Dla nauczyciela

Numer e‑materiału: 3.3.5.6

Imię i nazwisko autora: Lena Wilkiewicz

Przedmiot: język obcy nowożytny - język niemiecki

Temat zajęć: Streiten muss man können!/Kłócić się też trzeba umieć!

Grupa docelowa: III etap edukacyjny, klasa III, zakres podstawowy, poziom językowy B1+/B2

Cel ogólny lekcji: Umiejętności udzielania wskazówek i porad dotyczących konstruktywnego sporu.

Podstawa programowa:

Podstawa programowa – wariant III.1.P Język obcy nowożytny nauczany jako pierwszy (kontynuacja 1. języka obcego nowożytnego ze szkoły podstawowej – kształcenie w zakresie podstawowym)
Cele kształcenia – wymagania ogólne
I. Znajomość środków językowych. Uczeń posługuje się dość bogatym zasobem środków językowych (leksykalnych, gramatycznych, ortograficznych oraz fonetycznych), umożliwiającym realizację pozostałych wymagań ogólnych w zakresie tematów wskazanych w wymaganiach szczegółowych.
II. Rozumienie wypowiedzi. Uczeń rozumie wypowiedzi ustne o umiarkowanym stopniu złożoności, wypowiadane w naturalnym tempie, w standardowej odmianie języka, a także wypowiedzi pisemne o umiarkowanym stopniu złożoności, w zakresie opisanym w wymaganiach szczegółowych.
III. Tworzenie wypowiedzi. Uczeń samodzielnie tworzy proste, spójne i logiczne, w miarę płynne wypowiedzi ustne oraz proste, spójne i logiczne wypowiedzi pisemne, w zakresie opisanym w wymaganiach szczegółowych.
IV. Reagowanie na wypowiedzi. Uczeń uczestniczy w rozmowie i reaguje ustnie w typowych, również w miarę złożonych sytuacjach oraz reaguje w formie prostego tekstu pisanego w typowych sytuacjach w zakresie opisanym w wymaganiach szczegółowych.
V. Przetwarzanie wypowiedzi. Uczeń zmienia formę przekazu ustnego lub pisemnego w zakresie opisanym w wymaganiach szczegółowych.
Treści nauczania – wymagania szczegółowe
I. Uczeń posługuje się dość bogatym zasobem środków językowych (leksykalnych, gramatycznych, ortograficznych oraz fonetycznych), umożliwiającym realizację pozostałych wymagań ogólnych w zakresie następujących tematów:
1) człowiek (np. dane personalne, okresy życia, wygląd zewnętrzny, cechy charakteru, rzeczy osobiste, uczucia i emocje, umiejętności i zainteresowania, osobisty system wartości, autorytety);
5) życie prywatne (np. rodzina, znajomi i przyjaciele, czynności życia codziennego, określanie czasu, formy spędzania czasu wolnego, święta i uroczystości, styl życia, konflikty i problemy);
II. Uczeń rozumie wypowiedzi ustne o umiarkowanym stopniu złożoności (np. rozmowy, wiadomości, komunikaty, ogłoszenia, instrukcje, relacje, wywiady, dyskusje, prelekcje), wypowiadane w naturalnym tempie, w standardowej odmianie języka:
2) określa główną myśl wypowiedzi lub fragmentu wypowiedzi;
5) znajduje w wypowiedzi określone informacje;
7) wyciąga wnioski wynikające z informacji zawartych w wypowiedzi;
III. Uczeń rozumie wypowiedzi pisemne o umiarkowanym stopniu złożoności (np. listy, e‑mail, SMS‑y, kartki pocztowe, napisy, broszury, ulotki, jadłospisy, ogłoszenia, rozkłady jazdy, instrukcje, komiksy, artykuły, teksty narracyjne, recenzje, wywiady, wpisy na forach i blogach, teksty literackie):
