Dla nauczyciela

Numer e‑materiału: 3.3.11.5

Imię i nazwisko autora: Beata Mamica

Przedmiot: język obcy nowożytny – język niemiecki

Temat zajęć: Menschen mit Behinderungen sind unter uns/Osoby z niepełnosprawnościami są wśród nas

Grupa docelowa: III etap edukacyjny, klasa III, zakres podstawowy, poziom językowy B1+/B2

Cel ogólny lekcji:

Integracja osób z niepełnosprawnościami. Umiejętność wypowiadania się na temat osoby z niepełnosprawnością.

Cele szczegółowe lekcji:

Podstawa programowa – wariant III.1.P Język obcy nowożytny nauczany jako pierwszy (kontynuacja 1. języka obcego nowożytnego ze szkoły podstawowej – kształcenie w zakresie podstawowym)
Cele kształcenia – wymagania ogólne
I. Znajomość środków językowych. Uczeń posługuje się dość bogatym zasobem środków językowych (leksykalnych, gramatycznych, ortograficznych oraz fonetycznych), umożliwiającym realizację pozostałych wymagań ogólnych w zakresie tematów wskazanych w wymaganiach szczegółowych.
II. Rozumienie wypowiedzi. Uczeń rozumie wypowiedzi ustne o umiarkowanym stopniu złożoności, wypowiadane w naturalnym tempie, w standardowej odmianie języka, a także wypowiedzi pisemne o umiarkowanym stopniu złożoności, w zakresie opisanym w wymaganiach szczegółowych.
III. Tworzenie wypowiedzi. Uczeń samodzielnie tworzy proste, spójne i logiczne, w miarę płynne wypowiedzi ustne oraz proste, spójne i logiczne wypowiedzi pisemne, w zakresie opisanym w wymaganiach szczegółowych.
IV. Reagowanie na wypowiedzi. Uczeń uczestniczy w rozmowie i reaguje ustnie w typowych, również w miarę złożonych sytuacjach oraz reaguje w formie prostego tekstu pisanego w typowych sytuacjach w zakresie opisanym w wymaganiach szczegółowych.
V. Przetwarzanie wypowiedzi. Uczeń zmienia formę przekazu ustnego lub pisemnego w zakresie opisanym w wymaganiach szczegółowych.
Treści nauczania – wymagania szczegółowe
I. Uczeń posługuje się dość bogatym zasobem środków językowych (leksykalnych, gramatycznych, ortograficznych oraz fonetycznych), umożliwiającym realizację pozostałych wymagań ogólnych w zakresie następujących tematów:
11) zdrowie (np. tryb życia, samopoczucie, choroby, ich objawy i leczenie, niepełnosprawność, uzależnienia, pierwsza pomoc w nagłych wypadkach);
II. Uczeń rozumie wypowiedzi ustne o umiarkowanym stopniu złożoności (np. rozmowy, wiadomości, komunikaty, ogłoszenia, instrukcje, relacje, wywiady, dyskusje, prelekcje), wypowiadane w naturalnym tempie, w standardowej odmianie języka:
2) określa główną myśl wypowiedzi lub fragmentu wypowiedzi;
5) znajduje w wypowiedzi określone informacje;
