Autor: Martyna Wojtowicz

Temat: Kultura miejska i dworska

Grupa docelowa:

Szkoła ponadpodstawowa, liceum ogólnokształcące, technikum

Podstawa programowa:

Kształtowane kompetencje kluczowe:

• kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji;

• kompetencje cyfrowe;

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;

• kompetencje obywatelskie.

Cele operacyjne:

Uczeń:

• wyjaśnia genezę kultury dworskiej i opisuje jej cechy;

• charakteryzuje ideały rycerskie;

• omawia różnice między kulturą dworską i miejską;

• wyjaśnia znaczenie takich terminów jak m.in.: skaldowie, truwerzy, minnesingerzy, misteria, mirakle.

Strategie nauczania:

• konstruktywizm;

• konektywizm.

Metody i techniki nauczania:

• rozmowa nauczająca z wykorzystaniem ćwiczeń interaktywnych;

• analiza materiału źródłowego (porównawcza);

• dyskusja.

Formy pracy:

• praca indywidualna;

• praca w parach;

• praca w grupach;

• praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne:

• komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu;

• zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;

• tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda;

• telefony z dostępem do internetu.

Przebieg lekcji

Przed lekcją:

1. Przygotowanie do zajęć. Nauczyciel loguje się na platformie i udostępnia uczniom e‑materiał „Kultura miejska i dworska”. Prosi uczestników zajęć o zapoznanie się z tekstem w sekcji „Przeczytaj” oraz materiałami filmowymi zawartymi w sekcji „Film + Sprawdź się”.

2. Chętni lub wybrani uczniowie na podstawie informacji zawartych w sekcji „Przeczytaj” oraz w filmach edukacyjnych przygotowują prezentację: jedna osoba (lub grupa do trzech uczniów) skupia się na kulturze dworskiej, druga (lub podobna grupa uczniów) – na kulturze miejskiej.

Faza wstępna:

1. Prowadzący lekcję określa cel zajęć i informuje uczniów o ich planowanym przebiegu. Wyświetla na tablicy temat lekcji „Kultura miejska i dworska”.

2. Raport z przygotowań. Nauczyciel przy użyciu dostępnego w panelu użytkownika raportu weryfikuje przygotowanie uczniów do lekcji: sprawdza, którzy uczestnicy zajęć zapoznali się z udostępnionym e‑materiałem. Nauczyciel poleca uczniom, aby zgłaszali swoje propozycje pytań do wspomnianego tematu, które stanowić będą jednocześnie kryteria sukcesu. Jedna osoba może zapisywać je na tablicy. Gdy uczniowie wyczerpią swoje pomysły, a pozostały jeszcze jakieś ważne kwestie do poruszenia, nauczyciel uzupełnia informacje.

Faza realizacyjna:

1. Prezentacje uczniów. Część właściwa lekcji zaczyna się od prezentacji efektów pracy w domu wybranych uczniów. Pozostali uczniowie zadają pytania prezentującym oraz uzupełniają informacje. Nauczyciel może dopowiadać istotne szczegóły lub korygować niepoprawne wnioski.

2. Praca z multimedium („Prezentacja multimedialna”). Nauczyciel poleca, aby uczniowie zapoznali się z materiałami źródłowymi zawartymi w prezentacji, a następnie w parach opracowali odpowiedź do polecenia 3: omówili czynniki nadające kulturze miejskiej odmienny charakter. Następnie uczniowie dzielą się swoimi odpowiedziami na forum klasy.

3. Utrwalanie wiedzy i umiejętności. Uczniowie wykonują indywidualnie ćwiczenia od 1 do 3 znajdujące się w sekcji „Film + Sprawdź się”, a następnie porównują swoje odpowiedzi z kolegą lub koleżanką. Wybrane osoby przedstawiają rozwiązania, nauczyciel komentuje je na forum klasy.

Faza podsumowująca:

1. Zalogowany na platformie nauczyciel wyświetla na tablicy temat lekcji i cele zawarte w sekcji „Wprowadzenie”. Wybrany uczeń odczytuje cele lekcji, następuje wspólne omówienie: co udało się osiągnąć, do czego warto wrócić, czego nie udało się zrealizować i dlaczego. Później nauczyciel analizuje przebieg lekcji i przeprowadza ewaluację, z której wnioski wykorzysta w przyszłości.

Praca domowa:

1. Wykonaj polecenie 5 z sekcji „Film + Sprawdź się”: „Opisz rolę elementów ludowych w kulturze miejskiej. Czy zauważasz jakieś pozostałości tej odmiany kultury średniowiecznej we współczesnym świecie?”.

2. (Dla uczniów chętnych) Wykonaj ćwiczenie 4 z sekcji „Film + Sprawdź się”.

Materiały pomocnicze:

J. Flori, Rycerze i rycerstwo w średniowieczu, tłum. E. Trojańska, Poznań 2003.

J. Le Goff, Kultura średniowiecznej Europy, tłum. H. Szumańska‑Grossowa, Gdańsk–Warszawa 2002.

M. Pastoureau, Życie codzienne we Francji i Anglii w czasach rycerzy Okrągłego Stołu (XII–XIII wiek), tłum. M. Skibniewska, Warszawa 1983.

M. Demska‑Trębaczowa, Materiały źródłowe do historii kultury. Wieki średnie, Warszawa 1981.

Wielka Historia Świata, t. 1–12 (praca pod patronatem Polskiej Akademii Umiejętności), Świat Książki 2004–2006.

Seria Historia powszechna, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2011–2019.

Wskazówki metodyczne:

Zarówno materiały źródłowe zawarte w prezentacji, jak i filmy edukacyjne uczniowie mogą wykorzystać do przygotowania się do lekcji powtórkowej dotyczącej kultury średniowiecza.