Dla nauczyciela
SCENARIUSZ LEKCJI
Imię i nazwisko autora: Ewa Malinowska
Przedmiot: geografia
Temat zajęć: Podział jezior ze względu na zawartość soli w wodzie, sposób zasilania i odprowadzania wody
Grupa docelowa: III etap edukacyjny, liceum/technikum, zakres rozszerzony, klasa I
Podstawa programowa
IV. Dynamika procesów hydrologicznych: ruchy wody morskiej, wody podziemne i źródła, ustroje rzeczne, typy jezior.
Uczeń:
wyjaśnia powstawanie różnych typów jezior na Ziemi.
Kształtowane kompetencje kluczowe:
kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji,
kompetencje matematyczne oraz kompetencje w zakresie nauk przyrodniczych, technologii i inżynierii;
kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się.
Cele operacyjne
Uczeń:
omawia podział jezior ze względu na zawartość soli w wodzie,
wyjaśnia, jak dzieli się jeziora ze względu na zasilanie,
analizuje podział jezior ze względu na odprowadzanie wody.
Strategie nauczania: asocjacyjna, problemowa
Metody i techniki nauczania: blended learning, IBSE
Formy zajęć: praca w parach, praca w grupach, praca całego zespołu klasowego
Środki dydaktyczne: e‑materiał, atlas geograficzny, cyfrowe mapy różnych regionów świata, zdjęcia satelitarne jezior w dużej rozdzielczości (Google Maps, Google Earth), dane charakteryzujące zasolenie, komputer, projektor multimedialny/tablety, zeszyt przedmiotowy
Materiały pomocnicze
E. Bajkiewicz‑Grabowska, z. Mikulski, Hydrologia ogólna, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2017.
A. Górniak, Z. Kajak, Hydrobiologia, limnologia, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2019.
PRZEBIEG LEKCJI
Faza wprowadzająca
Przedstawienie celów lekcji.
Krótkie omówienie (przypomnienie) wpływu elementów klimatu na właściwości wód stojących, sposobu zasilania i odprowadzania wody z jezior – rozmowa, pytania, odpowiedzi.
Faza realizacyjna
Prośba do uczniów o przeczytanie wstępu do e‑materiału.
Podział uczniów na grupy (liczbę osób w grupach określa nauczyciel), omówienie zasad wykonania zadania – analiza e‑materiałów wspomagana pracą z atlasem geograficznym i zdjęciami satelitarnymi różnych regionów świata.
Wskazanie grupom konkretnych jezior (wymienionych w e‑materiale lub zaproponowanych przez nauczyciela) do analizy wraz z informacją o poziomie zasolenia wód; każda grupa analizuje dwa jeziora o różnym położeniu i zróżnicowanym poziomie zasolenia.
Zlokalizowanie przez uczniów analizowanych jezior na mapie/zdjęciu satelitarnym, określenie strefy klimatycznej i właściwych dla niej elementów klimatu (temperatura, opad, parowanie) oraz sposobu zasilania i odprowadzania wody (dopływów, wypływów, występowania obszarów podmokłych); kilkuminutowa dyskusja w grupach dotycząca interpretacji poziomu zasolenia w zależności od warunków klimatycznych i hydrologicznych.
Prezentacja przy tablicy spostrzeżeń kilku wybranych grup uczniów – po każdej prezentacji dyskusja z udziałem wszystkich uczniów.
Podsumowanie prezentowanych treści mające na celu wskazanie ogólnych prawidłowości i relacji pomiędzy warunkami klimatycznymi, sposobem zasilania i odprowadzania wody a zasoleniem wód jeziornych.
Sporządzenie notatki w zeszycie zawierającej syntetyczne podsumowanie przeprowadzonej dyskusji i prezentacji.
Prośba nauczyciela o wykonanie kilku wskazanych ćwiczeń z e‑materiału i przedstawienie rezultatów.
Faza podsumowująca
Podsumowanie i utrwalenie nowej wiedzy poprzez zadawanie pytań.
Ocena aktywności i przypomnienie celów zajęć.
Pożegnanie i zaproszenie na kolejną lekcję.
Praca domowa
Korzystając z dostępnych źródeł informacji, sporządź ranking najbardziej słonych jezior na świecie. Uwzględnij podział wg kontynentów.
Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania danego multimedium
Grafika interaktywna (także grafiki ilustrujące treści w bloku tekstowym i ćwiczeniach) mogą być wykorzystane do samodzielnego rozszerzania i pogłębiania wiedzy przez ucznia. Nauczyciel może także prosić uczniów o zapoznanie się ze schematem interaktywnym przed lekcją i przygotowanie w domu wstępnej analizy przedmiotu lub wykonanie określonych zadań. Podczas fazy realizacyjnej uczniowie w grupach/parach porównują i uzgadniają wyniki swoich analiz i nad nimi dyskutują, a następnie przedstawiają uzgodnioną wersję.
Grafika interaktywna może być wykorzystana podczas lekcji dotyczących zagadnień dynamiki procesów hydrologicznych, jako przykład ilustrujący np. wybrane typy wód powierzchniowych. Znajdzie także zastosowanie podczas samodzielnej pracy ucznia w domu i w czasie lekcji mającej na celu powtórzenie materiału z bloku tematycznego dotyczącego hydrosfery.