1) określa główną myśl tekstu lub fragmentu tekstu;
4) znajduje w tekście określone informacje;
5) rozpoznaje związki między poszczególnymi częściami tekstu;
7) wyciąga wnioski wynikające z informacji zawartych w tekście;
IV. Uczeń tworzy proste, spójne i logiczne, w miarę płynne wypowiedzi ustne:
1) opisuje ludzi, zwierzęta, przedmioty, miejsca i zjawiska;
6) wyraża i uzasadnia swoje opinie i poglądy, przedstawia i ustosunkowuje się do opinii i poglądów innych osób;
7) wyraża i opisuje uczucia i emocje;
8) przedstawia zalety i wady różnych rozwiązań;
10) przedstawia sposób postępowania (np. udziela instrukcji, wskazówek, określa zasady);
V. Uczeń tworzy proste, spójne i logiczne wypowiedzi pisemne (np. notatkę, ogłoszenie, zaproszenie, życzenia, wiadomość, SMS, kartkę pocztową, e‑mail, historyjkę, list prywatny, życiorys, CV, list motywacyjny, wpis na blogu):
6) wyraża i uzasadnia swoje opinie i poglądy, przedstawia i ustosunkowuje się do opinii i poglądów innych osób;
7) wyraża i opisuje uczucia i emocje;
8) przedstawia zalety i wady różnych rozwiązań;
10) przedstawia sposób postępowania (np. udziela instrukcji, wskazówek, określa zasady);
VI. Uczeń reaguje ustnie w typowych, również w miarę złożonych sytuacjach:
4) wyraża swoje opinie i uzasadnia je, pyta o opinie, zgadza się lub nie zgadza się z opiniami innych osób, wyraża wątpliwość;
11) ostrzega, nakazuje, zakazuje, instruuje;
VIII. Uczeń przetwarza tekst ustnie lub pisemnie:
1) przekazuje w języku obcym nowożytnym informacje zawarte w materiałach wizualnych (np. wykresach, mapach, symbolach, piktogramach) lub audiowizualnych (np. filmach, reklamach);
2) przekazuje w języku obcym nowożytnym lub w języku polskim informacje sformułowane w tym języku obcym;
3) przekazuje w języku obcym nowożytnym informacje sformułowane w języku polskim;
IX. Uczeń posiada:
1) podstawową wiedzę o krajach, społeczeństwach i kulturach społeczności, które posługują się danym językiem obcym nowożytnym oraz o kraju ojczystym, z uwzględnieniem kontekstu lokalnego, europejskiego i globalnego;
2) świadomość związku między kulturą własną i obcą oraz wrażliwość międzykulturową.
X. Uczeń dokonuje samooceny i wykorzystuje techniki samodzielnej pracy nad językiem (np. korzystanie ze słownika, poprawianie błędów, prowadzenie notatek, stosowanie mnemotechnik, korzystanie z tekstów kultury w języku obcym nowożytnym).
XI. Uczeń współdziała w grupie (np. w lekcyjnych i pozalekcyjnych językowych pracach projektowych).
XII. Uczeń korzysta ze źródeł informacji w języku obcym nowożytnym (np. z encyklopedii, mediów, instrukcji obsługi), również za pomocą technologii informacyjno‑komunikacyjnych.
XIII. Uczeń stosuje strategie komunikacyjne (np. domyślanie się znaczenia wyrazów z kontekstu, identyfikowanie słów kluczy lub internacjonalizmów) i strategie kompensacyjne, w przypadku gdy nie zna lub nie pamięta wyrazu (np. upraszczanie formy wypowiedzi, zastępowanie innym wyrazem, opis, wykorzystywanie środków niewerbalnych).
XIV. Uczeń posiada świadomość językową (np. podobieństw i różnic między językami).

