Imię i nazwisko autora: Małgorzata Karska, Maxim Ushakov

Przedmiot: Język obcy nowożytny nauczany jako drugi – język rosyjski

Temat zajęć: У меня́ есть хомя́к / Mam chomika

Grupa docelowa: II etap edukacyjny, klasa VII, poziom A1

Podstawa programowa:

Kształtowane kompetencje kluczowe:

• kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji;

• kompetencje w zakresie wielojęzyczności;

• kompetencje cyfrowe;

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się.

Cele operacyjne:

Uczeń:

• dowiaduje się, w jaki sposób w języku rosyjskim należy zwracać się do osób, z którymi jesteśmy na „Pan/Pani” oraz czym jest „otczestwo”;

• przeprowadza krótką rozmowę w języku rosyjskim, używając pytania „У тебя есть…?” i odpowiadając na nie;

• tworzy „portret rodzinny”, w którym przedstawia siebie oraz kilka osób ze swojego najbliższego otoczenia i zapisuje te informacje za pomocą rosyjskiej klawiatury.

Cele motywacyjne:

Uczeń:

• odczuwa pozytywne emocje związane z możliwością czytania i pisania wyrazów zapisanych innym alfabetem niż ten, którym posługiwał się dotychczas;

• dostrzega swoje kompetencje, gdyż rozwiązuje zadania na miarę swoich możliwości;

• sam decyduje, jakie informacje przedstawić;

• zaspokaja potrzebę ciekawości.

Strategie uczenia się:

• strategie pamięciowe – tworzenie asocjacji i kojarzenie pojęć, używanie obrazu i dźwięku (wprowadzanie słów i zwrotów do kontekstu sytuacyjnego, używanie skojarzeń wzrokowych, odtwarzanie dźwięków z pamięci), umiejscawianie nowych słów w kontekście, grupowanie słów w różne kategorie, systematyczne powtarzanie i utrwalanie poznanego materiału językowego, zapamiętywanie przez działanie (reagowanie na pytania);

• strategie kognitywne – tworzenie różnych kombinacji zdań, łączenie zdań ze sobą, powtarzanie za nagraniem, naśladowanie rodzimych mówców, uczenie się utartych zwrotów, w których można „podstawić” inne wyrazy;

• strategie kompensacyjne – odgadywanie znaczenia na podstawie znajomości języka polskiego;

• strategie afektywne – motywowanie do nauki poprzez zainteresowanie odmiennym alfabetem i wprowadzenie elementów kulturowych;

• strategie społeczne – współpraca z innymi osobami (współpraca z kolegami na tym samym poziomie).

Metody nauczania:

• podająca,

• eksponująca,

• kognitywna,

• audiolingwalna,

• programowana.

Techniki nauczania:

• wyjaśnienie,

• ćwiczenia przedmiotowe,

• udzielanie objaśnień i komentarzy,

• powtórzenia w formie ustnej (drilling),

• z użyciem komputera, techniki multimedialne.

Formy zajęć:

• praca indywidualna,

• praca w parach,

• praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne:

• komputer z dostępem do internetu i możliwością odtwarzania dźwięku.

Przebieg lekcji

Faza wprowadzająca:

Lekcję można rozpocząć od ćwiczeń ustnych wprowadzających nowy materiał. Przykładowy schemat pracy: nauczyciel po przywitaniu się z klasą przedstawia się oraz demonstruje kilka przedmiotów, które posiada, na przykład komputer, jabłko, swojego psa na ilustracji. Następnie uczniowie, naśladując nauczyciela, przedstawiają w parach podobne zdania. Nauczyciel podpowiada uczniom potrzebne słowa.

Faza realizacyjna:

1. Wprowadzenie konstrukcji У … есть za pomocą grafik i tekstu z części „Przeczytaj”:

Uczniowie zapoznają się z materiałem, pracując na swoich komputerach i stosując tzw. ciche czytanie. Po wykonaniu zadania nauczyciel, w razie potrzeby, objaśnia znaczenie niezrozumiałych wyrażeń. Nauczyciel wyświetla na ekranie tablicy multimedialnej grafikę. Sposobem na sprawdzenie zrozumienia treści oraz wdrożenie nowych konstrukcji może być następujące ćwiczenie: nauczyciel wskazuje na ekranie poszczególne postaci i zadaje pytania w taki sposób, aby uczniowie mogli na nie odpowiadać, stosując wyrazy i zdania z tekstu, np. Скажите, кто на фото? Посмотрите, кто это? Как его зовут? А это мама. Как её зовут? Następnie nauczyciel podsumowuje trenowane zagadnienie gramatyczne w oparciu o treści zamieszczone w sekcji „Zapamiętaj”.

