Dla nauczyciela
Imię i nazwisko autora: | Krystyna Wosińska |
Przedmiot: | Fizyka |
Temat zajęć: | Fale na powierzchni wody |
Grupa docelowa: | III etap edukacyjny, liceum, technikum, zakres podstawowy i rozszerzony |
Podstawa programowa: | Cele kształcenia – wymagania ogólne Zakres podstawowy Zakres rozszerzony |
Kształtowane kompetencje kluczowe: | Zalecenia Parlamentu Europejskiego i Rady UE z 2018 r.:
|
Cele operacyjne: | Uczeń:
|
Strategie nauczania: | strategia eksperymentalno‑obserwacyjna (dostrzeganie i definiowanie problemów) |
Metody nauczania: | wykład informacyjny, pokaz multimedialny, analiza pomysłów |
Formy zajęć: | praca indywidualna |
Środki dydaktyczne: | komputer z rzutnikiem lub tablety do dyspozycji każdego ucznia |
Materiały pomocnicze: | e‑materiał: „Przykłady fal - przykłady rozchodzenia się fal” |
PRZEBIEG LEKCJI | |
Faza wprowadzająca: | |
Wprowadzenie zgodnie z treścią w części pierwszej „Czy to nie ciekawe?”. Nauczyciel naprowadza uczniów, jak ważną rolę odgrywają fale w naszym życiu. Tłumaczy, że bez nich nic byśmy nie widzieli, ani nie słyszeli, gdyż zarówno dźwięk, jak i światło mają charakter falowy. Uczniowie dowiadują się, na czym polega rozchodzenie się fal i jakie mają własności oraz, że najłatwiej obserwować fale na powierzchni wody. Powstaje dyskusja na temat wrzucania kamyków do wody i obserwowania rozchodzących się kręgów. | |
Faza realizacyjna: | |
Nauczyciel wyświetla obraz lub film pokazujący rozchodzenie się fali na powierzchni wody. Nauczyciel wyjaśnia, że cząsteczki na powierzchni wody związane są siłami napięcia powierzchniowego, które powodują, że powierzchnia wody zachowuje się jak elastyczna błona. Uczniowie zgłaszają pomysły na wyjaśnienie mechanizmu powstawania fali, dochodząc do wniosku, że cząsteczki wody wychylone z położenia równowagi rozpoczynają drgania, a ruch drgający za sprawą sił napięcia powierzchniowego przekazywany jest sąsiednim cząsteczkom. Nauczyciel wyjaśnia, czym są powierzchnie falowe i długość fali. Uczniowie w grupach formułują związek między okresem drgań cząsteczek, długością i prędkością fali. Nauczyciel definiuje falę kulistą (lub kolistą na powierzchni wody) oraz falę płaską. Nauczyciel wyświetla Rys. 4 pokazujący przejście fali płaskiej przez szczelinę i podaje zasadę Huygensa, a następnie wyjaśnia za pomocą Rys. 5, jak w świetle zasady Huygensa rozchodzi się fala płaska. Następnie wyświetla Rys. 6, gdzie fala przechodzi przez 2 szczeliny, a uczniowie próbują wyjaśnić, dlaczego w pewnych obszarach obserwujemy wygaszenie, a w innych wzmocnienie fali. | |
Faza podsumowująca: | |
Uczniowie oglądają film edukacyjny, pokazujący zjawiska związane z powstawaniem fal na powierzchni wody i w grupach rozwiązują zadanie związane z filmem. Zadania z zestawu ćwiczeń można potraktować jako zadania domowe lub niektóre z nich rozwiązać na lekcji. | |
Praca domowa: | |
Zadania z zestawu ćwiczeń, 1‑4 obowiązkowo, do wyboru jedno z pozostałych zadań. | |
Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania danego multimedium | Multimedium bazowe może też być wykorzystane przez uczniów po lekcji do powtórzenia i utrwalenia materiału. |