Scenariusz zajęć

Autor: Marta Wróbel, Krzysztof Błaszczak

Przedmiot: chemia

Temat: Czy tlenki są drogocenne?

Grupa docelowa: uczniowie III etapu edukacyjnego, liceum, technikum, zakres podstawowy i rozszerzony; uczniowie III etapu edukacyjnego – kształcenie w zakresie podstawowym i rozszerzonym

Podstawa programowa:

Poziom podstawowy i rozszerzony

Wymagania ogólne

II. Rozumowanie i zastosowanie nabytej wiedzy do rozwiązywania problemów. Uczeń:

1) opisuje właściwości substancji i wyjaśnia przebieg procesów chemicznych;

2) wskazuje na związek właściwości różnorodnych substancji z ich zastosowaniami i ich wpływem na środowisko naturalne;

4) wskazuje na związek między właściwościami substancji a ich budową chemiczną.

Kształtowane kompetencje kluczowe:

• kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji;

• kompetencje matematyczne oraz kompetencje w zakresie nauk przyrodniczych, technologii i inżynierii;

• kompetencje cyfrowe;

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się.

Cele operacyjne

Uczeń:

• wymienia wybrane tlenkowe minerały zaliczane do szlachetnych i ozdobnych;

• charakteryzuje tlenki, które posiadają dużą wartość i znaczenie w różnych dziedzinach życia;

• opisuje zastosowanie najważniejszych tlenków o wysokiej wartości;

• projektuje plakat i plan kampanii społecznej dotyczącej oszczędzania wody jako najcenniejszego tlenku w przyrodzie.

Strategie nauczania:

• asocjacyjna;

• problemowa.

Metody i techniki nauczania:

• metoda lekcji odwróconej;

• dyskusja dydaktyczna;

• analiza materiału źródłowego;

• ćwiczenia uczniowskie;

• metoda rozwiązywania problemów;

• okienko informacyjne;

• kieszeń i szuflada.

Formy pracy:

• praca indywidualna;

• praca w grupach;

• praca zbiorowa.

Środki dydaktyczne:

• komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do Internetu;

• zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;

• tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda;

• rzutnik multimedialny;

Przed lekcją:

1. W ramach metody lekcji odwróconej – zadaniem uczniów jest zapoznanie się z treściami zawartymi w e‑materiale; mogą również wykorzystać animację.

2. Uczniowie zapisują w zeszycie składy wybranych kosmetyków mineralnych lub zawierających minerały (2‑3) – mogą to być kosmetyki, które posiadają w domu lub wyszukują skład na stronie producenta.

Przebieg zajęć

Faza wstępna:

1. Zaciekawienie i dyskusja. Uczniowie odpowiadają na postawione pytanie: Jakie jest wykorzystanie tlenków w życiu codziennym? Nauczyciel notuje na tablicy nazwy tlenków, które pojawiają się w przykładach. Uczniowie podają przykłady użycia tlenków, wykorzystują też składy kosmetyków, które wyszukali przed lekcją.

2. Ustalenie celów lekcji. Nauczyciel podaje temat zajęć i wspólnie z uczniami ustala cele lekcji, które uczniowie zapisują w portfolio.

Faza realizacyjna:

1. Nauczyciel informuje uczniów, że będą pracowali metodą rozwiązywania problemów. Nauczyciel dzieli losowo uczniów na grupy, rozdaje arkusze papieru A2/A3, mazaki. Zadaniem każdej grupy będzie zaprojektowanie medialnej kampanii społecznej lub posteru reklamowego dotyczącego zachęcenia do ograniczenia zużycia wody pitnej wraz z propozycjami małych zmian, które powtórzone przez wiele osób dają znaczące rezultaty. Nauczyciel informuje, że grupy powinny podzielić prace na trzy fazy:

• Diagnoza problemu: Jaki jest problem? Kto jest w niego uwikłany? Komu może zależeć na jego rozwiązaniu? Jakie informacje są potrzebne i gdzie można je znaleźć?

