Dla nauczyciela

Numer e‑materiału: 3.2.11.1

Imię i nazwisko autora: Beata Mamica

Przedmiot: język obcy nowożytny – język niemiecki

Temat zajęć: Alkohol ist auch eine Droge!/Alkohol też jest narkotykiem!

Grupa docelowa: III etap edukacyjny, klasa II, zakres podstawowy, pomiom językowy B1+/B2

Cel ogólny lekcji:

Umiejętność informowania i wypowiadania się na temat powodów i niepożądanych skutków sięgania po alkohol.

Cele szczegółowe lekcji:

Podstawa programowa – wariant III.1.P Język obcy nowożytny nauczany jako pierwszy (kontynuacja 1. języka obcego nowożytnego ze szkoły podstawowej – kształcenie w zakresie podstawowym)
Cele kształcenia – wymagania ogólne
I. Znajomość środków językowych. Uczeń posługuje się dość bogatym zasobem środków językowych (leksykalnych, gramatycznych, ortograficznych oraz fonetycznych), umożliwiającym realizację pozostałych wymagań ogólnych w zakresie tematów wskazanych w wymaganiach szczegółowych.
II. Rozumienie wypowiedzi. Uczeń rozumie wypowiedzi ustne o umiarkowanym stopniu złożoności, wypowiadane w naturalnym tempie, w standardowej odmianie języka, a także wypowiedzi pisemne o umiarkowanym stopniu złożoności, w zakresie opisanym w wymaganiach szczegółowych.
III. Tworzenie wypowiedzi. Uczeń samodzielnie tworzy proste, spójne i logiczne, w miarę płynne wypowiedzi ustne oraz proste, spójne i logiczne wypowiedzi pisemne, w zakresie opisanym w wymaganiach szczegółowych.
IV. Reagowanie na wypowiedzi. Uczeń uczestniczy w rozmowie i reaguje ustnie w typowych, również w miarę złożonych sytuacjach oraz reaguje w formie prostego tekstu pisanego w typowych sytuacjach w zakresie opisanym w wymaganiach szczegółowych.
Treści nauczania – wymagania szczegółowe
I. Uczeń posługuje się dość bogatym zasobem środków językowych (leksykalnych, gramatycznych, ortograficznych oraz fonetycznych), umożliwiającym realizację pozostałych wymagań ogólnych w zakresie następujących tematów:
1) człowiek (np. dane personalne, okresy życia, wygląd zewnętrzny, cechy charakteru, rzeczy osobiste, uczucia i emocje, umiejętności i zainteresowania, osobisty system wartości, autorytety);
5) życie prywatne (np. rodzina, znajomi i przyjaciele, czynności życia codziennego, określanie czasu, formy spędzania czasu wolnego, święta i uroczystości, styl życia, konflikty i problemy);
11) zdrowie (np. tryb życia, samopoczucie, choroby, ich objawy i leczenie, niepełnosprawność, uzależnienia, pierwsza pomoc w nagłych wypadkach);
II. Uczeń rozumie wypowiedzi ustne o umiarkowanym stopniu złożoności (np. rozmowy, wiadomości, komunikaty, ogłoszenia, instrukcje, relacje, wywiady, dyskusje, prelekcje), wypowiadane w naturalnym tempie, w standardowej odmianie języka:
2) określa główną myśl wypowiedzi lub fragmentu wypowiedzi;
3) określa intencje nadawcy/autora wypowiedzi;
5) znajduje w wypowiedzi określone informacje;
7) wyciąga wnioski wynikające z informacji zawartych w wypowiedzi;
III. Uczeń rozumie wypowiedzi pisemne o umiarkowanym stopniu złożoności (np. listy, e‑mail, SMS‑y, kartki pocztowe, napisy, broszury, ulotki, jadłospisy, ogłoszenia, rozkłady jazdy, instrukcje, komiksy, artykuły, teksty narracyjne, recenzje, wywiady, wpisy na forach i blogach, teksty literackie):
1) określa główną myśl tekstu lub fragmentu tekstu;
4) znajduje w tekście określone informacje;
7) wyciąga wnioski wynikające z informacji zawartych w tekście;