Kształtowane kompetencje kluczowe:

  1. kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji,

  2. kompetencje w zakresie wielojęzyczności,

  3. kompetencje cyfrowe,

  4. kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się.

Cele operacyjne - zgodne ze zrewidowaną taksonomią celów Blooma, w tym minimum jeden cel z poziomu 3‑6 sfery kognitywnej, sformułowane w postaci SMART:

Uczeń:

  • wymienia najczęstsze przyczyny kłótni między ludźmi;

  • formułuje zasady konstruktywnego sporu;

  • porównuje różne formy prowadzenia sporu ich skutki.

Cele motywacyjne:

  • dostrzega powiązania między nauką języka niemieckiego a innymi przedmiotami szkolnymi;

  • ma możliwość decydowania o swojej gotowości do mówienia;

  • ma możliwość samodzielnej pracy nad językiem;

  • otrzymuje informację zwrotną o postępach;

  • uczy się o sprawach, które dotyczą otaczającego go świata;

  • uczy się sztuki przemawiania i argumentowania;

  • wykorzystuje i rozwija kreatywność.

Strategie uczenia się

strategie pamięciowe:

  • stosowanie mnemotechnik do zapamiętywania nowych wyrazów i ich znaczeń – używanie skojarzeń wzrokowych, stosowanie słów kluczowych, wprowadzanie wyrazów i zwrotów do kontekstu sytuacyjnego, używanie skojarzeń wzrokowych, odtwarzanie dźwięków z pamięci;

strategie kognitywne:

  • stosowanie technik generatywnych do uświadamiania sobie struktury języka – zadawanie pytań, robienie notatek, powtarzanie zdań na głos;

  • stosowanie technik strukturalnych – wybieranie najistotniejszych elementów, czytanie tekstu tylko dla jego ogólnego zrozumienia, czytanie lub słuchanie w celu znalezienia określonych szczegółów;

strategie kompensacyjne:

  • odgadywanie znaczenia wyrazów i struktur w tekstach słuchanych i czytanych (używanie wskazówek językowych – niektórych znanych wyrazów, zwrotów z języka polskiego bądź obcego i domyślanie się treści w języku niemieckim);

  • pokonywanie ograniczeń w pisaniu poprzez np. użycie synonimów, antonimów, tworzenie parafrazy;

strategie społeczne:

  • zadawanie pytań osobom o oczekiwanych większych umiejętnościach językowych (prośba o wyjaśnienie, powtórzenie, o poprawienie błędów),

  • współpraca z innymi osobami (współpraca z kolegami na tym samym poziomie językowym).

Metody i formy pracy:

  • podejście humanistyczne;

  • podejście komunikacyjne;

  • podająca: pogadanka, opis, praca z tekstem źródłowym, praca z animacją 2D, wyjaśnienie;

  • aktywizująca: odgrywanie scenek (wcielanie się w inną postać), burza mózgów;

  • programowana: z użyciem komputera, techniki multimedialne.

Formy zajęć:

  • praca indywidualna,

  • praca w parach,

  • praca w grupie,

  • plenum.

Środki dydaktyczne:

  • komputer, np. laptop z dostępem do Internetu,

  • słowniczek,

  • tablica interaktywna,

  • tekst źródłowy,

  • multimedium: animacja,

  • zestaw zadań interaktywnych.

Przebieg lekcji

a) Faza wprowadzająca:

  • Nauczyciel prosi uczniów o przyjrzenie się zdjęciu otwierającemu i pyta ich, czy i w jaki sposób przeciąganie liny może nawiązywać do tematu lekcji: Streiten muss man können? Uczniowie udzielają odpowiedzi na forum klasy. Następnie nauczyciel prosi uczniów o zapisanie w języku niemieckim na osobnych karteczkach, o co ludzie najczęściej się kłócą (burza mózgów). Uczniowie wrzucają karteczki do jednego pudełka. Wybrany uczeń odczytuje powody kłótni podane przez uczniów. Nauczyciel notuje je na tablicy i odniesie się do nich na koniec lekcji.

b) Faza realizacyjna:

  • Nauczyciel prosi uczniów, aby przeczytali zdania lub fragmenty zdań z Übung 1 w części Przeczytaj i pyta: Was betreffen diese Aussagen? Was erwartet ihr von dem Text? Uczniowie udzielają odpowiedzi na forum klasy.

  • Uczniowie zapoznają się z tekstem Wenn aus einer Mücke ein Elefant wird i uzupełniają brakujące fragmenty w tekście (Übung 1 w części Przeczytaj). W razie konieczności korzystają z dodatkowej pomocy, np. wyrazów i zwrotów zamieszczonych w słowniczku.

