Dla nauczyciela
Imię i nazwisko autora: | Krystyna Wosińska |
Przedmiot: | Fizyka |
Temat zajęć: | Na czym polegają zjawiska odwracalne i nieodwracalne ? |
Grupa docelowa: | III etap edukacyjny, liceum, technikum, zakres rozszerzony |
Podstawa programowa | Cele kształcenia – wymagania ogólne I. Wykorzystanie pojęć i wielkości fizycznych do opisu zjawisk oraz wskazywanie ich przykładów w otaczającej rzeczywistości. Zakres rozszerzony Treści nauczania – wymagania szczegółowe I. Wymagania przekrojowe. Uczeń: 19) wyodrębnia zjawisko z kontekstu, nazywa je oraz wskazuje czynniki istotne i nieistotne dla jego przebiegu; Zakres rozszerzony VI. Termodynamika. Uczeń: 17) interpretuje drugą zasadę termodynamiki, podaje przykłady zjawisk odwracalnych i nieodwracalnych; |
Kształtowane kompetencje kluczowe: | Zalecenie Parlamentu Europejskiego i Rady UE z 2018 r.: - kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji, - kompetencje matematyczne oraz kompetencje w zakresie nauk przyrodniczych, technologii i inżynierii, - kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się, - kompetencje cyfrowe. |
Cele operacyjne: | Uczeń:
|
Strategie nauczania | strategia eksperymentalno‑obserwacyjna (dostrzeganie i definiowanie problemów) |
Metody nauczania | wykład informacyjny, pokaz multimedialny, analiza pomysłów |
Formy zajęć: | praca w grupach; praca indywidualna. |
Środki dydaktyczne: | komputer z rzutnikiem lub tablety do dyspozycji każdego ucznia. |
Materiały pomocnicze: | e‑materiały „Jak zinterpretować II zasadę termodynamiki?”, „Jak brzmi II zasada termodynamiki?”, „Entropia” |
PRZEBIEG LEKCJI | |
Faza wprowadzająca: | |
| |
Faza realizacyjna: | |
Nauczyciel podaje definicję pojęcia procesu odwracalnego. Uczniowie dyskutują z pomocą nauczyciela o przyczynach nieodwracalności zjawisk i zgłaszają przykłady procesów, w których występuje nieodwracalny przepływ ciepła, rozpraszanie energii na skutek tarcia i mieszanie się substancji. Nauczyciel stawia pytanie, czy procesy odwracalne są możliwe, dając za przykład sprężanie i rozprężanie gazu. Uczniowie w grupach z pomocą nauczyciela analizują zmiany ciśnienia i temperatury gazu pod poruszającym się tłokiem. Nauczyciel wyjaśnia, czym są procesy quasi‑statyczne, podkreślając, że jest to idealizacja, która w realnym świecie nie występuje. Uczniowie w dyskusji formułują wniosek, że procesy odwracalne nie istnieją. Nauczyciel podkreśla związek tego faktu z II zasadą termodynamiki. Uczniowie oglądają film‑samouczek. | |
Faza podsumowująca: | |
Uczniowie rozwiązują zadanie 8 powiązane z filmem. | |
Praca domowa: | |
Obowiązkowo zadania 1 i 2 i do wyboru 2 z pozostałych zadań z zestawu ćwiczeń. | |
Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania danego multimedium | Film samouczek może być wykorzystany przez uczniów po lekcji do powtórzenia i utrwalenia materiału. |