Autor: Ewa Orlewicz

Temat: Soren Kierkegaard: recepcja i dyskusja

Grupa docelowa:

Szkoła ponadpodstawowa, liceum ogólnokształcące, technikum, zakres rozszerzony

Podstawa programowa:

Kształtowane kompetencje kluczowe:

• kompetencje obywatelskie;

• kompetencje w zakresie świadomości i ekspresji kulturalnej;

• kompetencje cyfrowe;

• kompetencje w zakresie wielojęzyczności;

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;

• kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji.

Cele operacyjne. Uczeń:

• określa rolę Kierkegaarda w rozwoju egzystencjalizmu i psychologii humanistycznej;

• wskazuje najbardziej dyskutowane elementy myśli Kierkegaarda i omawia ich recepcję na gruncie filozofii, teologii i literatury;

• identyfikuje wpływy Kierkegaarda w tekstach literatury pięknej.

Strategie nauczania:

• konstruktywizm;

• konektywizm;

• nauczanie wyprzedzające.

Metody i techniki nauczania:

• ćwiczeń przedmiotowych;

• z użyciem komputera;

• dyskusja.

Formy pracy:

• praca indywidualna;

• praca w parach;

• praca w grupach;

• praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne:

• komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu;

• zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;

• tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda;

• telefony z dostępem do internetu.

Przebieg lekcji

Przed lekcją:

1. Przygotowanie do zajęć. Nauczyciel loguje się na platformie i udostępnia uczniom e‑materiał: „Soren Kierkegaard: recepcja i dyskusja” ze wskazaniem na zawarty w nim tekst źródłowy. Uczniowie przygotowują się do omówienia tekstu, szukając informacji na temat kontekstu biograficznego i historyczno‑filozoficznego. Wybrane osoby mogą zebrać potrzebne wiadomości do wstępnego rozpoznania tekstu. W czasie lekcji będą pełniły rolę ekspertów lub liderów grup zadaniowych.

2. Uczniowie zapoznają się z treściami w sekcji „Przeczytaj”.

3. Nauczyciel prosi uczniów o zapoznanie się z wywiadem w sekcji „Mapa myśli”.

Faza wprowadzająca:

1. Nauczyciel przedstawia uczniom temat lekcji i cele zajęć, które wyświetla przy użyciu tablicy interaktywnej lub rzutnika, oraz wspólnie z uczestnikami zajęć ustala kryteria sukcesu.

2. Dyskusja wprowadzająca. Nauczyciel, po wyświetleniu dostępnego w panelu użytkownika raportu, weryfikuje przygotowanie uczniów do lekcji: sprawdza, którzy uczestnicy zajęć zapoznali się z udostępnionym przed lekcją e‑materiałem. Jeśli większość uczniów nie przeczytała tekstu, nauczyciel inicjuje rozmowę kierowaną wprowadzającą w temat.

3. Krótka rozmowa wprowadzająca w temat lekcji: Jakie aspekty filozofii Kierkegaarda szczególnie zainteresowały XX‑wiecznych pisarzy?

Faza realizacyjna:

1. Burza mózgów. Nauczyciel zapisuje na tablicy pytanie związane z tematem lekcji: Dlaczego Kierkegaard spotkał się z dużą krytyką i jak można obronić jego filozofię? Informuje uczniów, że będą pracowali wspólnie z wykorzystaniem metody burzy mózgów (jeśli jest to potrzebne, wyjaśnia jej zasady). W fazie twórczej uczniowie po kolei zapisują swoje propozycje na tablicy, a potem następuje wspólna weryfikacja pomysłów.

2. Praca z multimedium. Nauczyciel wyświetla na tablicy interaktywnej materiał z sekcji „Audiobook”, a następnie odczytuje polecenie: Zapoznaj się z poniższym audiobookiem. Odwołując się do filozofii Kierkegaarda, zidentyfikuj problemy poruszone w tekście Gustawa Herlinga‑Grudzińskiego. Uczniowie pracują w parach, analizując treść zadania, dyskutując i zapisując wnioski. Wybrane grupy omawiają swoje rozwiązanie i spostrzeżenia na forum klasy.

3. Praca z drugim multimedium. Uczniowie zapoznają się z materiałem w sekcji „Mapa myśli”. Każdy uczeń pracuje indywidualnie, samodzielnie przygotowując odpowiedzi do poleceń i ćwiczeń. Po wyznaczonym przez nauczyciela czasie wybrani lub chętni uczniowie odczytują swoje propozycje. Nauczyciel komentuje rozwiązania uczniów.

4. Uczniowie wykonują indywidualnie ćwiczenie nr 3, a następnie porównują swoje odpowiedzi z kolegą lub koleżanką.

Faza podsumowująca:

1. Uczniowie indywidualnie przygotowują propozycje rozwinięcia mapy myśli w sekcji „Mapa myśli”. Porównują swoje propozycje z wersją przygotowaną przed lekcją, dokonując autoewaluacji.

2. Nauczyciel zadaje uczniom pytanie: Jakie zarzuty sformułowałby Soren Kierkegaard pod adresem poglądów etycznych Immanuela Kanta?

Praca domowa:

1. Wyobraź sobie małą, odizolowaną od świata wspólnotę, dla której Kierkegaard jest najwyższym autorytetem. Jak mogłoby wyglądać codzienne życie w takiej wspólnocie? Swoją wizję ujmij w formie krótkiego opowiadania.

Materiały pomocnicze:

• Hadot P., Filozofia jako ćwiczenie duchowe, tłum. P. Domański, Warszawa 2003.

• Iwaszkiewicz Jarosław, Dramaty, Warszawa 1984.

Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania multimedium:

• Uczniowie zapoznają się z multimedium w sekcji „Audiobook” i przygotowują do niego pytania. Następnie zadają je sobie nawzajem, sprawdzając stopień przyswojenia jego treści.