V. Uczeń tworzy proste, spójne i logiczne wypowiedzi pisemne (np. notatkę, ogłoszenie, zaproszenie, życzenia, wiadomość, SMS, kartkę pocztową, e‑mail, historyjkę, list prywatny, życiorys, CV, list motywacyjny, wpis na blogu):
1) opisuje ludzi, zwierzęta, przedmioty, miejsca i zjawiska;
3) przedstawia fakty z przeszłości i teraźniejszości;
6) wyraża i uzasadnia swoje opinie i poglądy, przedstawia i ustosunkowuje się do opinii i poglądów innych osób;
9) wyraża pewność, przypuszczenie, wątpliwości dotyczące zdarzeń z teraźniejszości i przyszłości;
10) przedstawia sposób postępowania (np. udziela instrukcji, wskazówek, określa zasady);
VI. Uczeń reaguje ustnie w typowych, również w miarę złożonych sytuacjach:
3) uzyskuje i przekazuje informacje i wyjaśnienia;
4) wyraża swoje opinie i uzasadnia je, pyta o opinie, zgadza się lub nie zgadza się z opiniami innych osób, wyraża wątpliwość;
VII. Uczeń reaguje w formie prostego tekstu pisanego (np. wiadomość, SMS, list prywatny, formularz, e‑mail, komentarz, wpis na czacie/forum) w typowych sytuacjach:
4) wyraża swoje opinie i uzasadnia je, pyta o opinie, zgadza się lub nie zgadza się z opiniami innych osób, wyraża wątpliwość;
5) wyraża i uzasadnia swoje upodobania, preferencje, intencje i pragnienia, pyta o upodobania, preferencje, intencje i pragnienia innych osób;
11) ostrzega, nakazuje, zakazuje, instruuje;
VIII. Uczeń przetwarza tekst ustnie lub pisemnie:
1) przekazuje w języku obcym nowożytnym informacje zawarte w materiałach wizualnych (np. wykresach, mapach, symbolach, piktogramach) lub audiowizualnych (np. filmach, reklamach);
2) przekazuje w języku obcym nowożytnym lub w języku polskim informacje sformułowane w tym języku obcym;
3) przekazuje w języku obcym nowożytnym informacje sformułowane w języku polskim;
IX. Uczeń posiada:
1) podstawową wiedzę o krajach, społeczeństwach i kulturach społeczności, które posługują się danym językiem obcym nowożytnym oraz o kraju ojczystym, z uwzględnieniem kontekstu lokalnego, europejskiego i globalnego;
2) świadomość związku między kulturą własną i obcą oraz wrażliwość międzykulturową.
X. Uczeń dokonuje samooceny i wykorzystuje techniki samodzielnej pracy nad językiem (np. korzystanie ze słownika, poprawianie błędów, prowadzenie notatek, stosowanie mnemotechnik, korzystanie z tekstów kultury w języku obcym nowożytnym).
XI. Uczeń współdziała w grupie (np. w lekcyjnych i pozalekcyjnych językowych pracach projektowych).
XII. Uczeń korzysta ze źródeł informacji w języku obcym nowożytnym (np. z encyklopedii, mediów, instrukcji obsługi), również za pomocą technologii informacyjno‑komunikacyjnych.
XIII. Uczeń stosuje strategie komunikacyjne (np. domyślanie się znaczenia wyrazów z kontekstu, identyfikowanie słów kluczy lub internacjonalizmów) i strategie kompensacyjne, w przypadku gdy nie zna lub nie pamięta wyrazu (np. upraszczanie formy wypowiedzi, zastępowanie innym wyrazem, opis, wykorzystywanie środków niewerbalnych).
XIV. Uczeń posiada świadomość językową (np. podobieństw i różnic między językami).
Podstawa programowa – wariant III.1.R Język obcy nowożytny nauczany jako pierwszy (kontynuacja 1. języka obcego nowożytnego ze szkoły podstawowej – kształcenie w zakresie rozszerzonym)
Treści nauczania – wymagania szczegółowe
VIII. Uczeń przetwarza tekst ustnie lub pisemnie:
4) przedstawia publicznie w języku obcym wcześniej przygotowany materiał, np. prezentację, film;
5) streszcza w języku obcym przeczytany tekst;
6) stosuje zmiany stylu lub formy tekstu.

