Dla nauczyciela
SCENARIUSZ LEKCJI
Imię i nazwisko autora: Ewa Malinowska
Przedmiot: geografia
Temat zajęć: Rozpoznawanie stref klimatycznych i typów klimatu na podstawie rocznego przebiegu temperatury powietrza i sum opadów atmosferycznych
Grupa docelowa: III etap edukacyjny, liceum i technikum, zakres rozszerzony, klasa I
Podstawa programowa
Cele kształcenia – wymagania ogólne:
I. Wiedza geograficzna.
Rozumienie specjalistycznych pojęć i posługiwanie się terminami geograficznymi.
Rozszerzenie wiedzy niezbędnej do zrozumienia istoty zjawisk oraz charakteru i dynamiki procesów zachodzących w środowisku geograficznym w skali lokalnej, regionalnej, krajowej i globalnej.
II. Umiejętności i stosowanie wiedzy w praktyce.
Analizowanie i wyjaśnianie zjawisk i procesów geograficznych oraz zróżnicowania przyrodniczego, społeczno‑gospodarczego i kulturowego świata.
Formułowanie twierdzeń o prawidłowościach dotyczących funkcjonowania środowiska przyrodniczego i społeczno‑gospodarczego oraz wzajemnych zależności w systemie przyroda — człowiek — gospodarka.
Stawianie pytań, formułowanie i weryfikacja hipotez oraz proponowanie rozwiązań problemów dotyczących środowiska geograficznego.
III. Kształtowanie postaw.
Rozwijanie dociekliwości poznawczej, ukierunkowanej na poszukiwanie prawdy, dobra i piękna.
Rozumienie pozautylitarnych wartości elementów środowiska geograficznego i krajobrazów.
Treści nauczania:
III. Dynamika procesów atmosferycznych: pionowa budowa atmosfery, zjawiska i procesy w atmosferze, przestrzenne zróżnicowanie elementów klimatu, strefy klimatyczne i typy klimatów.
Uczeń:
6) rozpoznaje strefę klimatyczną i typ klimatu na podstawie rocznego przebiegu temperatury powietrza i sum opadów atmosferycznych.
Kształtowane kompetencje kluczowe:
kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji,
kompetencje matematyczne oraz kompetencje w zakresie nauk przyrodniczych, technologii i inżynierii,
kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się.
Cele operacyjne
Uczeń:
wskazuje na mapie świata strefy klimatyczne i typy klimatów panujących na Ziemi,
rozpoznaje i charakteryzuje typy klimatów na podstawie rocznego przebiegu temperatury powietrza i sum opadów atmosferycznych,
omawia typy poszczególnych stref klimatycznych na podstawie klimatogramów.
Strategie nauczania: asocjacyjna, badawcza (problemowa)
Metody i techniki nauczania: blended learning, IBSE, gamifikacji
Formy zajęć: praca indywidualna, praca całego zespołu klasowego
Środki dydaktyczne: e‑materiał, komputer, projektor multimedialny, tablety, zeszyt przedmiotowy, atlas geograficzny, mapa świata
Materiały pomocnicze:
K. Kożuchowski, red. Meteorologia i klimatologia, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2019.
A. Woś, Meteorologia dla geografów, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2000.
PRZEBIEG LEKCJI
Faza wprowadzająca
Przedstawienie celów lekcji.
Wprowadzenie do tematu lekcji poprzez zdefiniowanie pojęć „klimat”, „strefa klimatyczna”, „typ klimatu” oraz przypomnienie kształtujących go czynników – pogadanka nauczyciela w interakcji z uczniami.
Faza realizacyjna
Omówienie zasad wykonania zadania: zadaniem uczniów jest udział w grze edukacyjnej dotyczącej rozpoznawania stref klimatycznych i typów klimatu na podstawie rocznego przebiegu temperatury powietrza i sum opadów.
Wyświetlenie na ekranie pytań do gry edukacyjnej; uczniowie udzielają odpowiedzi wg zasady określonej przez nauczyciela (ustalona kolejność odpowiedzi, zgłaszanie do każdego pytania itp.) i uzasadniają wybór wariantu odpowiedzi.
Podsumowanie wyników gry edukacyjnej przez nauczyciela, ewentualne uzupełnienie informacji, wskazanie zwycięzców.
Kilkuminutowa burza mózgów i dyskusja z udziałem wszystkich uczniów służąca sformułowaniu ogólnych prawidłowości zróżnicowania cech klimatu na kuli ziemskiej przy pomocy informacji zawartych w e‑materiale, atlasów, map ściennych; nauczyciel kontroluje poprawność wypowiedzi, wprowadza uzupełnienia, zadaje pytania naprowadzające.
Sporządzenie notatki w zeszycie przedmiotowym zawierającej syntetyczne podsumowanie przeprowadzonej dyskusji.
Wykonanie wskazanych przez nauczyciela ćwiczeń z e‑materiału i przedstawienie wyników na forum klasy.
Faza podsumowująca
Podsumowanie i utrwalenie nowej wiedzy poprzez zadawanie pytań.
Ocena aktywności i przypomnienie celów zajęć.
Praca domowa:
Zapoznanie się z pozostałymi informacjami z e‑materiału.
Wykonanie pozostałych ćwiczeń zawartych w e‑materiale.
Praca pisemna: przeanalizuj roczny przebieg temperatury powietrza i sumy opadów atmosferycznych w odpowiednich strefach klimatycznych i typach klimatów na półkuli północnej i południowej. Uzasadnij zaobserwowane różnice.
Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania danego multimedium:
Grafiki zawarte w e‑materiałach mogą być wykorzystane podczas innych zróżnicowanych tematycznie lekcji dotyczących zjawiska strefowości na kuli ziemskiej. Znajdą one także zastosowanie podczas samodzielnej pracy ucznia w domu i w czasie lekcji mającej na celu powtórzenie materiału z bloku tematycznego dotyczącego atmosfery.