Scenariusz

Autor

Learnetic

Temat zajęć

Istota modyfikacji genetycznych i ich wpływ na życie człowieka

Grupa docelowa

Szkoła ponadpodstawowa

Ogólny cel kształcenia

Uczeń rozwija wiedzę na temat nowoczesnych metod inżynierii genetycznej i potencjalnych korzyści oraz zagrożeń wynikających z wprowadzenia do środowiska GMO.

Kształtowane kompetencje kluczowe

porozumiewanie się w języku ojczystym,
kompetencje matematyczne i podstawowe kompetencje naukowo‑techniczne,
umiejętność uczenia się,
inicjatywność i przedsiębiorczość.

Cele operacyjne (szczegółowe)

Uczeń:

wyjaśnia, czym są organizmy zmodyfikowane genetycznie i organizmy transgeniczne;
opisuje metody modyfikacji genetycznej mikroorganizmów;
określa znaczenie organizmów modyfikowanych genetycznie;
przedstawia potencjalne korzyści i zagrożenia płynące ze stosowania roślin transgenicznych
w rolnictwie oraz transgenicznych zwierząt w badaniach laboratoryjnych i dla celów przemysłowych.

Metody / techniki kształcenia

metoda problemowa
gra dialogowa
pogadanka

Formy organizacji pracy

indywidualna
grupowa

Przebieg lekcji

Środki dydaktyczne i praktyczne wskazówki:

Do przeprowadzenia tej lekcji potrzebne będą wydrukowane materiały do gry dialogowej (jeden komplet dla każdej 2–3‑osobowej grupy).

Faza wprowadzająca:

Czynności organizacyjne.
Nauczyciel rozdaje uczniom kartki, prosząc ich o narysowanie skojarzeń, jakie mają ze skrótem GMO (mogą to być graficznie przedstawione emocje, symbole, hasła itp.).
Nauczyciel wyjaśnia uczniom, że podczas lekcji dowiedzą się, w jaki sposób uzyskuje się GMO oraz poznają pozytywne i negatywne aspekty związane z genetycznie zmodyfikowanymi roślinami i zwierzętami.
Nauczyciel stawia przed uczniami pytanie problemowe:

Ratunek dla świata czy inwazja mutantów? Nadzieje i obawy związane z GMO.