Następnie uczniowie przystępują do wykonywania ćwiczeń. Ćwiczenie nr 1 może zostać dodatkowo wykonane ustnie. Nauczyciel włącza nagranie, a uczniowie chórem powtarzają wszystkie zdania za lektorem. Następnie uczniowie pracują w parach. Nauczyciel ponownie włącza nagranie, zatrzymując je po każdym zdaniu. Uczniowie na przemian powtarzają to zdanie, wskazując koledze odpowiednią ilustrację w komiksie. Ćwiczenie nr 2 może być wykonane ustnie według schematu opisanego poniżej. Uczniowie pracują w parach. Wskazują koledze wybrany slajd, do którego ten musi dobrać i wypowiedzieć odpowiednie zdanie użyte w ćwiczeniu. Ćwiczenie nr 3 może być utrwalane w następujący sposób. Nauczyciel odczytuje zdania, a uczniowie chórem podają odpowiedź. W wybranych zdaniach nauczyciel może zmieniać podane informacje, na przykład zdanie: У Али́сы есть брат? może przeformułować na: У Алисы есть сестра? Odpowiedź: Нет, у неё есть брат. Его зову́т Ми́ша. Na zakończenie tej fazy lekcji chętni lub wskazani przez nauczyciela uczniowie mogą odczytać na głos rozwiązanie ćwiczenia nr 4. Inną propozycją zakończenia tej fazy lekcji jest „wcielenie się” w postać przedstawioną na ilustracji w komiksie. Uczniowie pracują w parach. Nauczyciel wskazuje na ekranie wybrane slajdy, przykładowo slajd czwarty: Расскажите о семье от имени Аллы/ Вы Алла, расскажите, кто на фото. Odpowiedź: Меня зовут Алла. У меня есть брат. Его зовут Никита. У нас есть бабушка Валентина Петровна и дедушка Алексей Петрович.

2. Zapoznanie z materiałem multimedialnym – gra edukacyjna:

Uczniowie samodzielnie grają w grę. Nauczyciel określa czas na grę, przykładowo 9 minut. Po przejściu każdego poziomu uczniowie przyznają sobie jeden punkt/żeton. Po upływie wyznaczonego czasu uczniowie podają liczbę zgromadzonych punktów/żetonów i ogłaszany jest zwycięzca gry. Następnie uczniowie wykonują w parach ćwiczenia do multimedium. Dodatkowo mogą być one trenowane ustnie. Przykładowo w ćwiczeniu nr 2 część klasy odczytuje chórem pierwszą część zdań, druga część klasy – ich zakończenie. Uczniowie mogą także trenować czytanie tych zdań w parach. W tym czasie nauczyciel przysłuchuje się odpowiedziom i weryfikuje ich poprawność. Dodatkowo może rozdać karty z kilkoma imionami i imionami odojcowskimi (komplet na parę). Uczniowie układają z nich dowolne kombinacje, a następnie odczytują swoje odpowiedzi na głos. Ćwiczenie nr 3 również może być utrwalane ustnie. Uczniowie słuchają dialogu. Podczas drugiego odsłuchu nauczyciel zatrzymuje nagranie po wybrzmieniu pojedynczych replik, np. У тебя есть собака?, a uczniowie odczytują je na głos chórem. W dalszej kolejności nauczyciel włącza całość nagrania, a uczniowie czytają je, stosując technikę „cienia”. Polega ona na czytaniu tekstu niemal równocześnie z lektorem, przy zachowaniu minimalnego, około sekundowego opóźnienia, tak aby wzorzec artykulacyjny nieco „wyprzedzał” ucznia. Przy pierwszym powtarzaniu nauczyciel uważnie słucha uczniów i w przypadku błędów w wymowie lub akcencie krótko objaśnia problem, podaje poprawne brzmienie słowa, po czym prosi zespół klasowy o powtórzenie całego wyrażenia, w którym dane słowo wystąpiło. Uczniowie jeszcze dwukrotnie odczytują dialog tą techniką. Następnie nauczyciel prosi, aby uczniowie nie korzystali już z tekstu, ale patrzyli w dowolny punkt – w okno, na sufit lub zamknęli oczy. Włącza nagranie, a uczniowie powtarzają repliki za lektorem, zachowując minimalny odstęp, podobnie jak robili to podczas czytania. Odtwarzanie tekstu ze słuchu może być wykonane dwa lub trzy razy. Na zakończenie tej fazy lekcji nauczyciel może poprosić, aby uczniowie przeprowadzili w parach krótkie dialogi, w których zadadzą podobne pytania i udzielą na nie odpowiedzi. Zaleca się, aby uczniowie starali się budować te dialogi, używając replik z pamięci, w razie potrzeby mogą jednak wspomagać się tekstem ćwiczeń lub dialogu.

