Autor: Anna Juwan

Temat: Klonowanie roślin

Grupa docelowa: uczniowie III etapu edukacyjnego – kształcenie w zakresie podstawowym i rozszerzonym

Podstawa programowa:

Kształtowane kompetencje kluczowe:

• kompetencje cyfrowe;

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;

• kompetencje matematyczne oraz kompetencje w zakresie nauk przyrodniczych, technologii i inżynierii.

Cele operacyjne (językiem ucznia):

• Wyjaśnisz, na czym polega klonowanie roślin.

• Wyjaśnisz, na czym polega klonowanie naturalne roślin.

• Opiszesz proces klonowania roślin drogą mikrorozmnażania.

• Scharakteryzujesz poszczególne etapy mikrorozmnażania.

• Omówisz przebieg zakładania kultur in vitro i mikrorozmnażania roślin.

Strategie nauczania:

• konstruktywizm;

• konektywizm.

Metody i techniki nauczania:

• z użyciem komputera;

• ćwiczenia interaktywne;

• praca z filmem samouczkiem;

• obserwacja;

• gra dydaktyczna.

Formy pracy:

• praca w parach;

• praca w grupach;

• praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne:

• komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu;

• zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;

• tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda;

• telefony z dostępem do internetu.

Przed lekcją:

1. Przygotowanie do zajęć. Nauczyciel loguje się na platformie i udostępnia uczniom e‑materiał „Klonowanie roślin”. Prosi uczestników zajęć o rozwiązanie ćwiczenia nr 1 (polegającego na połączeniu pojęć związanych z lekcją z ich definicją) z sekcji „Sprawdź się” na podstawie treści w sekcji „Przeczytaj”.

2. Nauczyciel przygotowuje na zajęcia pędy trzykrotki (lub innej rośliny) w trakcie ukorzeniania.

Przebieg lekcji

Faza wstępna:

1. Nauczyciel wyświetla cele zajęć z sekcji „Wprowadzenie”, a następnie wspólnie z uczniami ustala kryteria sukcesu.

2. Wprowadzenie do tematu. Praca z multimedium („Film samouczek”). Uczniowie zapoznają się z materiałem udostępnionym przez nauczyciela. Nauczyciel, nawiązując do ilustracji okładkowej, prezentuje przyniesiony okaz rośliny. Pyta uczniów: „W jaki sposób można rozmnożyć trzykrotkę? Dlaczego odłamany fragment pędu wytworzy korzenie? Jakie cechy będą miały nowe rośliny w stosunku do macierzystej?”. Po chwili na zastanowienie się chętni lub wybrani uczniowie odpowiadają na pytania nauczyciela. Nauczyciel prosi, aby uczniowie zapoznali się z treścią filmu, w celu poznania etapów mikrorozmnażania roślin jako sposobu klonowania tych organizmów.

Faza realizacyjna:

1. Praca w grupach – gra dydaktyczna. Uczniowie dzielą się na zespoły i na podstawie przeczytanego tekstu oraz informacji zawartych w medium w sekcji „Film samouczek” układają pytania quizowe dla innych grup. Nauczyciel wraz z uczniami określa zasady rywalizacji i punktowania dobrych odpowiedzi (np. gra na czas lub na liczbę poprawnych odpowiedzi). Przeprowadzenie gry w klasie. Nauczyciel lub wybrany uczeń dba o prawidłowy przebieg quizu zgodnie z wcześniejszymi ustaleniami. Nauczyciel ogłasza zwycięską drużynę.

2. Utrwalenie wiedzy i umiejętności. Uczniowie dobierają się w pary i wykonują ćwiczenia od 4 do 8 z sekcji „Sprawdź się”. Następnie konsultują swoje rozwiązania z inną parą uczniów i formułują wspólne uzasadnienia. Nauczyciel w razie potrzeby naprowadza ich na prawidłowy tok rozumowania. Chętni prezentują odpowiedzi na forum klasy. Nauczyciel udziela informacji zwrotnej.

Faza podsumowująca:

1. Nauczyciel zadaje pytania w celu sprawdzenia stopnia opanowania wiedzy przez uczniów:
   – Czym jest klonowanie roślin?
   – Czym jest mikrorozmnażanie roślin?
   – Dlaczego ludzie klonują rośliny w drodze mikrorozmnażania?

Praca domowa:

1. Wyszukaj informacje na temat rozmnażania wegetatywnego w warunkach domowych i spróbuj sklonować roślinę, wykorzystując jej liść – np. skrętnika, sępolię fiołkową, peperomię, sansewierię lub inny wybrany gatunek, który można w ten sposób rozmnożyć.

Materiały pomocnicze:

• Jane B. Reece i in., „Biologia Campbella”, tłum. K. Stobrawa i in., Dom Wydawniczy REBIS, Poznań 2021.

• „Encyklopedia szkolna. Biologia”, red. Marta Stęplewska, Robert Mitoraj, Wydawnictwo Zielona Sowa, Kraków 2006.

Dodatkowe wskazówki metodyczne:

• Treści w sekcji „Film samouczek” można wykorzystać na lekcji jako podsumowanie i utrwalenie wiedzy uczniów.