  • Nauczyciel sprawdza globalne zrozumienie treści tekstu, zadając pytania Hattet ihr recht? Haben sich eure Erwartungen bestätigt? Habt ihr alle Informationen bekommen, die ihr erwartet habt?

  • Uczniowie dobierają się w pary i sprawdzają stopień zrozumienia treści tekstu, wykonując Übung 2‑3 w części Przeczytaj. Uczniowie określają, które informacje są zgodne z treścią tekstu, czego lub kogo dotyczą podane informacje.

  • Uczniowie w parach realizują ustnie Übung 4 w formie dialogu. Zadają sobie nawzajem pytania i udzielają odpowiedzi na podstawie treści tekstu. Wybrana para prezentuje odpowiedzi na forum klasy.

  • Nauczyciel prosi uczniów o zwrócenie uwagi na tytuł animacji i pyta: Was bedeutet es, fair zu streiten? Uczniowie udzielają odpowiedzi na forum klasy.

  • Nauczyciel dzieli klasę na kilkuosobowe grupy, a następnie wyświetla na tablicy interaktywnej początki zdań z animacji, np. Kehre das Problem ..., Löse ..., Überlege dir ..., Vermeide ..., Mache ..., Lass ...., Denke an ..., Sprich ..., Respektiere ... Zadaniem uczniów każdej grupy jest przygotowanie wskazówek, jakich udzieliliby osobie, która bierze udział w kłótni. Nauczyciel prosi uczniów o dokończenie zdań. Przedstawiciele grup odczytują wskazówki na forum klasy.

  • Uczniowie zapoznają się z multimedium Regeln für faires Streiten (animacja 2D).

  • Nauczyciel prosi, aby każda grupa sprawdziła, czy sformułowane przez nią wskazówki są zgodne z treścią animacji. Przedstawiciel każdej grupy udziela informacji na ten temat.

  • Następnie uczniowie indywidualnie sprawdzają stopień zrozumienia treści animacji, wykonując Übung 1‑3 w części Animacja 2D. Uczniowie określają, które informacje są zgodne z treścią animacji, pracują ze słownictwem.

  • Każdy uczeń przygotowuje indywidualnie odpowiedź na pytanie w Übung 4 Animacja 2D. Wybrani uczniowie prezentują swoją wypowiedź na forum klasy.

c) Faza podsumowująca:

  • Nauczyciel dzieli klasę na 4‑osobowe grupy. Każda grupa otrzymuje następujące role do odegrania:

  1. Dialog w formie sporu/kłótni dwóch/trzech osób (temat kłótni uczniowie wybierają spośród zapisanych na tablicy);

  2. Rolę mediatora/mediatorów udzielających 2‑3 porad, jak można rozwiązać ten spór.

  • Uczniowie przygotowują scenki i prezentują je na forum klasy.

Praca domowa:

Uczeń porównuje dwie sytuacje przedstawione na zdjęciach i udziela pisemnej odpowiedzi na pytania w Aufgabe 7 w części Sprawdź się.

Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania animacji 2D

Przed lekcją: zapoznanie się z tematem i nowym słownictwem, zaciekawienie tematem, odgadnięcie tematu lekcji, przygotowanie słowniczka, na podstawie którego uczniowie sami będą mogli formułować wskazówki dotyczące prowadzenia sporów.

W trakcie lekcji: wykorzystanie jako bazy leksykalnej do wykonywania ćwiczeń, inspiracja do wypowiedzi pisemnych lub ustnych. Na podstawie treści animacji uczniowie mogą przygotować wywiad z ekspertem do spraw rozwiązywania konfliktów.

Po lekcji: wykorzystanie do powtórzenia słownictwa, jako forma wirtualnej notatki z lekcji lub pomoc do wykonania zadania domowego. Uczniowie mogą spróbować także zilustrować daną wskazówkę i podać przykłady jej zastosowania lub nakręcić własny krótki filmik na temat zasad konstruktywnej wymiany zdań, w którym wykorzystają treść animacji.

Słownik