Dla nauczyciela
SCENARIUSZ LEKCJI
Imię i nazwisko autora: Anna Ruszczyk
Przedmiot: geografia
Temat zajęć: Wyszukiwanie informacji, obliczanie odległości pomiędzy punktami
Grupa docelowa: III etap edukacyjny, liceum ogólnokształcące/technikum, zakres rozszerzony, klasa I
Podstawa programowa:
Zakres rozszerzony: I. Metody badań geograficznych i technologie geoinformacyjne: wywiady, badania ankietowe, analiza źródeł kartograficznych, wykorzystanie technologii informacyjno‑komunikacyjnych i geoinformacyjnych do pozyskania, tworzenia zbiorów, analizy i prezentacji danych przestrzennych.
Uczeń:
wykorzystuje technologie informacyjno‑komunikacyjne i geoinformacyjne do pozyskiwania, przechowywania, przetwarzania i prezentowania informacji geograficznych.
Kształtowane kompetencje kluczowe:
kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji,
kompetencje matematyczne oraz kompetencje w zakresie nauk przyrodniczych, technologii i inżynierii,
kompetencje cyfrowe,
kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się.
Cele operacyjne:
Uczeń:
interpretuje informacje zawarte na mapie,
oblicza odległości, korzystając ze skali mapy.
Strategie nauczania: konstruktywizm, konektywizm
Metody nauczania: pogadanka, dyskusja, mapa mentalna, metody operatywne (praca z mapą i tekstem e‑materiału, wykorzystanie geoportalu)
Formy zajęć: praca indywidualna, praca w parach, praca w grupach
Środki dydaktyczne: tablica interaktywna / monitor dotykowy / tablety (z dobrym dostępem do internetu), e‑materiał, atlasy geograficzne, arkusze papieru, pisaki
Materiały pomocnicze:
W. Grygorenko, Redakcja i opracowanie map ogólnogeograficznych, PPWK, Warszawa 1970.
PRZEBIEG LEKCJI
Faza wprowadzająca
Nauczyciel wprowadza uczniów w tematykę zajęć: Jedziesz na wycieczkę, z jakich źródeł informacji skorzystasz, mając na uwadze dojazd, atrakcje, możliwości noclegów i wyżywienia?
Podkreślenie źródeł tradycyjnych i multimedialnych (nawiązanie do GIS). Przypomnienie podziału map ze względu na skalę i treść.
Nauczyciel podaje temat i cele lekcji.
Faza realizacyjna
Nauczyciel przedstawia uczniom – z części „Przeczytaj” e‑materiału – fragment mapy topograficznej w skali 1:10 000 (Stary Borek); zadaje pytanie o informacje, które uczniowie mogą odczytać z takiej mapy.
Zwraca uwagę na konieczność zapoznania się z legendą mapy – wykorzystanie konkretnej mapy z atlasu z rozbudowana legendą (wybiera nauczyciel, zwracając uwagę na różnorodność elementów legendy). Uczniowie po zapoznaniu się z legendą przypominają kartograficzne metody przedstawiania zjawisk na mapie.
Nawiązanie do skali, w której wykonana jest mapa – zamiana podanej skali na inne rodzaje (głównie skalę mianowaną i podziałkę liniową).
Nauczyciel prosi, aby uczniowie, pracując w parach, zmierzyli konkretną, wybraną przez nauczyciela odległość w linii prostej na mapie, następnie, korzystając ze skali, by obliczyli odległość rzeczywistą.
Następnie nauczyciel dzieli uczniów na grupy, prosi ich o zapoznanie się z grafiką interaktywną zawartą w e‑materiale oraz o wykonanie zawartego tam polecenia.
Uczniowie, dyskutując nad poleceniem 2., wybierają geoportal, na jego podstawie charakteryzują stan środowiska przyrodniczego w swojej okolicy, opisują źródła jego degradacji i sposoby zatrzymywania presji na środowisko.
Uczniowie tworzą mapę mentalną, która pozwoli im przedstawić efekty pracy w grupie.
Po upływie określonego przez nauczyciela czasu uczniowie przedstawiają wyniki pracy (mapy mentalne).
Po wszystkich prezentacjach możliwa dyskusja o możliwościach wykorzystania geoportali.
Faza podsumowująca
Nauczyciel podsumowuje etapy lekcji, zestawiając je z założonymi celami – ocenia pracę uczniów, ich zaangażowanie.
Następnie nauczyciel wprowadza do fazy ćwiczeń na podstawie poznanego materiału – uczniowie indywidualnie lub w parach (w których pracowali na lekcji) wykonują wskazane ćwiczenia z e‑materiału.
Uczniowie omawiają ćwiczenia, nauczyciel w razie potrzeby wspiera ich.
Na koniec uczniowie wymieniają umiejętności, które utrwalili lub nabyli podczas tej lekcji; wskazują, co było łatwe, trudne, do czego chcieliby wrócić na innych lekcjach.
Praca domowa
Znajdź w zasobach GIS dwie mapy o różnych skalach (mapa wielkoskalowa i małoskalowa) przedstawiające ten sam teren. Na mapach zmierz odległości (w linii prostej) między dwoma miastami (ważne, aby były to te same miasta na obu mapach), następnie wykorzystując skalę map, oblicz odległość rzeczywistą między tymi miastami. Czy wyniki z obu map są identyczne? Wyjaśnij, dlaczego.
Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania danego multimedium
Grafikę interaktywną może wykorzystać uczeń indywidualnie przy planowaniu np. wycieczki lub do samodzielnego kształcenia.