Autor: Paweł Kaniowski

Przedmiot: Filozofia

Temat: Klasyczna filozofia niemiecka: wprowadzenie

Grupa docelowa:

Szkoła ponadpodstawowa, liceum ogólnokształcące, technikum, zakres rozszerzony

Podstawa programowa:

Zakres rozszerzony
Treści nauczania – wymagania szczegółowe
II. Elementy historii filozofii.
7. Georg Wilhelm Friedrich Hegel. Uczeń:
1) objaśnia kluczowe tezy heglowskiej historiozofii;
2) wyjaśnia heglowską koncepcję wolności jako uświadomionej konieczności oraz koncepcję dziejów jako postępu w uświadomieniu wolności;
3) określa główne cechy niemieckiego idealizmu oraz wymienia jego ważniejszych przedstawicieli;

Kształtowane kompetencje kluczowe:

  • kompetencje cyfrowe;

  • kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;

  • kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji.

Cele lekcji (językiem ucznia):

  • Poznasz czołowe postaci klasycznej filozofii niemieckiej.

  • Ocenisz znaczenie idealizmu niemieckiego dla myśli europejskiej XIX w. i współczesności.

  • Przeanalizujesz, w jaki sposób przedstawiciele idealizmu niemieckiego rozwijali myśl krytyczną Kanta.

Cele operacyjne. Uczeń:

  • poznaje czołowe postaci klasycznej filozofii niemieckiej;

  • ocenia znaczenie idealizmu niemieckiego dla myśli europejskiej XIX w. i współczesności;

  • rozważa, w jaki sposób przedstawiciele idealizmu niemieckiego rozwijali myśl krytyczną Kanta.

Strategie nauczania:

  • konstruktywizm;

  • konektywizm.

Metody i techniki nauczania:

  • ćwiczeń przedmiotowych;

  • z użyciem komputera;

  • dyskusja.

Formy pracy:

  • praca indywidualna;

  • praca w parach;

  • praca w grupach;

  • praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne:

  • komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu;

  • zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;

  • tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda.

Przebieg lekcji

Przed lekcją:

  1. Uczniowie zapoznają się z treściami w sekcji „Przeczytaj”.

Faza wprowadzająca:

  1. Przedstawienie wyświetlonego na tablicy interaktywnej lub za pomocą rzutnika tematu lekcji i celów zajęć. Wspólne ustalenie kryteriów sukcesu.

  2. Dyskusja wprowadzająca. Nauczyciel, za pomocą raportu dostępnego w panelu użytkownika, weryfikuje przygotowanie uczniów do lekcji i na tej podstawie dobiera uczniów w pary. Prosi o przygotowanie pytań związanych z wyświetlonym tematem zajęć i udostępnionym przed zajęciami e‑materiałem. Czego uczniowie chcą się dowiedzieć? Co ich interesuje w związku z zakresem lekcji? Omówienie pytań przygotowanych przez uczniów, dyskusja wstępna.

Faza realizacyjna:

  1. Praca z tekstem. Nauczyciel ocenia, na podstawie informacji na platformie, stan przygotowania uczniów do zajęć. Jeżeli jest ono niewystarczające, prosi o ciche zapoznanie się z treścią w sekcji „Przeczytaj”. Jeżeli zaś uczestnicy zajęć zaznajomili się wcześniej z tekstem, prosi, aby w parach wynotowali minimum trzy najważniejsze, ich zdaniem, kwestie poruszone w e‑materiale. Następnie pary łączą się w grupy czteroosobowe i, dyskutując, wybierają wspólnie najważniejszy wątek. Na koniec każda z grup na forum przedstawia i argumentuje swój wybór.

  2. Praca z multimedium nr 1. Nauczyciel dzieli klasę na dwie grupy i każdej z nich przydziela zadanie:
    - grupa 1: Zapoznajcie z audiobookiem nr 1 i odpowiedzcie na pytanie z polecenia nr 1: Dlaczego Kant uważał, że źródła poznania metafizycznego nie mogą być źródłami empirycznymi?
    - grupa 2: Zapoznajcie z audiobookiem nr 2 i odpowiedzcie na pytanie z polecenia nr 2: Jak pod wpływem myśli Kanta miało się zmienić podejście do rozumu i postrzegania rzeczy?
    Po upływie czasu wyznaczonego przez nauczyciela drużyny prezentują odpowiedzi na forum klasy.

  3. Praca z multimedium nr 2. Uczniowie wspólnie z nauczycielem oglądają wywiad z prof. Janem Hartmanem. Następnie wypowiadają się na temat Jaki wpływ miała klasyczna filozofia niemiecka na myśl europejską?

Faza podsumowująca:

  1. W celu podsumowania zajęć nauczyciel inicjuje dyskusje na temat Czy niemiecki idealizm można uznać za najbardziej ambitny projekt europejskiej filozofii?

  2. Zalogowany na platformie nauczyciel wyświetla na tablicy temat lekcji i cele zawarte w sekcji „Wprowadzenie”. Wybrany uczeń odczytuje cele lekcji, a następnie wszyscy wspólnie omawiają: co udało się osiągnąć, do czego warto wrócić, czego nie udało się zrealizować i dlaczego.

Praca domowa:

  1. Stwórz krzyżówkę podsumowującą zajęcia i zawierającą minimum dziesięć haseł.

Materiały pomocnicze:

  • Silberman M., Uczymy się uczyć, Gdańsk 2005.

  • Dehnel P., Antynomie rozumu: z dziejów filozofii niemieckiej XVIII i XIX wieku, Wrocław 1998.

Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania multimedium:

  • Nauczyciel może wykorzystać medium w sekcji „Audiobook” do pracy przed lekcją. Uczniowie zapoznają się z jego treścią i przygotowują do pracy na zajęciach w ten sposób, żeby móc samodzielnie rozwiązać zadania.