Dla nauczyciela
Autor: Anna Grabarczyk
Przedmiot: Język polski
Temat: Uniwersalna wymowa wiersza Wisławy Szymborskiej Żona Lota
Grupa docelowa:
Szkoła ponadpodstawowa, liceum ogólnokształcące, technikum, zakres podstawowy
Podstawa programowa:
Kształtowane kompetencje kluczowe:
kompetencje w zakresie wielojęzyczności;
kompetencje cyfrowe;
kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;
kompetencje obywatelskie;
kompetencje w zakresie świadomości i ekspresji kulturalnej;
kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji.
Cele operacyjne. Uczeń:
określi wymowę wiersza Wisławy Szymborskiej Żona Lota;
wykaże, w jaki sposób zmienia się postać żony Lota w wierszu Szymborskiej w stosunku do tradycyjnego rozumienia epizodu biblijnej przypowieści;
zgromadzi wiedzę na temat funkcjonowania kataklizmów w kulturze.
Strategie nauczania:
konstruktywizm;
konektywizm.
Metody i techniki nauczania:
ćwiczeń przedmiotowych;
z użyciem komputera;
dyskusja.
Formy pracy:
praca indywidualna;
praca w parach;
praca całego zespołu klasowego.
Środki dydaktyczne:
komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu;
zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;
tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda.
Przebieg lekcji
Przed lekcją:
Nauczyciel prosi uczniów o zapoznanie się z biblijną historią dotyczącą zniszczenia Sodomy i Gomory.
https://biblia.deon.pl/rozdzial.php?id=19
Na tej podstawie uczniowie przygotowują notatkę na temat żony Lota - jaki jest udział tej postaci w całej historii.
Faza wprowadzająca:
Wyświetlenie na tablicy tematu i celów zajęć oraz wspólne z uczniami ustalenie kryteriów sukcesu.
Uczniowie indywidualnie zapoznają się z treściami w sekcji „Wprowadzenie” oraz „Przeczytaj”.
Faza realizacyjna:
Nauczyciel prosi chętną osobę o omówienie przeczytanej w domu historii biblijnej. Następnie odtwarza audio z nagraniem wiersza Wisławy Szymborskiej Żona Lota. Wskazani uczniowie omawiają związek bohaterki wiersza z historią biblijną.
Informuje następnie uczniów (na podstawie książki Ewy Jaskółowej Kto to był?: żona Lota w poezji polskiej XX wieku, czyli rozbijanie stereotypu:)
Motyw żony Lota został wykorzystany w literaturze XX wieku jako: przywołanie humorystyczne, ironiczne i satyryczne, znak oceny sytuacji politycznej i historycznej, jako sygnał osobistych refleksji oraz przemyśleń, symbol obowiązującej powszechnie prawdy, symbol grzechu i cierpienia, znak spotkania z Bogiem i utrwalenia historycznego doświadczenia, symbol losu człowieka i jego spełnienia. Tak różnorodne nawiązania do postaci, której biblijni autorzy nie chcieli eksponować, postaci, która prawdopodobnie nie budziła ich zainteresowania, bo stanowiła jedynie przykład prezentacji skutków nieposłuszeństwa, świadczą o tym, jak tajemnica intryguje i inspiruje twórców, jak wiele rodzi interpretacji. Tę wielość dopuszcza z jednej strony Biblia, z której zaczerpnięty został motyw, z drugiej zaś - tekst poetycki, który sam jest interpretacją znaku biblijnego i kulturowego.Nauczyciel prezentuje za pomocą rzutnika prezentację na temat obrazów kataklizmu w wierszach, dziełach sztuki i na fotografiach. Prosi uczniów o opisanie, do jakich kataklizmów można odnieść omawiany wiersz Szymborskiej.
Dyskusja. Uczniowie wybierają jedną z katastrof przedstawionych w prezentacji i dyskutują na temat jej znaczenie dla kultury. Nauczyciel wyznacza dokładny czas dyskusji.
Uczniowie pracują indywidualnie. Na podstawie obejrzanej prezentacji TED redagują wypowiedź: Czy zgadzasz się z interpretacją Katarzyny Długołęckiej, która zalicza żonę Lota z wiersza Szymborskiej do bohaterów zbuntowanych? Przedstaw swoje stanowisko, odwołując się do treści wykładu i tekstu wiersza.
Ćwiczenia 1. i 2. z tej sekcji uczniowie mogą wykonać w parach.
Faza podsumowująca:
Nauczyciel jako podsumowanie przytacza słowa z książki Ewy Jaskółowej Kto to był?: żona Lota w poezji polskiej XX wieku, czyli rozbijanie stereotypu:
Pisarze dwudziestowieczni podjęli próbę dotarcia do dramatu kobiety, którego w tamtym świecie nikt nie zauważył. Ślad zostawiony w biblijnym przekazie porusza najpierw ewangelistę, który w jednej z przypowieści Chrystusa przywołuje dramat żony Lota, następnie ślad ów będzie na różne sposoby oglądany w utworach literackich. Dla poetów XX wieku postać biblijna pozostaje tajemnicza, choć jej tajemnicę próbują „rozjaśnić” dociekaniami współczesnego człowieka.
Ogląd jej doświadczenia wyrasta przede wszystkim z przeżycia własnego piszących autorów. I jest to w równym stopniu doświadczenie lektury biblijnego tekstu, jak i ich własne doświadczenie egzystencjalne.Nauczyciel ponownie odczytuje temat lekcji i inicjuje krótką rozmowę na temat kryteriów sukcesu. Czego się uczniowie nauczyli? Na koniec prosi chętnego ucznia o podsumowanie i – jeśli to potrzebne – uzupełnia informacje.
Praca domowa:
Na podstawie wykładu Katarzyny Długołęckiej i wiersza Wisławy Szymborskiej wymień możliwe przyczyny, które skłoniły podmiot liryczny do odwrócenia się. Która z nich wydaje Ci się najbardziej bliska współczesnemu człowiekowi? Uzasadnij.
Polecenie 1. z sekcji „Prezentacja TED”.
Materiały pomocnicze:
https://biblia.deon.pl/rozdzial.php?id=19
https://rebus.us.edu.pl/bitstream/20.500.12128/10345/1/Jaskolowa_Kto_to_byl_Zona_Lota_w_poezji_polskiej.pdf
Wskazówki metodyczne
Uczniowie mogą przed lekcją zapoznać się z multimedium z sekcji „Prezentacja multimedialna”, aby aktywnie uczestniczyć w zajęciach i pogłębiać swoją wiedzę.