• Poszukiwanie rozwiązania problemu: Jakie są sposoby rozwiązania problemu? Jakie są ich wady i zalety? Jakie możliwości i zagrożenia ze sobą niosą?

• Wybór rozwiązania: Które rozwiązanie jest najlepsze? Jakie trudności mogą się pojawić przy jego realizacji? Jak powinny wyglądać kolejne kroki przy wprowadzaniu go w życie? Kto lub co może je utrudnić lub uniemożliwić? Na kogo można liczyć jako na sojusznika?

2. Po przeanalizowaniu problemu uczniowie wybierają grupę docelową – do kogo ma być skierowana ich kampania; wymyślają hasła i logo kampanii; projektują plakat i tworzą krótki scenariusz spotu reklamowego; dokonują wyboru znanej osobistości, którą mogliby zaprosić do wsparcia ich projektu. Po wyznaczonym czasie chętni uczniowie z poszczególnych grup prezentują efekty pracy na forum klasy. Pozostali uczniowie mogą zadawać uczniom pytania.

3. Okienko informacyjne - forma indywidualnej twórczej notatki. Kartkę papieru w zeszycie uczniowie dzielą na 4 części (poziom, pion lub po przekątnej). W pierwsze okienko uczniowie wpisują hasło, które ich interesuje. W drugim okienku podają definicję danego terminu (z różnych źródeł). W trzecie okienko wpisują metaforyczne znaczenie wyrazu, żart językowy, rebus itp. Ostatnie może mieć formę scenki komiksowej, dialogu, karykatury z zastosowaniem interesującego uczniów terminu. Chętny uczeń może zaprezentować na forum klasy swoje okienko informacyjne.

4. Uczniowie samodzielnie sprawdzają swoją wiedzę wykonując zawarte w e‑materiale w sekcji „Sprawdź się” ćwiczenia.

Faza podsumowująca:

1. Kieszeń i szuflada. Nauczyciel rozdaje uczniom sklerotki. Prowadzący zajęcia rysuje na tablicy kieszeń, a obok niej zapisuje: Co zabieram ze sobą? Tutaj uczeń ma wpisać czego się nauczył na zajęciach, co do niego szczególnie przemówiło, co się spodobało lub co mu się przyda w przyszłości. Poniżej nauczyciel rysuje szufladę i białą plamę. Obok szuflady zapisuje: Co mi się nie przyda?, a obok białej plamy: Czego zabrakło? Poniższe rysunki uczeń wypełnia karteczkami samoprzylepnymi z zapisanymi krótkimi zdaniami, równoważnikami zdań lub kluczowymi słowami. Jest to okazja także do analizy przebiegu zajęć i szybkiej powtórki.

Praca domowa:

Uczniowie wykonują pozostałe ćwiczenia w e‑materiale – „Sprawdź się”, których nie zdążyli wykonać na lekcji.

Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania multimedium:

Animację uczniowie mogą wykorzystać przygotowując się do zajęć lub mogą go użyć podczas lekcji powtórzeniowej. Uczniowie nieobecni na lekcji mogą skorzystać z medium jako uzupełnienie luk kompetencji.

Materiały pomocnicze:

1. Przykładowe propozycje tematów do poruszenia w uczniowskiej kampanii:

• „Sprawdź szczelność kranu/ Użyj perlatora na kranach”;

• „Wodooszczędne urządzenia AGD (pralka/zmywarka)”;

• „Myjąc zęby zakręć kran”;

• „Weź prysznic zamiast kąpieli”;

• „Zainstaluj podwójną spłuczkę”;

• „Zbieraj deszczówkę”;

• „Zużywaj resztki wody”;

• „Używaj eko‑detergentów”;

• „Skorzystam z eko‑myjni”;

• „Podlewaj ogród deszczówką”.

2. Nauczyciel przygotowuje sklerotki dla uczniów (karteczki samoprzylepne), arkusze papieru, kolorowe pisaki.