Imię i nazwisko autora:

Krystyna Wosińska

Przedmiot:

Fizyka

Temat zajęć:

Promieniowanie rentgenowskie - zastosowania

Grupa docelowa:

III etap edukacyjny, liceum, technikum, zakres rozszerzony

Podstawa programowa:

Cele kształcenia – wymagania ogólne:
I. Wykorzystanie pojęć i wielkości fizycznych do opisu zjawisk oraz wskazywanie ich przykładów w otaczającej rzeczywistości.

Zakres rozszerzony
Treści nauczania – wymagania szczegółowe
I. Wymagania przekrojowe. Uczeń:
19) wyodrębnia zjawisko z kontekstu, nazywa je oraz wskazuje czynniki istotne i nieistotne dla jego przebiegu.
XI. Fizyka atomowa. Uczeń:
2) opisuje dualizm korpuskularno‑falowy światła; stosuje pojęcie fotonu oraz jego energii.

Kształtowane kompetencje kluczowe:

Zalecenia Parlamentu Europejskiego i Rady UE z 2018 r.

• kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji,

• kompetencje matematyczne oraz kompetencje w zakresie nauk przyrodniczych, technologii i inżynierii,

• kompetencje cyfrowe,

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się.

Cele operacyjne:

Uczeń:

1. wymieni zastosowania promieniowania rentgenowskiego w medycynie,

2. wytłumaczy, do czego potrzebne jest promieniowanie rentgenowskie na lotnisku,

3. przeanalizuje metody badań materiałowych przy pomocy promieniowania rentgenowskiego,

4. wyjaśni, dlaczego obserwacja kosmosu w promieniowaniu rentgenowskim spowodowała rewolucję w astronomii.

Strategie nauczania:

strategia eksperymentalno‑obserwacyjna (dostrzeganie i definiowanie problemów)

Metody nauczania:

wykład informacyjny, pokaz multimedialny, analiza pomysłów

Formy zajęć:

praca w grupach, praca indywidualna

Środki dydaktyczne:

monitor interaktywny (lub komputer z rzutnikiem) albo tablety do dyspozycji każdego ucznia

Materiały pomocnicze:

e‑materiały: „Promieniowanie rentgenowskie - charakterystyka”, „W jaki sposób powstaje promieniowanie rentgenowskie”, „Promieniowanie rentgenowskie – zastosowanie”, „Widmo promieniowania rentgenowskiego”

PRZEBIEG LEKCJI

Faza wprowadzająca:

Wprowadzenie, zgodnie z treścią w części pierwszej „Czy to nie ciekawe?”.
Odwołanie do codziennej wiedzy uczniów o prześwietleniu rentgenowskim.

Faza realizacyjna:

Nauczyciel przedstawia własności promieniowania rentgenowskiego, zwracając uwagę na jego przenikliwość i podkreślając, że ta cecha jest wykorzystana w wielu zastosowaniach. Uczniowie w dyskusji przedstawiają swoją wiedzę o prześwietleniu rentgenowskim, a nauczyciel ewentualnie ją uzupełnia.
Nauczyciel wyświetla schemat tomografu komputerowego i omawia zasadę jego działania. Następnie odwołuje się do doświadczeń uczniów z podróży lotniczych i omawia budowę urządzenia do kontroli bagażu.
Uczniowie oglądają grafikę interaktywną, w której wcielają się w rolę kontrolera bagażu i odpowiadają na zadane w niej pytania.
Nauczyciel omawia kolejno zastosowanie promieniowania rentgenowskiego w defektoskopii, badaniach naukowych w zakresie chemii i krystalografii i określaniu składu chemicznego materiałów. Następnie opowiada o obserwacjach kosmosu w promieniowaniu rentgenowskim i odwołuje się do wiedzy uczniów o odkrywanych w ten sposób obiektach takich, jak czarne dziury, kwazary, gwiazdy neutronowe.

Faza podsumowująca:

Uczniowie dyskutują rozwiązanie zadanie 8 z zestawu ćwiczeń.

Praca domowa:

Zadania z zestawu ćwiczeń 1 - 4 obowiązkowo, do wyboru jedno zadanie z pozostałych.

Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania danego multimedium:

Grafikę interaktywną można wykorzystać także na przykład na lekcji zastępczej, dostarczając uczniom chwili kształcącej zabawy. Może ona też być wykorzystana przez uczniów poza lekcjami.