III. Uczeń rozumie wypowiedzi pisemne o umiarkowanym stopniu złożoności (np. listy, e‑mail, SMS‑y, kartki pocztowe, napisy, broszury, ulotki, jadłospisy, ogłoszenia, rozkłady jazdy, instrukcje, komiksy, artykuły, teksty narracyjne, recenzje, wywiady, wpisy na forach i blogach, teksty literackie):
1) określa główną myśl tekstu lub fragmentu tekstu;
4) znajduje w tekście określone informacje;
5) rozpoznaje związki między poszczególnymi częściami tekstu;
7) wyciąga wnioski wynikające z informacji zawartych w tekście;
IV. Uczeń tworzy proste, spójne i logiczne, w miarę płynne wypowiedzi ustne:
1) opisuje ludzi, zwierzęta, przedmioty, miejsca i zjawiska;
6) wyraża i uzasadnia swoje opinie i poglądy, przedstawia i ustosunkowuje się do opinii i poglądów innych osób;
V. Uczeń tworzy proste, spójne i logiczne wypowiedzi pisemne (np. notatkę, ogłoszenie, zaproszenie, życzenia, wiadomość, SMS, kartkę pocztową, e‑mail, historyjkę, list prywatny, życiorys, CV, list motywacyjny, wpis na blogu):
1) opisuje ludzi, zwierzęta, przedmioty, miejsca i zjawiska;
2) opowiada o czynnościach, doświadczeniach i wydarzeniach z przeszłości i teraźniejszości;
6) wyraża i uzasadnia swoje opinie i poglądy, przedstawia i ustosunkowuje się do opinii i poglądów innych osób;
VIII. Uczeń przetwarza tekst ustnie lub pisemnie:
2) przekazuje w języku obcym nowożytnym lub w języku polskim informacje sformułowane w tym języku obcym;
3) przekazuje w języku obcym nowożytnym informacje sformułowane w języku polskim;
4) przedstawia publicznie w języku obcym wcześniej przygotowany materiał, np. prezentację, film.
IX. Uczeń posiada:
1) podstawową wiedzę o krajach, społeczeństwach i kulturach społeczności, które posługują się danym językiem obcym nowożytnym oraz o kraju ojczystym, z uwzględnieniem kontekstu lokalnego, europejskiego i globalnego;
2) świadomość związku między kulturą własną i obcą oraz wrażliwość międzykulturową.
X. Uczeń dokonuje samooceny i wykorzystuje techniki samodzielnej pracy nad językiem (np. korzystanie ze słownika, poprawianie błędów, prowadzenie notatek, stosowanie mnemotechnik, korzystanie z tekstów kultury w języku obcym nowożytnym).
XI. Uczeń współdziała w grupie (np. w lekcyjnych i pozalekcyjnych językowych pracach projektowych).
XII. Uczeń korzysta ze źródeł informacji w języku obcym nowożytnym (np. z encyklopedii, mediów, instrukcji obsługi), również za pomocą technologii informacyjno‑komunikacyjnych.
XIII. Uczeń stosuje strategie komunikacyjne (np. domyślanie się znaczenia wyrazów z kontekstu, identyfikowanie słów kluczy lub internacjonalizmów) i strategie kompensacyjne, w przypadku gdy nie zna lub nie pamięta wyrazu (np. upraszczanie formy wypowiedzi, zastępowanie innym wyrazem, opis, wykorzystywanie środków niewerbalnych).
XIV. Uczeń posiada świadomość językową (np. podobieństw i różnic między językami).

