Scenariusz zajęć

Autor: Marcin Maćkiewicz, Krzysztof Błaszczak

Przedmiot: chemia

Temat: Co to jest beton?

Grupa docelowa: III etap edukacyjny, liceum, technikum – temat wykraczający poza treści programowe

Podstawa programowa:

Poziom podstawowy

Wymagania ogólne

I. Pozyskiwanie, przetwarzanie i tworzenie informacji. Uczeń:

1) pozyskuje i przetwarza informacje z różnorodnych źródeł z wykorzystaniem technologii informacyjno‑komunikacyjnych.

II. Rozumowanie i zastosowanie nabytej wiedzy do rozwiązywania problemów. Uczeń:

1) opisuje właściwości substancji i wyjaśnia przebieg procesów chemicznych;

2) wskazuje na związek właściwości różnorodnych substancji z ich zastosowaniami i ich wpływem na środowisko naturalne;

5) wykorzystuje wiedzę i dostępne informacje do rozwiązywania problemów chemicznych z zastosowaniem metody naukowej.

III. Opanowanie czynności praktycznych. Uczeń:

1) bezpiecznie posługuje się sprzętem laboratoryjnym i odczynnikami chemicznymi;

2) projektuje i przeprowadza doświadczenia chemiczne, rejestruje ich wyniki w różnej formie, formułuje obserwacje, wnioski oraz wyjaśnienia;

3) stawia hipotezy oraz proponuje sposoby ich weryfikacji;

4) przestrzega zasad bezpieczeństwa i higieny pracy.

Poziom rozszerzony

Wymagania ogólne

I. Pozyskiwanie, przetwarzanie i tworzenie informacji. Uczeń:

1) pozyskuje i przetwarza informacje z różnorodnych źródeł z wykorzystaniem technologii informacyjno‑komunikacyjnych.

II. Rozumowanie i zastosowanie nabytej wiedzy do rozwiązywania problemów. Uczeń:

1) opisuje właściwości substancji i wyjaśnia przebieg procesów chemicznych;

2) wskazuje na związek właściwości różnorodnych substancji z ich zastosowaniami i ich wpływem na środowisko naturalne;

5) wykorzystuje wiedzę i dostępne informacje do rozwiązywania problemów chemicznych z zastosowaniem metody naukowej.

III. Opanowanie czynności praktycznych. Uczeń:

1) bezpiecznie posługuje się sprzętem laboratoryjnym i odczynnikami chemicznymi;

2) projektuje i przeprowadza doświadczenia chemiczne, rejestruje ich wyniki w różnej formie, formułuje obserwacje, wnioski oraz wyjaśnienia;

3) stosuje elementy metodologii badawczej (określa problem badawczy, formułuje hipotezy oraz proponuje sposoby ich weryfikacji);

4) przestrzega zasad bezpieczeństwa i higieny pracy.

Kształtowane kompetencje kluczowe:

• kompetencje matematyczne oraz kompetencje w zakresie nauk przyrodniczych, technologii i inżynierii;

• kompetencje cyfrowe;

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;

• kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji;

Cele operacyjne:

Uczeń:

• określa skład betonu zwykłego;

• omawia proces powstawania betonu;

• wymienia rodzaje kruszyw, spoiw oraz betonów.

Strategie nauczania:

• asocjacyjna;

• problemowa.

Metody i techniki nauczania:

• burza mózgów;

• dyskusja dydaktyczna;

• analiza materiału źródłowego;

• ćwiczenia uczniowskie;

• eksperyment;

• film edukacyjny;

• technika gadająca ściana;

• technika zdań podsumowujących.

Formy pracy:

• praca indywidualna;

• praca w grupach;

• praca zbiorowa.

Środki dydaktyczne:

• komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu /smartfony/tablety;

• zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;

• rzutnik multimedialny;

• aplikacja Mentimeter;

• tablica interaktywna/tablica.

Przebieg zajęć

Faza wstępna:

1. Zaciekawienie i dyskusja. Nauczyciel zadaje pytanie: Czy uczestniczyli kiedyś w przygotowaniu betonu i czy wiedzą, jaki jest jego skład?

