SCENARIUSZ ZAJĘĆ

Imię i nazwisko autora: Kamil Kaliński

Przedmiot: geografia

Temat zajęć: Zmiany w strukturze zużycia energii następujące wraz z rozwojem gospodarczym

Grupa docelowa: III etap edukacyjny, liceum i technikum, zakres podstawowy, klasa II

Podstawa programowa

XI. Przemysł: czynniki lokalizacji, przemysł tradycyjny i zaawansowanych technologii, deindustrializacja i reindustrializacja, struktura produkcji energii i bilans energetyczny, zmiany wykorzystania poszczególnych źródeł energii, dylematy rozwoju energetyki jądrowej. Uczeń:

4) charakteryzuje zmiany w strukturze zużycia energii, z uwzględnieniem podziału na źródła odnawialne i nieodnawialne oraz porównuje strukturę produkcji energii w Polsce ze strukturą w innych krajach w kontekście bezpieczeństwa energetycznego.

Kształtowane kompetencje kluczowe:

• kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji,

• kompetencje matematyczne oraz kompetencje w zakresie nauk przyrodniczych, technologii i inżynierii,

• kompetencje cyfrowe,

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się.

Cele operacyjne

Uczeń:

• śledzi dynamikę zmian wielkości zużycia energii elektrycznej na świecie i jego struktury według źródeł na przestrzeni lat,

• porównuje strukturę zużycia energii elektrycznej w różnych regionach świata w 1965 roku i obecnie,

• ocenia zaobserwowane tendencje dotyczące zmian wielkości i struktury zużycia energii w kontekście zrównoważonego rozwoju.

Strategie: odwrócona klasa

Metody nauczania: pogadanka, dyskusja, praca z e‑materiałem

Formy zajęć: praca indywidualna, praca w grupach, praca całego zespołu klasowego

Środki dydaktyczne: e‑materiał, komputer, projektor multimedialny (lub/i tablety z dostępem do internetu), mapa świata, zeszyt przedmiotowy

Materiały pomocnicze

Bibliografia:

– Fierla I. (red.), Geografia gospodarcza świata, PWE, Warszawa 1998.

Netografia [dostęp: 24.09.2019]

Dane dotyczące zużycia energii:

• https://ourworldindata.org/energy‑production‑and‑changing‑energy‑sources

• https://www.researchgate.net/publication/326468210_WORLD_PRIMARY_ENERGY_PRODUCTION_CONSUMPTION_1900‑2010_WHAT_CAN_BE_LEARNED_FROM_PAST_TRENDS

PRZEBIEG LEKCJI

Kilka lekcji wcześniej nauczyciel prosi uczniów o przygotowanie informacji na temat podziału źródeł energii i struktury jej zużycia według źródeł, państw oraz regionów świata. Zaleca niniejszy e‑materiał, bibliografię i netografię, której wykaz zamieszczono w scenariuszu, a także prosi o skorzystanie z różnych innych źródeł informacji geograficznej.

Faza wprowadzająca

• Czynności organizacyjne (powitanie, sprawdzenie stanu klasy, sprawdzenie obecności).

• Dialog z uczniami mający na celu podsumowanie podstawowych wiadomości na temat źródeł energii, które uczniowie zdobyli na poprzednich lekcjach.

• Przedstawienie celów lekcji.

Faza realizacyjna

• Po zapoznaniu się z zadanym zagadnieniem w domu, uczniowie posiadają bogatą wiedzę z tego zakresu, zatem nauczyciel inicjuje na ten temat dyskusję. Jego rola podczas lekcji sprowadza się do czuwania nad prawidłowym jej przebiegiem, kontroli pracy na zajęciach, udzielania głosu chętnym lub wybranym przez niego uczniom oraz weryfikacji przedstawianych przez nich informacji.

• W celu realizacji tematu nauczyciel wypowiada pierwsze hasło: „Obecny poziom i dynamika zużycia energii na świecie od połowy lat 60. XX w.”. Następnie wybrani uczniowie przedstawiają przygotowane na ten temat informacje. Mogą oni posługiwać się wówczas własnymi notatkami. Nauczyciel zadaje ewentualne pytania pomocnicze i weryfikuje informacje przedstawiane przez uczniów.

• Następnie nauczyciel podaje drugie zagadnienie: „Zmiany struktury zużycia energii na świecie według źródeł od 1965 roku do chwili obecnej”. Postępowanie w tym przypadku jest podobne jak w przypadku pierwszego zagadnienia.

• Kolejnym hasłem jest: „Poziom i struktura zużycia energii w poszczególnych regionach świata.” Wyróżnia wówczas sześć głównych regionów ujmowanych w statystykach międzynarodowych: Europę (razem z Rosją), Amerykę Północną (razem z Meksykiem), Amerykę Centralną i Południową, Bliski Wschód (Półwysep Arabski razem z Libią i Egiptem), Afrykę (bez Libii i Egiptu), tzw. Azję Pacyficzną (ang. Asia‑Pacific), która obejmuje pozostałą część Azji (część wschodnią, południową i południowo‑wschodnią) razem z Australią i Oceanią. Schemat postępowania w tym przypadku również jest analogiczny do poprzednich.

• Ostatnie zagadnienie to: „Tendencje dotyczące zmian wielkości i struktury zużycia energii w kontekście zrównoważonego rozwoju”. Procedura postępowania także wygląda podobnie.

• W trakcie omawiania powyższych informacji nauczyciel może wyświetlać wykresy, schematy (te zamieszczone w e‑materiale, jak również te przygotowane przez uczniów w domu) na tablicy interaktywnej.

• W następnym etapie lekcji nauczyciel wyświetla na tablicy zadania z bloku ćwiczeń interaktywnych. Wskazani uczniowie podchodzą do tablicy i rozwiązują kilka wybranych z nich.

Faza podsumowująca

• Podsumowanie i utrwalenie nowej wiedzy, posiłkując się wyświetlonym na tablicy interaktywnej e‑materiałem.

• Nauczyciel nagradza aktywnych uczniów oraz przypomina cele zajęć.

• Pożegnanie i zaproszenie na kolejną lekcję.

Praca domowa

• Zadanie pracy domowej w postaci dokończenia ćwiczeń zawartych w e‑materiale.

• Opcjonalnie można także prosić o zapoznanie się z kolejnym tematem lekcji (w przypadku blended learning).

Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania danego multimedium

Nauczyciel może zaproponować, żeby dodatkowo (oprócz wyświetlenia go na tablicy multimedialnej) uczniowie korzystali z niego za pomocą tabletów (jeżeli szkoła jest w nie wyposażona). Lekcja może odbyć się także w sali informatycznej.