Dla nauczyciela
Autor: Paweł Kaniowski
Przedmiot: Filozofia
Temat: Filozofia a kultura
Grupa docelowa:
Szkoła ponadpodstawowa, liceum ogólnokształcące, technikum, zakres podstawowy i rozszerzony
Podstawa programowa:
Kształtowane kompetencje kluczowe:
kompetencje obywatelskie;
kompetencje w zakresie świadomości i ekspresji kulturalnej;
kompetencje cyfrowe;
kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;
kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji.
Cele lekcji. Uczeń:
wyjaśnia, czym jest kultura;
wskazuje cechy odróżniające filozofię od innych dziedzin kultury oraz upodabniające ją do nich;
omawia miejsce filozofii w kulturze;
analizuje fragmenty Książeczki o człowieku Romana Ingardena.
Strategie nauczania:
konstruktywizm;
konektywizm;
nauczanie wyprzedzające.
Metody i techniki nauczania:
ćwiczeń przedmiotowych;
z użyciem komputera;
dyskusja;
film;
burza mózgów;
praca z tekstem.
Formy pracy:
praca indywidualna;
praca w parach;
praca całego zespołu klasowego.
Środki dydaktyczne:
komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu;
zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;
tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda;
telefony z dostępem do internetu.
Przebieg lekcji
Przed lekcją:
Nauczyciel prosi uczniów o zapoznanie się z tekstami źródłowymi w sekcji „Przeczytaj” i przygotowanie odpowiedzi na zadane do nich pytania.
Nauczyciel prosi uczniów o zapoznanie się z medium w sekcji „Film edukacyjny”.
Faza wprowadzająca:
Nauczyciel, po zalogowaniu się na platformie, wyświetla na tablicy interaktywnej lub za pomocą rzutnika temat lekcji oraz jej cele. Określa wiążące dla uczniów kryteria sukcesu.
Dyskusja wprowadzająca. Za pomocą raportu dostępnego w panelu użytkownika nauczyciel sprawdza przygotowanie uczniów do lekcji. Następnie inicjuje rozmowę kierowaną zadając pytania:
– Jakie miejsce w instytucjach państwowych zajmuje filozofia?
– Jakie funkcje w kulturze pełni filozofia?
– Co odróżnia filozofię od nauki i religii?
Faza realizacyjna:
Burza mózgów. Nauczyciel informuje uczniów, że będą pracować metodą burzy mózgów i wyjaśnia jej zasady. Wyłania także moderatora, który będzie zapisywał pomysły na tablicy, a następnie określa czas wykonania zadania. Następnie nauczyciel zadaje uczniom pytanie: Czym jest kultura? Jaka jest relacja między kulturą a filozofią? Uczniowie podają propozycje odpowiedzi. Po zakończeniu fazy twórczej następuje wspólna weryfikacja pomysłów. Nauczyciel prosi uczniów, aby porównali swoje propozycje z informacjami zamieszczonymi na tablicy.
Praca z multimedium. Nauczyciel wyświetla na tablicy interaktywnej materiał z sekcji „Film edukacyjny”. Wybrany uczeń odczytuje treść poleceń:
– Objaśnij, jaką rolę pełni w kulturze filozofia.
– Na podstawie filmu i własnych doświadczeń, spróbuj odpowiedzieć na pytanie: Czy filozofia sprawia, że społeczeństwo jest bardziej kulturalne?
Klasa dzieli się na grupy i opracowuje propozycje odpowiedzi. Przedstawiciel wskazanej grupy prezentuje propozycję rozwiązania zadania, a pozostali uczniowie komentują. Nauczyciel w razie potrzeby uzupełnia odpowiedzi uczniów, udzielając im informacji zwrotnej.Ćwiczenia przedmiotowe. Nauczyciel wyświetla na tablicy treść ćwiczeń nr 1‑6 z sekcji „Sprawdź się”. Uczniowie wykonują je w parach, a następnie porównują swoje rozwiązanie z innym zespołem, omawiając możliwe rozwiązania.
Faza podsumowująca:
W ramach podsumowania uczniowie wspólnie wykonują ćwiczenie nr 7.
Wszyscy uczniowie podsumowują zajęcia, zwracając uwagę na nabyte umiejętności.
Praca domowa:
Uczniowie wykonują ćwiczenie nr 8 zawarte w sekcji „Sprawdź się”. Przygotowują uzasadnienia poprawnych odpowiedzi.
Materiały pomocnicze:
Brożek A., Filozofia jako zwalczanie zabobonów, w: „Filozofuj!” 2020 nr 6 (36), s. 19–21.
Zofia Majewska, Świat kultury Romana Ingardena, Lublin 2001.
Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania multimedium:
Uczniowie zapoznają się z multimedium w sekcji „Film edukacyjny” i przygotowują do niego pytania. Następnie zadają je sobie nawzajem, sprawdzając stopień przyswojenia jego treści.