Kształtowane kompetencje kluczowe:

  • kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji,

  • kompetencje w zakresie wielojęzyczności,

  • kompetencje cyfrowe,

  • kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się,

  • kompetencje obywatelskie.

Cele operacyjne – zgodne ze zrewidowaną taksonomią celów Blooma, w tym minimum jeden cel z poziomu 3–6 sfery kognitywnej, sformułowane w postaci SMART

Uczeń:

  • wymienia rodzaje niepełnosprawności;

  • opowiada o życiu osoby z niepełnosprawnością;

  • wypowiada się na temat propagowania integracji osób z niepełnosprawnością.

Cele motywacyjne:

Uczeń:

  • czuje się kompetentny, gdyż rozwiązuje zadania na miarę swoich możliwości;

  • dostrzega powiązania między nauką języka niemieckiego a innymi przedmiotami szkolnymi;

  • jest nagradzany za proces i postęp;

  • ma możliwość samodzielnej pracy nad językiem;

  • ma poczucie, że jego opinie są ważnym elementem lekcji i wzajemnego porozumienia;

  • sam decyduje, w jaki sposób zbierze informacje;

  • uczy się o sprawach, które dotyczą otaczającego go świata.

Strategie uczenia się:

  • tworzenie skojarzeń myślowych, używanie obrazu i dźwięku (wprowadzanie słów i zwrotów do kontekstu sytuacyjnego, używanie skojarzeń wzrokowych);

  • rozumienie informacji, np. czytanie tekstu tylko dla jego ogólnego zrozumienia, czytanie lub słuchanie w celu znalezienia określonych szczegółów;

  • korzystanie z różnych dodatkowych źródeł do nauki języka, takich jak słowniki czy Internet;

  • dokonywanie świadomej analizy języka obcego, np. porównywanie struktur z językiem ojczystym lub innym językiem obcym na przykład angielskim, tłumaczenie wyrazów, uogólnianie;

  • indywidualne organizowanie wiedzy językowej, np. robienie streszczeń i notatek, zaznaczanie, podkreślanie, zakreślanie kolorem;

  • odgadywanie znaczenia tekstów słuchanych i czytanych (używanie wskazówek językowych - niektórych znanych wyrazów, zwrotów z języka polskiego bądź obcego i domyślanie się treści w języku niemieckim, jeśli rozpoznawane są tylko niektóre wyrazy z języka niemieckiego);

  • pokonywanie ograniczeń w mówieniu i pisaniu poprzez np. tworzenie nowych wyrazów, użycie synonimów, antonimów, tworzenie parafrazy;

  • wykorzystywanie wskazówek niejęzykowych (np. mowa ciała, sposób zwracania się, wiedza ogólna itp.);

  • organizowanie i planowanie uczenia się (zdobywanie wiedzy na temat tego, jak uczyć się języków obcych, przygotowanie odpowiedniego miejsca do nauki, dbałość o czas dogodny dla nauki; wyznaczanie celów krótko- i długoterminowych; określanie celów dla konkretnych zadań językowych);

  • zadawanie pytania (prośba o wyjaśnienie, powtórzenie i poprawienie błędów);

  • współpraca z innymi osobami (współpraca z kolegami na tym samym poziomie oraz z zaawansowanymi użytkownikami języka niemieckiego).

Metody i formy nauczania:

  • podejście komunikacyjne,

  • konektywizm,

  • podająca: praca z tekstem źródłowym i praca z plikiem audio, pogadanka,

  • aktywizująca: metoda problemowa, burza mózgów, Think‑Pair‑Share, technika kuli śnieżnej,

  • kognitywna: udzielanie objaśnień (wskazówek) i komentarzy,

  • programowana: z użyciem komputera, techniki multimedialne.

Formy zajęć:

  • praca indywidualna,

  • plenum,

  • praca w parach,

  • praca w grupie.

Środki dydaktyczne potrzebne do realizacji lekcji:

  • komputer (np. laptop) z dostępem do Internetu,

  • słowniczek,

  • tekst źródłowy,

  • multimedium (plik audio),

  • zestaw ćwiczeń interaktywnych.

Przebieg lekcji:

a) Faza wprowadzająca

  • Nauczyciel prosi uczniów, aby przyjrzeli się zdjęciu otwierającemu, i pyta: „Czy domyślacie się, co będzie tematem naszej dzisiejszej lekcji?”.

  • Nauczyciel prosi uczniów o przeczytanie informacji „Czy wiesz, że…” na temat osób z niepełnosprawnościami, samych niepełnosprawności oraz koniecznej integracji osób z niepełnosprawnościami.

  • Nauczyciel prosi uczniów o podanie znanych pojęć do tematu, uczniowie zapisują zwroty na tablicy, nauczyciel uzupełnia o te, które pojawią się na lekcji.

  • Nauczyciel inicjuje krótką dyskusję na temat sytuacji uczniów z niepełnosprawnościami w środowisku szkolnym, w mieście w kontekście samodzielności, pracy, barier lub konieczności ich likwidacji.

b) Faza realizacyjna

  • Nauczyciel prosi uczniów o przejrzenie tekstu i odpowiedź na pytanie, co jest jego głównym tematem. Uczniowie starają się zrozumieć treść tekstu (w razie potrzeby mogą skorzystać ze słowniczka).

  • Po przeczytaniu tekstu nauczyciel zachęca uczniów do krótkiej wymiany zdań na temat przeczytanego tekstu, zadając pytania, np.: Was hast du aus dem Text erfahren? Wybrany uczeń z grupy odpowiada na pytanie nauczyciela. Nauczyciel zadaje kolejne pytania w oparciu na odpowiedzi ucznia. Proces kierowania pytań i udzielania odpowiedzi powtarza się z każdym uczniem w grupie. Nauczyciel angażuje każdego ucznia, zachęcając do wyrażania swoich myśli i interpretacji tekstu. Nauczyciel podsumowuje dyskusję i podkreśla kluczowe jej elementy. Zachęca uczniów do dodania swoich refleksji lub do zadawania pytań innym uczniom.

