Dla nauczyciela
SCENARIUSZ LEKCJI
Imię i nazwisko autora: Ewa Malinowska
Przedmiot: geografia
Temat zajęć: Źródła zanieczyszczeń wód morskich
Grupa docelowa: III etap edukacyjny, liceum/technikum, zakres podstawowy, klasa I
Podstawa programowa:
Cele kształcenia – wymagania ogólne
I. Wiedza geograficzna
Poznawanie terminologii geograficznej.
Poznanie zróżnicowania środowiska geograficznego, głównych zjawisk i procesów geograficznych oraz ich uwarunkowań i konsekwencji.
II. Umiejętności i stosowanie wiedzy w praktyce
Identyfikowanie relacji między poszczególnymi elementami środowiska geograficznego (przyrodniczego, społeczno‑gospodarczego i kulturowego).
Formułowanie twierdzeń o podstawowych prawidłowościach dotyczących funkcjonowania środowiska geograficznego.
III. Kształtowanie postaw
Rozwijanie zainteresowań geograficznych, budzenie ciekawości świata.
Docenianie znaczenia wiedzy geograficznej w poznawaniu i kształtowaniu przestrzeni geograficznej.
Treści nauczania:
IV. Hydrosfera: zasoby wód na Ziemi, morza, prądy morskie, sieć rzeczna, lodowce.
Uczeń:
2) przedstawia cechy fizykochemiczne wód morskich oraz dostrzega problem ich zanieczyszczenia.
Kształtowane kompetencje kluczowe:
kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji,
kompetencje matematyczne oraz kompetencje w zakresie nauk przyrodniczych, technologii i inżynierii,
kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się.
Cele operacyjne
Uczeń:
Dowiaduje się, czym są zanieczyszczenia wód morskich.
Poznaje źródła zanieczyszczenia wód morskich, w tym Morza Bałtyckiego.
Ocenia wybrane skutki zanieczyszczenia wód morskich.
Proponuje działania zapobiegające zanieczyszczeniu wód morskich.
Strategie nauczania: asocjacyjna, badawcza (problemowa)
Metody i techniki nauczania: blended learning, IBSE, flipped classroom
Formy zajęć: praca w grupach
Środki dydaktyczne: e‑materiał, komputer, projektor multimedialny, tablety, zeszyt przedmiotowy.
Materiały pomocnicze:
E. Bajkiewicz‑Grabowska, Z. Mikulski, Hydrologia ogólna, Wydawnictwo Naukowe PWN, 2017 (Część VIII. Oceanosfera i jej właściwości).
Materiały Europejskiej Agencji Środowiska – Zaśmiecanie mórz.
PRZEBIEG LEKCJI
Przed lekcją uczniowie powinni zapoznać się z e‑materiałem oraz innymi źródłami informacji w celu zebrania szerokiego zestawu informacji dotyczących źródeł zanieczyszczenia wód morskich i oceanicznych oraz możliwości ich ograniczania.
Faza wprowadzająca
Przedstawienie celów lekcji.
Wprowadzenie w tematykę zajęć poprzez przypomnienie właściwości wód morskich i oceanicznych oraz źródeł zanieczyszczenia – pogadanka, pytania nauczyciela, odpowiedzi uczniów.
Faza realizacyjna
Omówienie zasad wykonania zadania; zadaniem uczniów jest przeprowadzenie debaty (wg uproszczonych zasad debaty oksfordzkiej) po wysłuchaniu audiobooka.
Prośba nauczyciela o przedstawienie przez uczniów samodzielnie zebranych informacji na temat stanu i zagrożeń środowiska morskiego oraz możliwości ich ograniczania.
Prezentacja audiobooka.
Przedstawienie przez nauczyciela zasad organizacji debaty:
8–10 uczniów uczestniczy bezpośrednio w debacie, dzieląc się na zwolenników i przeciwników dyskutowanej tezy (uczniów typuje nauczyciel) – Czy można ochronić Morze Bałtyckie przed zanieczyszczeniem?
dwie grupy siadają przy stołach ustawionych po obu stronach sali lekcyjnej, pozostali uczniowie zajmują miejsca w ławkach,
debatą kieruje nauczyciel, udzielając głosu na przemian poszczególnym stronom (zaczyna strona broniąca tezy) i podsumowując wystąpienia,
każda runda wypowiedzi zwolenników i przeciwników dyskutowanego problemu trwa 3–4 minuty,
pozostali uczniowie głosują po każdej rundzie, przesiadając się na odpowiednią stronę sali lekcyjnej.
Przeprowadzenie debaty – proponowane tematy:
Czy Morze Bałtyckie jest skazane na zanieczyszczenie?
Czy ograniczenie dopływu zanieczyszczeń do Morza Bałtyckiego jest możliwe?
Czy można zapobiegać zanieczyszczeniu wód Morza Bałtyckiego?
Czy zmniejszenie dostawy zanieczyszczeń w strefie wybrzeża poprawi stan wód Morza Bałtyckiego?
Czy działania podejmowane w celu ochrony środowiska Morza Bałtyckiego są skuteczne i wystarczające?
Czy każdy z nas może coś zrobić dla poprawy jakości wód Morza Bałtyckiego?
Podsumowanie wyników debaty przez nauczyciela.
Sporządzenie notatki w zeszycie zawierającej syntetyczne podsumowanie przeprowadzonej dyskusji i tekstu audiobooka.
Prośba nauczyciela o wykonanie kilku wskazanych ćwiczeń z e‑materiału i przedstawienie rezultatów.
Faza podsumowująca
Podsumowanie i utrwalenie nowej wiedzy poprzez zadawanie pytań przez nauczyciela i udzielanie odpowiedzi przez uczniów.
Ocena aktywności i przypomnienie celów zajęć.
Praca domowa:
Dokończenie ćwiczeń zawartych w e‑materiale (wskazane przez nauczyciela).
Praca pisemna: Jaki wpływ ma rozwój turystyki na zanieczyszczenie wód morskich?
Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania danego multimedium:
Dane i grafiki zawarte w e‑materiale mogą być wykorzystane podczas innych zróżnicowanych tematycznie lekcji dotyczących różnych zagadnień związanych globalnymi, regionalnymi i lokalnymi zagrożeniami środowiska i in. Opinie wyrażone w audiobooku mogą zainspirować ucznia do własnych przemyśleń na temat zagrożeń środowiska Morza Bałtyckiego i potrzeb jego ochrony.