Imię i nazwisko autora:

Anna Kaczorowska

Przedmiot:

Fizyka

Temat zajęć:

Badanie zależności wartości siły tarcia od siły nacisku

Grupa docelowa:

III etap edukacyjny, liceum, technikum, zakres rozszerzony

Podstawa programowa

Cele kształcenia – wymagania ogólne
I. Wykorzystanie pojęć i wielkości fizycznych do opisu zjawisk oraz wskazywanie ich przykładów w otaczającej rzeczywistości.
II. Rozwiązywanie problemów z wykorzystaniem praw i zależności fizycznych.
III. Planowanie i przeprowadzanie obserwacji oraz doświadczeń i wnioskowanie na podstawie ich wyników.
Treści nauczania – wymagania szczegółowe
I. Wymagania przekrojowe. Uczeń:
3) prowadzi obliczenia szacunkowe i poddaje analizie otrzymany wynik;
10) przeprowadza wybrane obserwacje, pomiary i doświadczenia korzystając z ich opisów; planuje i modyfikuje ich przebieg; formułuje hipotezę i prezentuje kroki niezbędne do jej weryfikacji;
11) opisuje przebieg doświadczenia lub pokazu; wyróżnia kluczowe kroki i sposób postępowania oraz wskazuje rolę użytych przyrządów i uwzględnia ich rozdzielczość;
II. Mechanika. Uczeń:
17) opisuje opory ruchu (opory ośrodka, tarcie statyczne, tarcie kinetyczne); rozróżnia współczynniki tarcia kinetycznego oraz tarcia statycznego; omawia rolę tarcia na wybranych przykładach.

Kształtowane kompetencje kluczowe:

Zalecenie Parlamentu Europejskiego i Rady UE z 2018 r:

• kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji,

• kompetencje matematyczne oraz kompetencje w zakresie nauk przyrodniczych, technologii i inżynierii,

• kompetencje cyfrowe,

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się.

Cele operacyjne:

Uczeń:

1. mierzy siłę tarcia.

2. uzasadnia hipotezę, wykonując doświadczenie w realnym lub wirtualnym laboratorium, że wartość siły nacisku decyduje o wartości siły tarcia.

3. analizuje i interpretuje wyniki wykonywanego doświadczenia.

4. stosuje zdobytą wiedzę, rozwiązując praktyczne zadania.

Strategie nauczania:

Nauczanie wyprzedzające, odwrócona klasa.

Metody nauczania:

Metoda aktywizująca - uczniowie w grupach wykonują doświadczenia.

Formy zajęć:

Praca w grupach oraz podsumowanie - całą klasą.

Środki dydaktyczne:

Siłomierze, klocki o jednakowej masie i kształcie.

Materiały pomocnicze:

-

PRZEBIEG LEKCJI

Faza wprowadzająca:

Uczniowie na lekcji poprzedzającej mieli zadane przeanalizować treść niniejszego e‑materiału, przez co zapoznali się z metodą badania siły tarcia. Wstępna faza lekcji polega na sprawdzeniu, czy wykonali zadanie. Nauczyciel zadaje pytania: W jaki sposób korzystając z siłomierza wyznaczysz wartość siły tarcia i siły nacisku? Które z zasad dynamiki opisują ruch klocka po płaszczyźnie?

Faza realizacyjna:

Uczniowie w dyskusji z nauczycielem decydują, w jaki sposób wykonać doświadczenie: wybierają klocki oraz siłomierze o zakresach odpowiednich do ciężaru klocków. Opisują przebieg doświadczenia w zeszytach, notują w zeszytach wyniki pomiarów. Korzystając z wybranych poleceń zawartych w wirtualnym laboratorium i korzystając z pomiarów wykonanych w klasie, uczniowie oceniają wyniki w świetle dokładności siłomierza użytego w eksperymencie. Posługując się arkuszem kalkulacyjnym, wykonują też wykres zależności siły tarcia od siły nacisku.

Faza podsumowująca:

Każdy z zespołów przestawia wyniki swojego eksperymentu. Nauczyciel ocenia pracę grup wykonujących eksperymenty i poszczególnych uczniów.

Praca domowa:

Uczniowie na podstawie wykresów zrobionych na lekcji mają za zadanie wyznaczyć współczynnik tarcia.

Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania danego multimedium:

Jeśli nauczyciel nie dysponuje pracownią, to wirtualne laboratorium może zastępić realnie wykonywane doświadczenie. Może być ono wykorzystane dla podsumowania lekcji lub jako praca domowa zadana przed lekcją.