SCENARIUSZ LEKCJI

Imię i nazwisko autora: Magdalena Fuhrmann

Przedmiot: geografia

Temat lekcji: Analiza tempa zmian liczby ludności za pomocą wskaźnika dynamiki

Grupa docelowa: III etap edukacyjny, liceum/technikum, zakres podstawowy, klasa II

Podstawa programowa:

Zakres podstawowy: VIII. Przemiany struktur demograficznych i społecznych oraz procesy osadnicze: rozmieszczenie i liczba ludności, przemiany demograficzne, migracje, zróżnicowanie narodowościowe, etniczne i religijne, kręgi kulturowe, sieć osadnicza, procesy urbanizacji, rozwój obszarów wiejskich.

Uczeń:

2. analizuje i wyjaśnia zmiany liczby ludności świata oraz przestrzenne zróżnicowanie wielkości wskaźników: urodzeń zgonów i przyrostu naturalnego.

Kształtowane kompetencje kluczowe:

• kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji,

• kompetencje matematyczne oraz kompetencje w zakresie nauk przyrodniczych, technologii i inżynierii,

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się.

Cele operacyjne:

Uczeń:

• poznaje sposoby oceny tempa zmian liczby ludności,

• opisuje budowę wskaźnika dynamiki zmian liczby ludności,

• stosuje i intepretuje wskaźnik dynamiki liczby ludności.

Strategie nauczania: asocjacyjna

Metody i techniki nauczania: blended learning, IBSE,

Forma zajęć: praca w grupach

Środki dydaktyczne: e‑materiał, komputer, projektor multimedialny, zeszyt przedmiotowy

Materiały pomocnicze

M. Okólski, Demografia. Podstawowe pojęcia, procesy i teorie w encyklopedycznym zarysie, Wydawnictwo Naukowe Scholar, Warszawa 2005.

M. Okólski, Reprodukcja ludności a modernizacja społeczeństwa: polski syndrom, Książka i Wiedza, Warszawa 1988.

PRZEBIEG LEKCJI

Uczniowie na poprzedniej lekcji otrzymują polecenie przeczytania e‑materiału. Każdy uczeń przygotowuje tabelę z danymi dotyczącymi liczby ludności wybranego województwa w latach 2000–2017. Nauczyciel powinien wcześniej zapoznać uczniów z Bankiem Danych Lokalnych Głównego Urzędu Statystycznego w celu prawidłowego przygotowania danych do analiz.

Faza wprowadzająca

• Przedstawienie celów lekcji.

Faza realizacyjna

• Nauczyciel kolejno omawia zagadnienia przedstawione w e‑materiale.

• Po przedstawieniu i wyjaśnieniu treści lekcji, nauczyciel w formie ustnej weryfikuje zrozumienie materiału przez uczniów. Uczniowie zapoznają się z filmem samouczkiem, w którym znajdują się informacje o sposobie obliczania wskaźnika dynamiki liczby ludności.

• Nauczyciel dzieli uczniów na mniejsze grupy. W grupach uczniowie obliczają wskaźniki tempa zmian liczby ludności dla wybranych województw (na podstawie przygotowanych w domu danych).

• Podczas dyskusji wewnątrz grup uczniowie porównują uzyskane wyniki.

• Każda grupa prezentuje na forum klasy uzyskane wyniki.

• Uczniowie zgłaszają także kwestie, które są dla nich niezrozumiałe i wspólnie podczas dyskusji próbują znaleźć odpowiedzi na stawiane pytania. Nauczyciel w tej części lekcji pełni rolę moderatora, celem jest wzajemne uczenie się uczniów od siebie.

• Uczniowie wykonują ćwiczenia zawarte w materiale.

Faza podsumowująca

• Przypomnienie celów lekcji.

• Podsumowanie wiedzy zaprezentowanej na lekcji.

• Utrwalenie najważniejszych pojęć, szczególnie tych, które sprawiały uczniom najwięcej problemów podczas zajęć.

• Ocena pracy uczniów podczas lekcji.

Praca domowa

• Wykonanie ćwiczenia nr 5 i 8.

• Przygotowanie krótkiej wypowiedzi pisemnej na temat zmian liczby ludności w wybranym mieście w latach 2000–2017. W pracy należy wykorzystać wskaźnik dynamiki.

Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania danego multimedium:

Film samouczek zawarty w e‑materiale może być wykorzystany podczas powtórzenia materiału całego działu „Przemiany struktur demograficznych i społecznych oraz procesy osadnicze” (zakres podstawowy: VIII.), a także podczas omawiania wykorzystania rozmaitych wskaźników w geografii.