  • Nauczyciel stosuje technikę kuli śnieżnej. Uczniowie otrzymują pytania zapisane na kartkach i odpowiadają najpierw indywidualnie, a następnie w grupach 3- lub 4‑osobowych porównują swoje odpowiedzi. Ostatnim etapem jest dyskusja, w której bierze udział jednocześnie cała klasa.

  • Uczniowie wykonują następnie polecenia do tekstu.

  • Na podstawie tytułu pliku audio z sekcji Audiobook uczniowie stawiają hipotezy, czego może on dotyczyć. Uczniowie słuchają nagrania, starając się zrozumieć jego treść. Następnie ustalają, czy ich przypuszczenia o tematyce nagrania były słuszne. Tekst słuchany można wykorzystać do realizacji nauczania głębokiego. Należy poprosić uczniów, aby przed zapoznaniem się z tekstem słuchanym wyobrazili sobie, że są osobami z niepełnosprawnością widzenia. W trakcie słuchania wcielają się w jej postać i mogą doświadczyć/zobaczyć świat jako inna osoba. W ten sposób pomagamy uczniom zrozumieć treści abstrakcyjne, nadajemy sens poznawaniu oraz zwiększamy osobiste zaangażowanie, rozwijamy empatię.

  • Uczniowie czytają tekst transkrypcji i na podstawie wyrazów i zwrotów zamieszczonych w słowniczku, starają się zrozumieć te fragmenty, które podczas słuchania nie były dla nich zrozumiałe.

  • Uczniowie zostają podzieleni na trzy grupy, każda z grup przygotowuje pytania do fragmentu tekstu, który wyznacza grupie nauczyciel, zaznaczając fragment w tekście transkrypcji. Grupy notują pytania do zaznaczonego fragmentu tekstu oraz przygotowują odpowiedzi na pytania, a następnie pomiędzy sobą zadają pytania i weryfikują poprawne odpowiedzi. Zadanie można przeprowadzić w formie rywalizacji pomiędzy grupami.

  • Uczniowie wykonują polecenia do multimedium (plik audio).

  • W tym momencie nauczyciel wykorzystuje w pracy z uczniami metodę Think‑Pair‑Share, która polega na trzech głównych krokach:

    • pomyśl (pracuj sam, przeczytaj, zrozum, zrób notatki);

    • skonfrontuj swoją wiedzę i podziel się nią, pracując w parze (uczniowie udzielają sobie nawzajem informacji zwrotnej dotyczącej rozwiązanych zadań, dopytują w razie wątpliwości);

    • przedstaw wyniki swojej pracy na forum (uczniowie omawiają rozwiązania zadań).

c) Faza podsumowująca

  • Uczniowie w formie łańcuszka wypowiedzi wymieniają rodzaje niepełnosprawności, opisują życie osoby z niepełnosprawnością oraz wypowiadają się na temat propagowania integracji osób z niepełnosprawnością.

  • Uczniowie odpowiadają na pytanie, czego chcieliby się jeszcze dowiedzieć na powyższy temat.

Praca domowa:

  • Uczeń wykonuje plakat propagujący integrację osób z niepełnosprawnością w jego szkole.

  • Można zaproponować rozszerzenie koncepcji plakatu o społeczny aspekt dotyczący środowiska/otoczenia poza szkołą ucznia.

Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania pliku audio

  • Przed lekcją: powtórzenie znanego słownictwa. Uczniowie przygotowują galerię zdjęć dotyczącą osób z niepełnosprawnościami: barier, z którymi się borykają, oraz pomocy, której można im udzielić.

  • W trakcie lekcji: odwołanie się do wiedzy posiadanej i połączenie jej z nową wiedzą (konekcjonizm). Uczniowie opisują przygotowane wcześniej zdjęcia do galerii. Uczniowie stają się wrażliwi na drugiego człowieka. Po odsłuchaniu tekstu mogą dokonać refleksji i przedstawić na forum sytuacje z życia codziennego, kiedy spotykali na ulicy osoby z niepełnosprawnością, i opisać zaobserwowane trudności w poruszaniu się tychże osób w otwartej przestrzeni.

  • Po lekcji: wykorzystanie do powtórzenia słownictwa z danego zakresu. Uczniowie przygotowują fiszki ze słownictwem, którymi wymieniają się między sobą.

Słownik