Autor: Katarzyna Maćkowska

Temat: Poglądy Anaksagorasa z Kladzomen

Grupa docelowa:

Szkoła ponadpodstawowa, liceum ogólnokształcące, technikum, zakres podstawowy

Podstawa programowa:

Kształtowane kompetencje kluczowe:

• kompetencje cyfrowe;

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;

• kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji.

Cele lekcji. Uczeń:

• pozna teorię ducha jako siły intelektualnej, niezależnej od materii;

• zastanowi się, czym opisany przez Anaksagorasa nous różnił się od logosu;

• przeanalizuje pogląd Anaksagorasa na temat poznania.

Strategie nauczania:

• konstruktywizm;

• konektywizm.

Metody i techniki nauczania:

• ćwiczeń przedmiotowych;

• z użyciem komputera;

• dyskusja;

• esej filozoficzny;

• film;

• rozmowa kierowana.

Formy pracy:

• praca indywidualna;

• praca w grupach;

• praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne:

• komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu;

• zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;

• tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda;

• telefony z dostępem do internetu.

Przebieg lekcji

Przed lekcją:

1. Uczniowie zapoznają się z treściami w sekcji „Przeczytaj”.

Faza wprowadzająca:

1. Nauczyciel loguje się na platformie i na tablicy interaktywnej lub za pomocą rzutnika wyświetla stronę tytułową e‑materiału. Następnie prosi wybraną osobę o odczytanie tematu lekcji oraz celów. Wspólne ustalenie kryteriów sukcesu.

2. Głosowanie. Uczniowie przystępują do pracy, logując się i dołączając do grupy na platformie (na telefonach komórkowych, komputerach lub tabletach). Po czynnościach organizacyjnych i podaniu tematu lekcji nauczyciel wyświetla ćwiczenie nr 1 sekcji „Sprawdź się”: Kim był Anaksagoras? Czy jego poglądy były wyjątkowe na tle jemu współczesnych? z e‑materiału. Uczniowie biorą udział w głosowaniu, udzielając odpowiedzi na zadane pytanie. Nauczyciel wyświetla wyniki ankiety i krótko je komentuje.

Faza realizacyjna:

1. Praca z multimedium nr 1. Nauczyciel dzieli klasę na grupy. Każdej z nich zadaje do opracowania części multimedium w sekcji „Film edukacyjny”. Zespoły pracują według ustalonego porządku:
   - grupy 1 i 2 wykonują polecenie nr 1: Wyjaśnij, czym opisany przez Anaksagorasa „nous” różnił się od „logosu”.
   - grupy 3 i 4 wykonują część polecenia nr 2: Jak rozumiesz słowa prof. Hartmana, że Anaksagoras uznał, iż jeśli coś jest, to musi być odzwierciedleniem wszechrzeczywistości?
   Uczniowie przygotowują krótkie wystąpienia z syntezą przydzielonego materiału oraz odpowiedziami na zadane pytania. Po wyznaczonym czasie zespoły prezentują efekty swojej pracy.

2. Nauczyciel pyta uczniów, co łączyło Anaksagorasa z Giordano Bruno i Gottfriedem Wilhelmem Leibnizem.

3. Ćwiczenia przedmiotowe. Nauczyciel wyświetla na tablicy ćwiczenie nr 2. Uczniowie w zespołach dwuosobowych wspólnie rozwiązują zadanie. Omówienie odpowiedzi na forum klasy.

4. Uczniowie wykonują indywidualnie ćwiczenie nr 3, a następnie porównują swoje odpowiedzi z kolegą lub koleżanką.

5. Ostatnią partię ćwiczeń (nr 4, 5, 6) uczniowie wykonują wspólnie i omawiają je razem z nauczycielem.

Faza podsumowująca:

1. Zalogowany na platformie nauczyciel wyświetla na tablicy temat lekcji i cele zawarte w sekcji „Wprowadzenie”. Wybrany uczeń odczytuje cele lekcji, a następnie wszyscy wspólnie omawiają: co udało się osiągnąć, do czego warto wrócić, czego nie udało się zrealizować i dlaczego.

2. Wszyscy uczniowie podsumowują zajęcia, zwracając uwagę na nabyte umiejętności.

Praca domowa:

1. Napisz esej na temat: Światem rządzi rozum.

Materiały pomocnicze:

• Przedsokratycy: Anaksymander, Heraklit, Ksenofanes, Parmenides, Empedokles, Anaksagoras, wybrał i wstępem poprzedził W. Jaworski, Kraków 1992.

• Guthrie W.K.C., Filozofowie greccy od Talesa do Arystotelesa, tłum. A. Pawelec, Kraków 1996.

Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania multimedium:

• Uczniowie zapoznają się z multimedium w sekcji „Film edukacyjny” i przygotowują do niego pytania. Następnie zadają je sobie nawzajem, sprawdzając stopień przyswojenia jego treści.