Faza realizacyjna

Nauczyciel prezentuje uczniom pierwszą część filmu Istota modyfikacji genetycznych i ich wpływ na życie człowieka, poświęconą metodom transformacji genetycznych roślin i zwierząt.
Następnie dzieli uczniów na dwie grupy. Jedna grupa pracuje nad wektorową metodą transformacji roślin przy pomocy plazmidu, druga nad niewektorową metodą transformacji zwierząt poprzez mikroiniekcję.
Każda z grup na podstawie informacji zawartych w filmie opisuje przebieg metody. Następnie uczniowie odpowiadają na pytania:
- Jakie wady może mieć ta metoda transformacji?
- Jakie zalety może mieć omówiona metoda transformacji?
- Które organizmy mogą być modyfikowane tą metodą, a które nie?
Przedstawiciel każdej grupy prezentuje odpowiedzi na ww. pytania. Uczniowie dyskutują na ten temat, weryfikując, czy istnieją obszary,
w których ich wypowiedzi się pokrywają.
Nauczyciel zaprasza uczniów do obejrzenia drugiej części filmu poświęconej tematowi transgenicznych roślin i zwierząt oraz wad i zalet wynikających z ich modyfikacji.
Po obejrzeniu filmu nauczyciel prezentuje zadanie do wykonania w małych 2–3‑osobowych grupach. Każdy zespół otrzymuje ten sam zestaw materiałów.
Zadaniem waszej grupy jest wspólne ułożenie otrzymanych tez w kolejności: od tej, z którą całkowicie się nie zgadzacie (na dole), do tej, z którą zgadzacie się najbardziej (u góry). Każda osoba z grupy powinna przedstawić własną kolejność tez, a następnie, dyskutując i przekonując się nawzajem, wszyscy powinni wypracować wspólną wersję. Przed przystąpieniem do zadania zapoznajcie się z materiałami, które powinny przybliżyć problemy rozważane w tezach.
Proponowane tezy:
- Uważam, że żywność zawierająca GMO nie powinna znajdować się w ogólnodostępnej sprzedaży.
- Uważam, że z powodu trudnej sytuacji materialnej mieszkańcy państw Trzeciego Świata powinni mieć dostęp do GM żywności.
- Uważam, że GMO są ważną alternatywą dla naturalnych upraw roślin i hodowli zwierząt.
- Nie miał(a)bym nic przeciwko, gdyby w mojej okolicy pojawiła się hodowla GMO.
- Uważam, że żywność GMO powinna być tańsza niż żywność naturalna.
Propozycje dodatkowych materiałów do tez:
- Wprowadzenie do roślin takich cech, jak odporność na suszę, wysokie temperatury czy zasolenie, ułatwia utrzymanie produkcji na odpowiednim poziomie i umożliwia dostarczenie żywności do krajów, w których warunki do uprawy są trudne i brakuje pożywienia.
- W krajach, gdzie brakuje żywności, bądź jest wysokie zaludnienie, takie cechy jak wzrost plonów i polepszenie jakości produktu będą likwidować głód.
- Korzystnym zjawiskiem jest również uzyskiwanie roślin zdolnych do produkcji szczepionek, hormonów bądź innych związków wykorzystywanych w przemyśle farmaceutycznym i kosmetycznym. Obniża to koszty produkcji szczepionek i leków oraz ułatwia ich podawanie ludziom, w szczególności w biednych krajach.
- Uprawę roślin GMO można określić trzema słowami: lepiej, szybciej, więcej.
- Wciąż upłynęło zbyt mało czasu od pojawienia się pierwszych GMO, by stwierdzić, jaki wpływ na zdrowie człowieka ma żywność modyfikowana genetycznie.
- Konsument powinien mieć prawo wyboru. To musi być jego decyzja, czy chce kupować żywność naturalną, czy też pochodzącą od organizmów modyfikowanych genetycznie.
- GMO to niepewność, niebezpieczeństwo i brak kontroli.
Czas na grę dialogową: 10 minut.
Po zakończeniu zadania nauczyciel prosi, by wybrane grupy odczytały kolejność tez, argumentując swój wybór.
Następnie nauczyciel zaprasza uczniów do samodzielnej pracy i rozwiązania interaktywnych ćwiczeń.

Faza podsumowująca

Nauczyciel powraca do pytania problemowego. Zachęca uczniów do podzielenia się przemyśleniami na jego temat.
Nauczyciel prosi uczniów, by wrócili do swoich rysunków przedstawiających skojarzenia z GMO. Pyta, czy dzięki informacjom zdobytym podczas lekcji zmieniło się coś w postrzeganiu przez nich GMO. Prosi uczniów o dorysowanie (lub skreślenie) zmian na rysunku.
Wybrani uczniowie jeszcze raz prezentują swoje rysunki, wyjaśniając, co się na nich zmieniło i dlaczego.

Praca domowa

Zadanie w grupach. Gra – Ile z dziesięciu?

We wszystkich krajach Unii Europejskiej producenci zmodyfikowanej genetycznie żywności mają obowiązek jej znakowania.

Podzielcie się na 3–4‑osobowe grupy.

Waszym zadaniem jest wybranie 10 produktów spożywczych w czterech różnych sklepach (duży market, sklep osiedlowy, dwa sklepy dwóch różnych sieci). W każdym z nich poszukajcie produktów oznakowanych jako GMO i wypełnijcie ankietę:

Ile produktów na 10 to żywność oznakowana jako GMO?
Jakiego rodzaju są to produkty?
Jak wygląda informacja/etykieta oznakowania GMO?

Na kolejnej lekcji porównacie swoje wyniki z pozostałymi grupami (rodzaj sklepu, typ produktów i ich ilość oraz sposób oznakowania).

mbf34be256ebbdd09_1

Metryczka

Tytuł

Istota modyfikacji genetycznych i ich wpływ na życie człowieka

Temat lekcji z e‑podręcznika, do którego e‑materiał się odnosi

Ponadgimnazjalna / Klasa 1 / Biologia

1. Biotechnologia i inżynieria genetyczna

1.4 Mikroorganizmy zmodyfikowane genetycznie w służbie człowieka

Przedmiot

Biologia

Etap edukacyjny