SCENARIUSZ LEKCJI

Imię i nazwisko autorki: Anna Ruszczyk

Przedmiot: geografia

Temat zajęć: Warunki kondensacji pary wodnej

Grupa docelowa: III etap edukacyjny, liceum/technikum, zakres podstawowy, klasa I

Podstawa programowa

III. Atmosfera: czynniki klimatotwórcze, rozkład temperatury powietrza, ciśnienia atmosferycznego i opadów, ogólna cyrkulacja atmosferyczna, mapa synoptyczna, strefy klimatyczne i typy klimatów.

Uczeń:

3) wyjaśnia mechanizm cyrkulacji atmosferycznej i rozkład opadów atmosferycznych na Ziemi.

Kształtowane kompetencje kluczowe:

• kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji,

• kompetencje matematyczne oraz kompetencje w zakresie nauk przyrodniczych, technologii i inżynierii,

• kompetencje cyfrowe,

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się.

Cele operacyjne

Uczeń:

• charakteryzuje proces kondensacji pary wodnej,

• opisuje warunki fizyczne, w jakich proces ten może wystąpić,

• podaje przykłady procesu kondensacji pary wodnej,

• opisuje praktyczne wykorzystanie procesu kondensacji pary wodnej.

Strategie nauczania: konstruktywizm, konektywizm

Metody nauczania: pogadanka, dyskusja, mapa myśli, metody operatywne (praca z tekstem e‑materiału, wykonywanie ćwiczeń w wirtualnym laboratorium)

Formy zajęć: praca indywidualna, praca w parach, praca w grupach, praca całego zespołu klasowego

Środki dydaktyczne: tablica interaktywna/monitor dotykowy/tablety, e‑materiał

Materiały pomocnicze

Battan L.J., Pogoda, tłum. S. Moszkowicz, PWN, Warszawa 1979.

Martyn D., Klimaty kuli ziemskiej, PWN, Warszawa 1985, s. 51–64.

Roth G.D., Pogoda i klimat, tłum. Z. Woliński, Świat Książki, Warszawa 2000.

PRZEBIEG LEKCJI

Faza wprowadzająca

• Czynności organizacyjne.

• Nauczyciel inicjuje pogadankę: czym jest para wodna i jak powstaje? jakie ma znaczenie w środowisku przyrodniczym? jakie ma zastosowanie w przyrodzie?

• Nauczyciel podaje temat i cele lekcji.

Faza realizacyjna

• Dyskusja wykorzystująca tekst e‑materiału: czym jest kondensacja pary wodnej? w jakich warunkach zachodzi? czym jest resublimacja?

• W dyskusji omówienie terminów: jądra kondensacji, punkt rosy.

• Uczniowie podają przykłady efektów kondensacji pary wodnej w przyrodzie (wykorzystanie fotografii zawartych w e‑materiale).

• Następnie uczniowie w parach wykonują ćwiczenie zawarte w wirtualnym laboratorium (multimedium w e‑materiale: Przeprowadź doświadczenie w wirtualnym laboratorium. Rozwiąż problem badawczy i zweryfikuj hipotezę. Zapisz obserwacje, a następnie sformułuj wnioski.).

• Przedstawienie wyników i dyskusja na forum klasy.

• Nauczyciel dzieli uczniów na 6 grup – ich zadaniem jest przedyskutowanie i propozycja mapy myśli (forma i treść) przedstawiającej etapy powstawania chmur, mgły, rosy (po 2 grupy).

• Po przedyskutowaniu tematu w małych grupach, uczniowie tworzący mapy myśli na ten sam temat siadają razem, analizują swoje prace, przygotowują wspólną prezentację (powstają 3 mapy myśli).

• Przedstawiciele grup prezentują wypracowane mapy myśli.

• Nauczyciel podsumowuje efekty pracy uczniów, wyjaśnia ewentualne nieścisłości.

Faza podsumowująca

• Nauczyciel wprowadza uczniów do fazy ćwiczeń – uczniowie indywidualnie wykonują wskazane przez nauczyciela ćwiczenia z e‑materiału.

• Nauczyciel podsumowuje etapy lekcji, zestawiając je z założonymi celami; ocenia pracę uczniów, ich zaangażowanie.

• Uczniowie dzielą się swoimi doświadczeniami, uwagami dotyczącymi lekcji – mówią, co było dla nich ciekawe, nowe, trudne.

Praca domowa

• Wyjaśnij, czym jest mgła? Podaj najczęstsze przyczyny występowania mgieł w okolicy Twojego miejsca zamieszkania.

• Dla zainteresowanych: Oblicz wilgotność względną powietrza atmosferycznego, którego temperatura wynosi 25°C, wiedząc, że maksymalna zawartość pary wodnej może wynosić około 30 hPa. Aktualny stan wilgotności wynosi 20 hPa.

  Podpowiedź: Wilgotność względną wyraża się w procentach; jest to stosunek pary wodnej zawartej w danym momencie w powietrzu do prężności pary wodnej, jaka może się w nim zmieścić w danej temperaturze.

Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania danego multimedium:

Wirtualne laboratorium może być wykorzystane na lekcji z zakresu rozszerzonego dotyczącej mezoklimatu miejsca, w którym zlokalizowana jest szkoła ucznia (III. 5) oraz do samodzielnego rozszerzania i pogłębiania wiedzy przez ucznia w domu i podczas lekcji.