SCENARIUSZ LEKCJI

Imię i nazwisko autorki: Anna Ruszczyk

Przedmiot: geografia

Temat zajęć: Jednostki tektoniczne Polski

Grupa docelowa: III etap edukacyjny, liceum/technikum, zakres podstawowy, klasa III

Podstawa programowa

XIV. Regionalne zróżnicowanie środowiska przyrodniczego Polski: podział na regiony fizycznogeograficzne, budowa geologiczna i zasoby surowcowe, ukształtowanie powierzchni, sieć wodna, warunki klimatyczne, formy ochrony przyrody, stan środowiska przyrodniczego.

Uczeń:

2) wyróżnia na podstawie mapy główne jednostki geologiczne występujące na obszarze Polski i własnego regionu.

Kształtowane kompetencje kluczowe

• kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji,

• kompetencje matematyczne oraz kompetencje w zakresie nauk przyrodniczych, technologii i inżynierii,

• kompetencje cyfrowe,

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się.

Cele operacyjne

Uczeń:

• wymienia i wskazuje na mapie jednostki tektoniczne Europy, w obrębie których leży Polska,

• wymienia i wskazuje na mapie główne jednostki tektoniczne Polski,

• charakteryzuje jednostki tektoniczne Europy, w obrębie których leży Polska,

• charakteryzuje jednostki tektoniczne Polski.

Strategie nauczania: asocjacyjna, problemowa

Metody nauczania: pogadanka, dyskusja, plakat/mapa mentalna, praca z grafiką interaktywną

Formy zajęć: praca indywidualna, praca grupowa, praca całego zespołu klasowego

Środki dydaktyczne: tablica interaktywna/monitor dotykowy/tablety, e‑materiał, podręcznik, atlas geograficzny, ścienna mapa geologiczna Polski i Europy (geologia – tektonika), arkusze papieru, pisaki, guma mocująca

Materiały pomocnicze

Książkiewicz M., Geologia dynamiczna, Wydawnictwa Geologiczne, Warszawa 1979.

PRZEBIEG LEKCJI

Faza wprowadzająca

• Nauczyciel wprowadza uczniów w tematykę zajęć – pogadanka wstępna, z której uczniowie wyciągną wniosek, że dzieje geologiczne Polski są ściśle związane z dziejami kontynentu europejskiego.

• Nauczyciel przedstawia temat i cele lekcji.

Faza realizacyjna

• Nauczyciel prosi uczniów, aby zapoznali się z mapą geologiczną Europy (w atlasie: geologia – tektonika) i wyróżnili główne jednostki tektoniczne Europy.

• Następnie (korzystając także z e‑materiału) uczniowie wskazują wyróżnione jednostki na ściennej mapie geologicznej Europy (jeżeli takiej mapy nie ma w szkole, mogą wskazać na mapie w e‑materiale).

• Korzystając z mapy w e‑materiale („Przeczytaj”) uczniowie powinni zauważyć położenie Polski na styku trzech wielkich jednostek tektonicznych Europy. Uczniowie nazywają te jednostki.

• Nauczyciel dzieli uczniów na sześć grup – ich zadaniem jest opracowanie mapy mentalnej dotyczącej podziału i charakterystyki wybranych jednostek tektonicznych na obszarze Polski (dwie grupy tworzą mapę mentalną dla platformy wschodnioeuropejskiej; dwie – paleozoicznej platformy zachodnioeuropejskiej; dwie – strefy fałdowań alpejskich Europy Południowej). Uczniowie mają za zadanie wskazać na mapie Polski regiony/krainy geograficzne położone w obrębie tych jednostek tektonicznych.

• Uczniowie korzystają z e‑materiału, podręcznika, atlasu; nauczyciel służy pomocą, wspiera, kontroluje pracę uczniów.

• Uczniowie nie tylko poszukują informacji potrzebnych do charakterystyki jednostek, ale również dyskutują nad formą przedstawienia zagadnienia (rysunki, schematy, opis, symbole…).

• Po upływie określonego przez nauczyciela czasu dwie grupy, które opracowywały tę samą jednostkę tektoniczną, przyczepiają swoje mapy mentalne na tablicy; nauczyciel wybiera grupę, która pierwsza charakteryzuje jednostkę, druga grupa uzupełnia informacje.

• Po omówieniu przygotowanych przez grupy jednostek tektonicznych nauczyciel wyjaśnia, że w ich obrębie w Polsce wydziela się mniejsze jednostki tektoniczne.

• W celu zapoznania uczniów z tymi jednostkami, nauczyciel wykorzystuje ścienną mapę geologiczną Polski (geologia – tektonika).

• Na podstawie mapy uczniowie wyróżniają główne jednostki tektoniczne Polski i wskazują je na mapie ściennej.

• Następnie nauczyciel prosi uczniów o zapoznanie się z grafiką interaktywną zawartą w e‑materiale.

• Uczniowie indywidualnie zapoznają się z charakterystyką poszczególnych jednostek, zgłaszają się do przedstawienia charakterystyki na forum klasy.

• Na zakończenie tej części lekcji uczniowie wykonują polecenie do grafiki interaktywnej.

Faza podsumowująca

• Nauczyciel wprowadza uczniów do ćwiczeń w e‑materiale – w zależności od tempa pracy uczniowie wykonują kilka wskazanych przez nauczyciela ćwiczeń.

• Nauczyciel podsumowuje etapy lekcji, zestawiając je z założonymi celami – ocenia pracę uczniów i ich zaangażowanie.

• Uczniowie dzielą się swoimi doświadczeniami – mówią, co było łatwe, trudne i ciekawe.

Praca domowa

• Korzystając z dostępnych źródeł informacji, podaj wiek skał budujących kilka wybranych jednostek tektonicznych na obszarze Polski.

Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania danego multimedium

Grafikę interaktywną można wykorzystać w toku lekcji dotyczących ruchów górotwórczych oraz częściowo dziejów Ziemi – na obszarze Polski i Europy (zakres rozszerzony: V. 2). Można ją wykorzystać także w fazie wstępnej do lekcji dotyczącej wpływu procesów wewnętrznych na ukształtowanie powierzchni Polski (zakres rozszerzony: XIII. 1).