Autor: Justyna Szymańska

Przedmiot: wiedza o społeczeństwie

Temat: Rodzina w ujęciu historycznym i współczesnym

Grupa docelowa: III etap edukacyjny, liceum, technikum, zakres podstawowy

Podstawa programowa:

I. Człowiek i społeczeństwo.

Uczeń:

2) charakteryzuje – z wykorzystaniem wyników badań opinii publicznej – współczesne typy rodziny; wyjaśnia problemy związane z realizacją różnych funkcji rodziny w Rzeczypospolitej Polskiej.

Kształtowane kompetencje kluczowe:

• kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji;

• kompetencje cyfrowe;

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;

• kompetencje obywatelskie.

Cele operacyjne:

Uczeń:

• charakteryzuje historyczne formy życia rodzinnego;

• kategoryzuje, z wykorzystaniem wyników badań opinii publicznej, współczesne typy rodziny;

• wyjaśnia problemy związane z realizacją różnych funkcji rodziny.

Strategie nauczania:

• konstruktywizm;

• konektywizm;

• lekcja odwrócona.

Metody i techniki nauczania:

• dyskusja;

• odwrócona klasa;

• rozmowa nauczająca z wykorzystaniem ćwiczeń interaktywnych;

• śniegowa kula.

Formy zajęć:

• praca indywidualna;

• praca w parach;

• praca w grupach;

• praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne:

• komputery z głośnikami i dostępem do internetu, słuchawki;

• zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;

• tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda.

Przebieg zajęć:

Faza wstępna

1. Przed lekcją. Klasa zostaje podzielona na trzy grupy. Uczniowie mają za zadanie przygotowanie prezentacji multimedialnych dotyczących:

• grupa I – cech rodziny tradycyjnej;

• grupa II – cech rodziny współczesnej;

• grupa III – przeprowadzenie wśród swoich rodziców ankiety, w której respondenci opowiedzą się za tradycyjnym lub nowoczesnym modelem rodziny, i opracowanie graficzne danych.

2. Przedstawienie tematu i celów zajęć.

3. Rozpoznanie wiedzy potocznej uczniów – dyskusja na temat cech, jakimi charakteryzują się rodziny. Wybrana osoba zapisuje wnioski.

Faza realizacyjna

1. Przedstawienie prezentacji grupy I i II. Po ich zakończeniu uczniowie dyskutują i dokonują porównania cech obu typów rodzin. Zestawienie cech zapisane zostaje na tablicy.

2. Grupa III przedstawia wyniki przeprowadzonej ankiety. Uczniowie dyskutują na temat cech modeli, które przeważają w odpowiedziach respondentów. Chętna/wybrana osoba przedstawia wnioski.

3. Uczniowie w parach analizują dane zawarte na wykresach dotyczących warunków życia polskich rodzin. Przygotowują wnioski. Następnie porównują je z inną parą i przygotowują wspólną wersję. Ten sam proces powtarza się w coraz liczniejszych grupach, aż powstaną ogólnoklasowe wnioski z analizy danych.

4. Praca z audiobookiem. Zespół klasowy zapoznaje się z nagraniem i każdy uczeń indywidualnie sporządza notatki. Następnie łączą się w 4‑osobowe grupy i wykonują polecenie dołączone do audiobooka.

5. Po wykonaniu zadania grupy przedstawiają swoje schematy, porównują je i tworzą wspólną wersję. Wybrana osoba podsumowuje zadanie.

Faza podsumowująca

1. Uczniowie wykonują ćwiczenia interaktywne wskazane przez nauczyciela.

2. Omówienie ewentualnych problemów z rozwiązaniem ćwiczeń i poleceń z sekcji „Sprawdź się”.

Praca domowa:

Napisz krótką notatkę, uwzględniającą najistotniejsze informacje dotyczące zagadnień poruszanych na zajęciach.

Materiały pomocnicze:

CBOS, Mój dom, Warszawa 1994.

Franciszek Adamski, Socjologia małżeństwa i rodziny, Warszawa 1982.

Franciszek Adamski, Rodzina w ujęciu historycznym i współczesnym, Warszawa 1982.

Józef Styk, Ewolucja chłopskiego systemu wartości. Analiza historyczno‑socjologiczna, Lublin 1988.

CBOS, Rodzina – jej znaczenie i rozumienie, Komunikat 22/2019, cbos.pl [online].

GUS, Rocznik Demograficzny, Warszawa 2019.

Bogdan Cichomski, Tomasz Jerzyński, Marcin Zieliński, Polskie Generalne Sondaże Społeczne: skumulowany komputerowy zbiór danych 1992‑2008, Warszawa 2009.

Ustawa z dnia 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie, isap.sejm.gov.pl [online].

Kodeks pracy 2018 – aktualny akt prawny, kadry.infor.pl [online].

Danuta Duch‑Krzysztofek, Małżeństwo, seks, prokreacja. Analiza socjologiczna, Warszawa 1998.

Daniel Jabłoński, Lech Ostasz, Zarys wiedzy o rodzinie, małżeństwie, kohabitacji i konkubinacie. Perspektywa antropologii kulturowej i ogólnej, Olsztyn 2001.

Claire Renzetti, Daniel Curran, Kobiety mężczyźni i społeczeństwo, Warszawa 2005.

Tomasz Szlendak, Socjologia rodziny. Ewolucja, historia, zróżnicowanie, Warszawa 2010.

Anna Titkow, Danuta Duch‑Krzysztofek, Bogusława Budrowska, Nieodpłatna praca kobiet mity, realia, perspektywy, Warszawa 2004.

Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania multimedium:

Uczniowie mogą wykorzystać multimedium z sekcji „Audiobook” jako inspirację do przygotowania własnej prezentacji multimedialnej.