Dla nauczyciela
SCENARIUSZ LEKCJI
Imię i nazwisko autorki: Anna Ruszczyk
Przedmiot: geografia
Temat zajęć: Jednostki tektoniczne Polski
Grupa docelowa: III etap edukacyjny, liceum/technikum, zakres podstawowy, klasa III
Podstawa programowa
XIV. Regionalne zróżnicowanie środowiska przyrodniczego Polski: podział na regiony fizycznogeograficzne, budowa geologiczna i zasoby surowcowe, ukształtowanie powierzchni, sieć wodna, warunki klimatyczne, formy ochrony przyrody, stan środowiska przyrodniczego.
Uczeń:
2) wyróżnia na podstawie mapy główne jednostki geologiczne występujące na obszarze Polski i własnego regionu.
Kształtowane kompetencje kluczowe
kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji,
kompetencje matematyczne oraz kompetencje w zakresie nauk przyrodniczych, technologii i inżynierii,
kompetencje cyfrowe,
kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się.
Cele operacyjne
Uczeń:
wymienia i wskazuje na mapie jednostki tektoniczne Europy, w obrębie których leży Polska,
wymienia i wskazuje na mapie główne jednostki tektoniczne Polski,
charakteryzuje jednostki tektoniczne Europy, w obrębie których leży Polska,
charakteryzuje jednostki tektoniczne Polski.
Strategie nauczania: asocjacyjna, problemowa
Metody nauczania: pogadanka, dyskusja, plakat/mapa mentalna, praca z grafiką interaktywną
Formy zajęć: praca indywidualna, praca grupowa, praca całego zespołu klasowego
Środki dydaktyczne: tablica interaktywna/monitor dotykowy/tablety, e‑materiał, podręcznik, atlas geograficzny, ścienna mapa geologiczna Polski i Europy (geologia – tektonika), arkusze papieru, pisaki, guma mocująca
Materiały pomocnicze
Książkiewicz M., Geologia dynamiczna, Wydawnictwa Geologiczne, Warszawa 1979.
PRZEBIEG LEKCJI
Faza wprowadzająca
Nauczyciel wprowadza uczniów w tematykę zajęć – pogadanka wstępna, z której uczniowie wyciągną wniosek, że dzieje geologiczne Polski są ściśle związane z dziejami kontynentu europejskiego.
Nauczyciel przedstawia temat i cele lekcji.
Faza realizacyjna
Nauczyciel prosi uczniów, aby zapoznali się z mapą geologiczną Europy (w atlasie: geologia – tektonika) i wyróżnili główne jednostki tektoniczne Europy.
Następnie (korzystając także z e‑materiału) uczniowie wskazują wyróżnione jednostki na ściennej mapie geologicznej Europy (jeżeli takiej mapy nie ma w szkole, mogą wskazać na mapie w e‑materiale).
Korzystając z mapy w e‑materiale („Przeczytaj”) uczniowie powinni zauważyć położenie Polski na styku trzech wielkich jednostek tektonicznych Europy. Uczniowie nazywają te jednostki.
Nauczyciel dzieli uczniów na sześć grup – ich zadaniem jest opracowanie mapy mentalnej dotyczącej podziału i charakterystyki wybranych jednostek tektonicznych na obszarze Polski (dwie grupy tworzą mapę mentalną dla platformy wschodnioeuropejskiej; dwie – paleozoicznej platformy zachodnioeuropejskiej; dwie – strefy fałdowań alpejskich Europy Południowej). Uczniowie mają za zadanie wskazać na mapie Polski regiony/krainy geograficzne położone w obrębie tych jednostek tektonicznych.
Uczniowie korzystają z e‑materiału, podręcznika, atlasu; nauczyciel służy pomocą, wspiera, kontroluje pracę uczniów.
Uczniowie nie tylko poszukują informacji potrzebnych do charakterystyki jednostek, ale również dyskutują nad formą przedstawienia zagadnienia (rysunki, schematy, opis, symbole…).
Po upływie określonego przez nauczyciela czasu dwie grupy, które opracowywały tę samą jednostkę tektoniczną, przyczepiają swoje mapy mentalne na tablicy; nauczyciel wybiera grupę, która pierwsza charakteryzuje jednostkę, druga grupa uzupełnia informacje.
Po omówieniu przygotowanych przez grupy jednostek tektonicznych nauczyciel wyjaśnia, że w ich obrębie w Polsce wydziela się mniejsze jednostki tektoniczne.
W celu zapoznania uczniów z tymi jednostkami, nauczyciel wykorzystuje ścienną mapę geologiczną Polski (geologia – tektonika).
Na podstawie mapy uczniowie wyróżniają główne jednostki tektoniczne Polski i wskazują je na mapie ściennej.
Następnie nauczyciel prosi uczniów o zapoznanie się z grafiką interaktywną zawartą w e‑materiale.
Uczniowie indywidualnie zapoznają się z charakterystyką poszczególnych jednostek, zgłaszają się do przedstawienia charakterystyki na forum klasy.
Na zakończenie tej części lekcji uczniowie wykonują polecenie do grafiki interaktywnej.
Faza podsumowująca
Nauczyciel wprowadza uczniów do ćwiczeń w e‑materiale – w zależności od tempa pracy uczniowie wykonują kilka wskazanych przez nauczyciela ćwiczeń.
Nauczyciel podsumowuje etapy lekcji, zestawiając je z założonymi celami – ocenia pracę uczniów i ich zaangażowanie.
Uczniowie dzielą się swoimi doświadczeniami – mówią, co było łatwe, trudne i ciekawe.
Praca domowa
Korzystając z dostępnych źródeł informacji, podaj wiek skał budujących kilka wybranych jednostek tektonicznych na obszarze Polski.
Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania danego multimedium
Grafikę interaktywną można wykorzystać w toku lekcji dotyczących ruchów górotwórczych oraz częściowo dziejów Ziemi – na obszarze Polski i Europy (zakres rozszerzony: V. 2). Można ją wykorzystać także w fazie wstępnej do lekcji dotyczącej wpływu procesów wewnętrznych na ukształtowanie powierzchni Polski (zakres rozszerzony: XIII. 1).