą podczas pracy w grupach eksperckich.

2. Praca z multimedium („Grafika interaktywna”). Nauczyciel wyświetla grafikę interaktywną i wspólnie z uczniami dokonuje jej analizy. Prosi podopiecznych, by wskazali zależność między temperaturą ciała, a poziomem aktywności zwierząt. Uczniowie, pracując w parach, formułują wyjaśnienie, z czego wynika ta zależność. Następnie ochotnicy przedstawiają swoje wyjaśnienia na forum klasy, a nauczyciel ocenia ich poprawność.

3. Uczniowie, pracując w parach, wykonują polecenie nr 2. Nauczyciel w razie potrzeby naprowadza ich na prawidłowe rozwiązanie.

Faza podsumowująca:

1. Uczniowie indywidualnie rozwiązują krzyżówkę (ćwiczenie nr 6).

Praca domowa:

1. Wykonaj ćwiczenia 4, 5, 7 i 8 z sekcji „Sprawdź się”.

Materiały pomocnicze:

• Jane B. Reece i in., „Biologia Campbella”, tłum. K. Stobrawa i in., Dom Wydawniczy REBIS, Poznań 2021.

• „Encyklopedia szkolna. Biologia”, red. Marta Stęplewska, Robert Mitoraj, Wydawnictwo Zielona Sowa, Kraków 2006.

Dodatkowe wskazówki metodyczne:

• Nauczyciel może wykorzystać medium zamieszczone w sekcji „Grafika interaktywna” do podsumowania lekcji.