Kształtowane kompetencje kluczowe:

  • kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji;

  • kompetencje w zakresie wielojęzyczności;

  • kompetencje cyfrowe;

  • kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie uczenia się.

Cele operacyjne – zgodne ze zrewidowaną taksonomią celów Blooma, w tym minimum jeden cel z poziomu 3‑6 sfery kognitywnej, sformułowane w postaci SMART:

Uczeń:

  • przedstawia statystyczne dane na temat spożycia alkoholu w Niemczech;

  • nazywa powody, dla których człowiek sięga po alkohol;

  • wypowiada się na temat popularności spożywania alkoholu wśród swoich rówieśników.

Cele motywacyjne:

Uczeń:

  • dostrzega powiązania pomiędzy nauką języka niemieckiego a innymi przedmiotami szkolnymi;

  • samodzielnie dokonuje oceny swoich umiejętności językowych;

  • uczy się o rzeczach, które są dla niego ważne;

  • uczy się o sprawach, które dotyczą otaczającego go świata;

  • zaspokaja potrzebę ciekawości i kreatywności.

Strategie uczenia się:

strategie pamięciowe:

  • stosowanie mnemotechnik do zapamiętywania nowych wyrazów i ich znaczeń – używanie obrazu i dźwięku obok słów (używanie skojarzeń wzrokowych, stosowanie słów kluczowych, wprowadzanie wyrazów i zwrotów do kontekstu sytuacyjnego, odtwarzanie dźwięków z pamięci, porównywanie dźwięków z naszego języka do dźwięków języka, którego się uczymy);

strategie kognitywne:

  • stosowanie technik generatywnych do uświadamiania sobie struktury języka – zadawanie pytań, robienie notatek, powtarzanie zdań na głos;

  • stosowanie technik strukturalnych – wybierania najistotniejszych elementów, czytanie tekstu tylko dla jego ogólnego zrozumienia, czytanie lub słuchanie w celu znalezienia określonych szczegółów;

strategie kompensacyjne:

  • odgadywanie znaczenia wyrazów i struktur w tekstach słuchanych i czytanych (używanie wskazówek językowych – niektórych znanych wyrazów, zwrotów z języka polskiego bądź obcego i domyślanie się treści w języku niemieckim);

  • pokonywanie ograniczeń w pisaniu poprzez np. tworzenie nowych słów, użycie synonimów, antonimów, tworzenie parafrazy;

strategie społeczne:

  • zadawanie pytań osobom o oczekiwanych większych umiejętnościach językowych (prośba o wyjaśnienie, powtórzenie, o poprawienie błędów),

  • współpraca z innymi osobami (współpraca z kolegami na tym samym poziomie oraz z zaawansowanymi użytkownikami języka niemieckiego).

Metody i formy pracy:

  • podająca: praca z tekstem źródłowym, praca z animacją 2D;

  • aktywizująca: burza mózgów;

  • kognitywna: udzielanie objaśnień (wskazówek) i komentarzy;

  • programowana: z użyciem komputera, techniki multimedialne.

Formy zajęć:

  • praca indywidualna,

  • plenum,

  • praca w parach,

  • praca w grupie.

Środki dydaktyczne potrzebne do realizacji lekcji:

  • komputer, np. laptop z dostępem do Internetu,

  • słowniczek,

  • tekst źródłowy,

  • multimedium (animacja 2D),

  • zestaw ćwiczeń interaktywnych,

  • kartki z początkami zdań.

PRZEBIEG LEKCJI:

a) Faza wprowadzająca

  • Nauczyciel prosi uczniów, aby przyjrzeli się zdjęciu otwierającemu i pyta: Czy domyślacie się, co będzie tematem naszej dzisiejszej lekcji?

  • Nauczyciel prosi uczniów o przeczytanie informacji „Czy wiesz, że…” na temat danych statystycznych dotyczących nadużywania alkoholu przez młodych ludzi w Niemczech.

  • Następnie zapisuje na trzech osobnych kartkach trzy różne początki zdań, np. 1. Alkohol ist ... 2. Der Alkoholmissbrauch bei Jugendlichen in Polen ... 3. Alkohol trinkt man, wenn ... Nauczyciel dzieli klasę na trzy grupy. Każda grupa otrzymuje kartkę z jednym początkiem zdania. Każdy uczeń w grupie dopisuje własne zakończenie danego zdania oraz zawija kartkę tak, aby kolejny uczeń nie widział jego wypowiedzi i mógł dopisać własną propozycję zakończenia, a następnie ponownie zawinąć kartkę i przekazać koledze/koleżance z grupy. Po uzupełnieniu wypowiedzi przez wszystkie osoby w grupach kartki zostają rozwinięte i przedstawiciel każdej grupy odczytuje wypowiedzi uczniów.

  • Nauczyciel inicjuje krótką dyskusję na temat wypowiedzi uczniów i pyta: Was versteht ihr darunter? Welchen Aussagen stimmt ihr zu? Welche Aussagen schockieren oder überraschen euch?

b) Faza realizacyjna

  • Nauczyciel wyświetla pytania z Übung 1 w części Przeczytaj i prosi uczniów o odpowiedzi. Uczniowie podają swoje przypuszczenia, a nauczyciel zapisuje ich odpowiedzi na tablicy.

  • Uczniowie zapoznają się z tekstem w części Przeczytaj. W razie konieczności korzystają z dodatkowej pomocy, np. wyrazów i zwrotów zamieszczonych w słowniczku.

