SCENARIUSZ LEKCJI

Imię i nazwisko autorki: Anna Ruszczyk

Przedmiot: geografia

Temat zajęć: Czynniki różnicujące długość życia kobiet i mężczyzn w Polsce

Grupa docelowa: III etap edukacyjny, liceum/technikum, zakres podstawowy, klasa III

Podstawa programowa

XV. Społeczeństwo i gospodarka Polski: rozmieszczenie ludności i struktura demograficzna, saldo migracji, struktura zatrudnienia i bezrobocie, urbanizacja i sieć osadnicza, warunki rozwoju rolnictwa, restrukturyzacja przemysłu, sieć transportowa, atrakcyjność turystyczna.

Uczeń:

2) analizuje strukturę demograficzną ludności Polski na podstawie danych liczbowych oraz piramidy wieku i płci;

3) analizuje, na podstawie źródeł informacji geograficznej, zmiany liczby ludności, przyrostu naturalnego i rzeczywistego ludności Polski oraz prognozuje skutki współczesnych przemian demograficznych w Polsce dla rozwoju społeczno‑gospodarczego kraju.

Kształtowane kompetencje kluczowe:

• kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji,

• kompetencje matematyczne oraz kompetencje w zakresie nauk przyrodniczych, technologii i inżynierii,

• kompetencje cyfrowe,

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się.

Cele operacyjne

Uczeń:

• analizuje statystyki dotyczące średniej długość życia kobiet i mężczyzn w Polsce;

• wskazuje czynniki różnicujące długość życia osób obu płci w naszym kraju;

• proponuje rozwiązania, które mogłyby zmniejszyć dysproporcję w średniej długości życia osób obu płci.

Strategie nauczania: konstruktywizm, konektywizm

Metody nauczania: pogadanka, dyskusja, mapa myśli, metody operatywne (praca z grafiką interaktywną, analiza wykresów i tekstu e‑materiału)

Formy zajęć: praca indywidualna, praca w grupach, praca całego zespołu klasowego

Środki dydaktyczne: tablica interaktywna/ monitor dotykowy/ tablety, e‑materiał, arkusze papieru, pisaki

Materiały pomocnicze

Jagielski A., Geografia ludności, PWN, Warszawa 1978.

Roczniki statystyczne GUS.

PRZEBIEG LEKCJI

Faza wprowadzająca

• Nauczyciel wprowadza uczniów w tematykę zajęć – pogadanka: Ile lat może przeżyć człowiek? Czy mamy na to wpływ, czy możemy wydłużyć ten czas?

• Nauczyciel podaje temat i cele lekcji.

Faza realizacyjna

• Uczniowie analizują grafikę Długość życia Polek i Polaków w latach 1990–2019 wraz z różnicą długości życia (część „Przeczytaj”).

• Uczniowie określają dynamikę zmian długości życia Polek i Polaków oraz tendencje zmian w różnicy długości życia kobiet i mężczyzn.

• Dyskusja kierowana: Co wpływa na długość życia Polek i Polaków?

• Nauczyciel wprowadza do dyskusji grafikę Statystyczny czas występowania ważnych wydarzeń z życia Polki i Polaka (część „Przeczytaj”).

• Uczniowie na forum klasy analizują podaną grafikę, wyciągają wnioski dotyczące długości życia kobiet i mężczyzn.

• Nauczyciel dzieli uczniów na grupy.

• Uczniowie w grupach zapoznają się z grafiką interaktywną zawartą w e‑materiale.

• Uczniowie analizują wykresy zawarte w grafice, dyskutują, wyciągają wnioski.

• Uczniowie na otrzymanych arkuszach papieru (wykorzystując schemat zawarty w e‑materiale) opracowują mapę myśli, uzupełniając ją o konkretne czynniki wpływające na różną długość trwania życia kobiet i mężczyzn (wykorzystują informacje uzyskane podczas analizy grafiki), przygotowują do nich uzasadnienie.

• Uczniowie prezentują rezultaty pracy w kolejności ustalonej przez nauczyciela. Jeżeli uczniowie z innych grup chcą uzupełnić argumentację do omawianego czynnika – możliwa krótka dyskusja uzupełniająca.

• Nauczyciel może uzupełniać wypowiedzi uczniów, jeżeli jest taka konieczność.

Faza podsumowująca

• Nauczyciel zadaje uczniom kilka pytań kontrolnych, dotyczących czynników różnicujących długość życia kobiet i mężczyzn w Polsce.

• Nauczyciel podsumowuje etapy lekcji, zestawiając je z założonymi celami – ocenia pracę uczniów, ich zaangażowanie w dyskusję na forum i w pracę w grupach.

• Uczniowie dzielą się swoimi doświadczeniami – mówią, co było łatwe, trudne, ciekawe, jakie są możliwości zastosowania zdobytej wiedzy.

Praca domowa

• Wykorzystując mapy Polski zawarte w części „Przeczytaj” e‑materiału, podaj województwa, w których mężczyźni i kobiety żyją najdłużej. Czy są to te same województwa? Przedstaw czynniki, które wpływają na taką długość życia kobiet i mężczyzn w podanych województwach.

• Zaproponuj kilka zmian w codziennym życiu swojej rodziny, które mogą zaowocować wydłużeniem czasu trwania życia jej członków (ze zróżnicowaniem na kobiety i mężczyzn).

Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania danego multimedium

Grafikę interaktywną i mapę myśli można wykorzystać na lekcjach dotyczących przemian demograficznych na świecie (zakres podstawowy: VIII. 2). Multimedia mogą znaleźć zastosowanie również na zajęciach poświęconych porównaniu poziomu życia ludności w wybranych regionach Polski (zakres rozszerzony: XV. 2).