Dla nauczyciela
Autor: Jarosław Dyrda
Przedmiot: Wiedza o społeczeństwie
Temat: Małżeństwo jako instytucja prawna
Grupa docelowa: III etap edukacyjny, liceum, technikum, zakres podstawowy
Podstawa programowa:
Zakres podstawowy
V. Prawo w Rzeczypospolitej Polskiej.
Uczeń:
6) wyjaśnia podstawowe instytucje prawne prawa rodzinnego w Rzeczypospolitej Polskiej (małżeństwo, wspólnota majątkowa, prawa i obowiązki rodziców oraz dziecka, w tym pełnoletniego, obowiązek alimentacyjny).
Kształtowane kompetencje kluczowe:
kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji;
kompetencje cyfrowe;
kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;
kompetencje obywatelskie.
Cele operacyjne:
Uczeń:
wskazuje podstawowe instytucje prawne prawa rodzinnego w RP;
charakteryzuje instytucję małżeństwa;
analizuje prawa i obowiązki rodziców oraz dziecka;
definiuje wspólność majątkową i intercyzę.
Strategie nauczania:
konstruktywizm;
konektywizm.
Metody i techniki nauczania:
burza mózgów;
wykład;
rozmowa nauczająca z wykorzystaniem ćwiczeń interaktywnych;
analiza tekstów źródłowych.
Formy zajęć:
praca indywidualna;
praca w grupach;
praca całego zespołu klasowego.
Środki dydaktyczne:
komputery z głośnikami i dostępem do internetu, słuchawki;
zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;
tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda.
Przebieg zajęć:
Faza wstępna
1. Wprowadzenie do tematu lekcji i wyjaśnienie jej celów.
2. Instytucja małżeństwa w świetle prawa – burza mózgów. Uczniowie w trakcie burzy mózgów podają skojarzenia dotyczące małżeństwa. Po fazie twórczej następuje weryfikacja pomysłów i utworzenie definicji tego pojęcia.
3. Dyskusja na temat małżeństwa w świetle Powszechnej deklaracji praw człowieka.
Faza realizacyjna
1. Przedstawienie wniosków z dyskusji na temat małżeństwa, form jego zawierania oraz podstaw prawnych.
2. Wskazanie przeszkód w zawarciu związku małżeńskiego i ich omówienie ze zwróceniem uwagi na ewentualne wyjątki od tych zasad – praca w grupach.
3. Ustawowa wspólność majątkowa i jej znaczenie dla małżeństwa, podstawy prawne wspólności majątkowej i jej skład.
4. Wyjaśnienie pojęć związanych z ustaniem małżeństwa oraz konsekwencji takiej sytuacji. Podstawy prawne rozwodu w Polsce. Uregulowania prawne dotyczące funkcjonowania prawa rodzinnego i opiekuńczego w Polsce i Unii Europejskiej.
5. Wskazanie, czym jest rodzina i pokrewieństwo – definicja Jana Szczepańskiego. Omówienie władzy rodzicielskiej, długości jej trwania oraz sytuacji związanych z jej zawieszeniem, ograniczeniem lub pozbawieniem. Obowiązek alimentacyjny wobec członków rodziny – wskazanie przykładów.
6. Adopcja i jej znaczenie dla dzieci będących sierotami – analiza przysposobienia i jego konsekwencji prawnych.
7. Porównanie wspólności majątkowej i intercyzy w formie prezentacji multimedialnej. Wskazanie zalet i wad obu rozwiązań.
Faza podsumowująca
1. Podsumowanie wiadomości na temat małżeństwa i jego prawnego znaczenia. Wyjaśnienie, dlaczego jest ono instytucja prawną.
2. Wykonanie w parach ćwiczeń 4–8 z sekcji „Sprawdź się”.
Praca domowa:
Znajdź dane statystyczne na temat podpisywania intercyzy. Czy coś się zmieniło w przeciągu ostatnich 10 lat? Jak Polska wypada na tle innych państw?
Materiały pomocnicze:
Statystyki GUS dotyczące małżeństw.
Aleksandra Partyk, Uzależniony rodzic może pożegnać się z władzą rodzicielską, prawo.pl.
W pierwszej kolejności obowiązek alimentacyjny obciąża rodziców dzieci, nowosci.com.pl.
Koniec z nielegalną adopcją. Groźny proceder. Ustawa podpisana, kronika24.pl.
Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania multimedium:
Schemat może zostać wykorzystany do przygotowania prezentacji na temat tego, jak zmienia się stosunek ludzi do wspólnoty majątkowej i intercyzy w małżeństwie.