  • Nauczyciel pyta: Welche Fragen werden im Text beantwortet? Hattet ihr recht? Stimmen eure Antworten mit den Informationen im Text überein? Chętni uczniowie udzielają odpowiedzi na forum klasy.

  • Uczniowie sprawdzają stopień zrozumienia treści tekstu, wykorzystując do tego Übung 2 w części Przeczytaj. Uczniowie uzupełniają dane na podstawie informacji przedstawionych w tekście.

  • Uczniowie dobierają się w pary i wspólnie formułują wypowiedź pisemną na temat skutków spożywania alkoholu (Übung 3 w części Przeczytaj). Uczniowie piszą wypowiedź na osobnej kartce, a następnie wymieniają się kartkami z inną parą uczniów. Uczniowie zapoznają się z wypowiedzią kolegów/koleżanek. Wybrana para odczytuje wypowiedż na forum klasy i – jeśli wcześniej podała inne skutki – uzupełnia tę wypowiedź własnymi propozycjami.

  • Nauczyciel wyświela lub zapisuje na tablicy mapę pojęć z wyrazami, które wystąpią w animacji. Hasło główne mapy pojęć to: Alkoholabhängigkeit Wyrazy, które powinny się znaleźć na mapie pojęć, to np. auf etwas verzichten, abhängig werden von, sich gewöhnen an, bevorzugen, zwingen zu, aufhören mit, die Sucht, die Wirkung, die Droge, gesundheitliche Schäden, der Alkoholkonsum, Betroffene, die Erkrankungen, itp.

  • Nauczyciel prosi uczniów o zapoznanie się z tytułem animacji oraz mapą pojęć i pyta: Welche Informationen erwartet ihr von der Animation? Wie wird man eurer Meinung nach alkoholabhängig? Wybrani uczniowie wypowiadają się na forum klasy.

  • Uczniowie zapoznają się z multimedium (animacja 2D).

  • Uczniowie dobierają się w pary i wspólnie sprawdzają stopień zrozumienia treści animacji, wykorzystując do tego Übung 1 i 2 w części Animacja 2D. Uczniowie rozwiązują zadania najpierw samodzielnie, a następnie porównują swoje rozwiązania z rozwiązaniami kolegi/koleżanki. Uczniowie określają, które informacje są zgodne z treścią animacji.

  • Nauczyciel nawiązuje do mapy pojęć i pyta uczniów: Wie würdet ihr die Mindmap anhand der Animation ergänzen? Welche Begriffe findet ihr noch wichtig? Uczniowie podają propozycje wyrazów lub zwrotów. Nauczyciel zapisuje je na tablicy.

c) Faza podsumowująca

  • Nauczyciel dzieli klasę na grupy. Zadaniem każdej grupy jest zapoznanie się Übung 3 w części Animacja 2D oraz przygotowanie wypowiedzi na temat przyczyn sięgania przez młodzież po alkohol. Nauczyciel prosi uczniów o znalezienie odpowiedniego fragmentu w transkrypcji oraz rozwinięcie przedstawionych w nim punktów. Uczniowie ustalają wspólną wersję wypowiedzi, a następnie przedstawiciel każdej grupy prezentuje ją na forum klasy.

  • Nauczyciel wyświetla wybrane kadry z animacji (bez głosu) oraz prosi uczniów o komentarz. Nauczyciel pyta: Was wird auf dem Bild dargestellt? Welches Problem wird hier angesprochen? Uczniowie wypowiadają się na forum klasy.

Praca domowa:

  • Uczeń formułuje wypowiedź pisemną na temat ewentualnych przyczyn spożywania alkoholu przez osoby z jego otoczenia oraz skutków, które niesie za sobą picie napojów alkoholowych (Aufgabe 8 w części Sprawdź się)

Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania animacji 2D

  • Przed lekcją: uczeń wyszukuje na podstawie tytułu animacji (Wie wird man alkoholabhängig) informacje na ten temat. Uczeń sporządza notatkę, zapisuje słownictwo potrzebne do wypowiadania się na temat uzależnienia od alkoholu. Zapisuje również zagadnienia, na które chciałby znaleźć odpowiedź w animacji.

  • W trakcie lekcji: na podstawie treści animacji uczniowie w parach przygotowują wywiad z psychologiem na temat uzależnienia od alkoholu. Uczniowie prezentują wywiad na forum klasy.

  • Po lekcji: uczniowie przygotowują ulotkę informacyjną na temat przyczyn i skutków spożywania alkoholu lub prezentację/plakat na temat negatywnego wpływu spożywania alkoholu na zdrowie.

Słownik