3. Utrwalenie materiału w sekcji „Sprawdź się”:

Uczniowie, samodzielnie lub w parach, wykonują zadania. Słownictwo użyte w ćwiczeniu nr 3 może być dodatkowo utrwalane w następujący sposób. Uczniowie pracują w parach i tworzą dowolną wypowiedź oznajmującą z użyciem formy люблю, a także dowolne pytanie z użyciem wyrazu любишь oraz udzielają odpowiedzi na to pytanie. Ćwiczenie nr 6 może być trenowane ustnie w następujący sposób. Nauczyciel rozdaje karty z wybranymi słowami użytymi w ćwiczeniu, np. Нина Михайловна, Пётр Петрович, cестра, собака, попугай. Nauczyciel wypowiada na głos zdanie z ćwiczenia. Uczniowie, pracując w parach, wybierają kartę z usłyszanym słowem, a następnie budują zdanie z jego użyciem. Zdanie może być dosłownym odtworzeniem zdania odczytanego przez nauczyciela lub jego częściową modyfikacją, uproszczeniem, przykładowo: Вероника Денисовна, у вас есть собака? lub: У вас есть собака?. Warto, aby podczas wykonywania tych ćwiczeń nauczyciel przechodził między ławkami i wspomagał uczniów oraz korygował ewentualne błędy językowe. W celu utrwalenia zasad łączenia imienia i imienia odojcowskiego można zaproponować dodatkową grę na wybranej platformie, na przykład Wordwall:

https://wordwall.net/resource/21646754/%D0%BE%D1%82%D1%87%D0%B5%D1%81%D1%82%D0%B2%D0%BE-%D1%81%D1%83%D1%84%D1%84%D0%B8%D0%BA%D1%81

Na zakończenie tej fazy lekcji nauczyciel może wyświetlić na ekranie kilka dowolnych ilustracji, np. rodziny w dowolnych kombinacjach, chłopca z dowolnym zwierzęciem, dziewczynki z dowolnym zwierzęciem itd. Uczniowie pracują w parach. Zadaniem uczniów jest: 1. ułożenie dowolnych pytań do wyświetlonego slajdu oraz 2. ułożenie dowolnych zdań oznajmujących do wyświetlonego slajdu. Gotowość do udzielenia odpowiedzi na głos pokazują poprzez podniesienie ręki. Pierwsze dwie pary, które podniosły rękę i poprawnie ułożyły zdania (zdania nie mogą się powtarzać), otrzymują kolorowy żeton. Para, która zgromadziła najwięcej żetonów w grze, może dostać ocenę za aktywność. Efekt pracy uczniów będzie wskazówką dla nauczyciela, czy i w jakim stopniu materiał został opanowany.

Faza podsumowująca:

Uczniowie za pomocą klawiatury zapisują trzy dowolne wyrazy, które najbardziej im się podobały w tej lekcji.

Następnie kończą zdania nauczyciela:

• Na dzisiejszej lekcji nauczyłem/nauczyłam się…

• Na dzisiejszej lekcji najbardziej podobało mi się…

• Najtrudniejsze było dla mnie…

• Chciałbym/chciałabym dowiedzieć się jeszcze…

Na zakończenie lekcji nauczyciel żegna się z uczniami po rosyjsku.

Praca domowa:

Zadania nr 7 i 8 z części „Sprawdź się”. Są to ćwiczenia otwarte. Nauczyciel może poprosić o przesłanie zrzutów ekranu z rozwiązaniami za pomocą platformy lub aplikacji, która jest wykorzystywana w szkole. Ponieważ jest to początek przygody uczniów z językiem rosyjskim, nie zaleca się stawiania ocen innych niż bardzo dobre lub plusy. Jeśli liczba popełnionych błędów była znacząca, nauczyciel może w komentarzu zwrotnym wytłumaczyć, na czym polegały błędy i poprosić o powtórne wykonanie zadania. Warto, aby zadanie po poprawieniu zostało nagrodzone oceną bardzo dobrą lub plusem.

Materiały pomocnicze:

• komputer, tablica multimedialna lub projektor;

• wydruki z zapisanymi słowami do ćwiczenia nr 6 w sekcji „Sprawdź się” (jeden wydruk na parę);

• żetony/pionki do przyznawania punktacji uczniom;

• przygotowane slajdy do podsumowania materiału w sekcji „Sprawdź się”.

Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania multimedium:

W trakcie lekcji gra umożliwia uczniom utrwalanie wprowadzonych konstrukcji.

Po lekcji gra domino może być wykorzystana do uczenia się na pamięć użytych zwrotów. Dodatkowo w ramach pracy domowej uczniowie mogą stworzyć własną grę domino – przygotować kartony z ilustracjami i nakleić na nie wydrukowane zdania napisane na komputerze. Na kolejnej lekcji mogą grać w parach w przygotowane przez siebie gry. Inną propozycją jest stworzenie przez uczniów własnej gry na wybranej platformie, np. Wordwall, która była wykorzystana na lekcji. W grze mogą zostać użyte wyrażenia z multimedium. Wykonaną grę uczniowie mogą udostępnić nauczycielowi do sprawdzenia. Wybrane gry nauczyciel może udostępnić wszystkim uczniom na kolejnej lekcji w ramach rozgrzewki językowej. Rekomenduje się, aby dodatkowe prace uczniów zostały nagrodzona oceną za aktywność.