2. Rozpoznawanie wiedzy wyjściowej uczniów. Burza mózgów wokół terminu - beton. Nauczyciel może wykorzystać aplikację Mentimeter z wykorzystaniem tabletów/smartfonów.

3. Ustalenie celów lekcji. Nauczyciel podaje temat zajęć i wspólnie z uczniami ustala cele lekcji.

4. Zasady BHP. Nauczyciel zapoznaje uczniów z kartami charakterystyk substancji, jakie zostaną użyte w czasie lekcji.

Faza realizacyjna:

1. Nauczyciel na tablicy multimedialnej wyświetla film edukacyjny na temat betonu.

2. Podopieczni analizują e‑materiał pod kątem rodzajów kruszywa i spoiw oraz poznają rodzaje betonów, po czym trwa dyskusja.

3. Eksperyment - Projektowanie i produkcja betonu zwykłego. Nauczyciel dzieli uczniów na grupy, rozdaje odpowiedni sprzęt i szkło laboratoryjne oraz odczynniki chemiczne. Uczniowie przygotowują beton wg instrukcji. Nauczyciel monitoruje przebieg pracy uczniów.

4. Uczniowie dzielą się na 3 grupy. Zadaniem każdej grupy jest zapoznanie się z rodzajami betonów przedstawionych w e‑materiale, a następnie znalezienie w dostępnych źródłach informacji opisu sposobu otrzymywania wybranego przez daną grupę rodzaj betonu. Po zakończonej pracy chętni uczniowie, z zastosowaniem techniki gadająca ściana, prezentują efekty pracy grupowej. Nauczyciel weryfikuje poprawność wykonanej pracy.

5. Uczniowie samodzielnie sprawdzają swoją wiedzę wykonując ćwiczenia w e‑materiale - sprawdź się.

Faza podsumowująca:

1. Nauczyciel sprawdza wiedzę uczniów zadając przykładowe pytania: Co to jest beton? Jakie rodzaje spoiw i kruszyw stosuje się do produkcji betonu? Co to jest klasa betonu? Jaką gęstość powinien mieć beton zwykły? Jakie znasz rodzaje betonu?

2. Jako podsumowanie lekcji nauczyciel może wykorzystać zdania do uzupełnienia, które uczniowie również zamieszczają w swoim portfolio:

• Przypomniałem/łam sobie, że...

• Co było dla mnie łatwe...

• Czego się nauczyłem/łam...

• Co sprawiało mi trudność...

Praca domowa:

Nauczyciel prosi uczniów o wykonanie pozostałych ćwiczeń zawartych w e‑materiale.

Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania multimedium:

Multimedium może być wykorzystane przez ucznia w fazie przygotowania do lekcji.

Materiały pomocnicze:

1. Polecenia podsumowujące (nauczyciel przed lekcją zapisuje je na niewielkich kartkach):

• Co to jest beton?

• Jakie rodzaje spoiw i kruszyw stosuje się do produkcji betonu?

• Co to jest klasa betonu?

• Jaką gęstość powinien mieć beton zwykły?

• Jakie znasz rodzaje betonu?

2. Doświadczenie:

Instrukcja do doświadczenia:

• W zlewce umieść odpowiednie spoiwa i kruszywa przygotowane przez nauczyciela w odpowiednich proporcjach i wymieszaj te składniki ze sobą.

• Dodaj odpowiednią ilość wody do zlewki i wymieszaj.

• Przygotowany beton umieść w kartoniku i odstaw w odpowiednie miejsce na folię, wskazane przez nauczyciela.

• Po tygodniu sprawdź wytrzymałość swojego betonu, np. wbijając gwoźdź.

Sprzęt i szkło laboratoryjne: zlewki, łyżeczki, bagietki, menzurki, kartoniki tekturowe po paście do zębów/kartoniki po zapałkach, karteczki do podpisania kartoników, młotek, gwoździe, folia.

3. Odczynniki chemiczne: rodzaj kruszywa i spoiwa dobiera nauczyciel na podstawie informacji w e‑materiale, woda.