Dla nauczyciela

Numer e‑materiału: 3.4.14.4

Imię i nazwisko autora: Lena Wilkiewicz

Przedmiot: Język obcy nowożytny – język niemiecki

Temat zajęć: Mehr als eine Suppenküche / Więcej niż kuchnia dla ubogich

Grupa docelowa: III etap edukacyjny, klasa IV, zakres podstawowy, poziom językowy B2

Cel ogólny lekcji:

Umiejętność wypowiadania się na tematy dotyczące problemów współczesnego świata ze szczególnym uwzględnieniem problemu bezdomności.

Podstawa programowa:

Podstawa programowa – wariant III.1.P Język obcy nowożytny nauczany jako pierwszy (kontynuacja 1. języka obcego nowożytnego ze szkoły podstawowej – kształcenie w zakresie podstawowym)
Cele kształcenia – wymagania ogólne
I. Znajomość środków językowych. Uczeń posługuje się dość bogatym zasobem środków językowych (leksykalnych, gramatycznych, ortograficznych oraz fonetycznych), umożliwiającym realizację pozostałych wymagań ogólnych w zakresie tematów wskazanych w wymaganiach szczegółowych.
II. Rozumienie wypowiedzi. Uczeń rozumie wypowiedzi ustne o umiarkowanym stopniu złożoności, wypowiadane w naturalnym tempie, w standardowej odmianie języka, a także wypowiedzi pisemne o umiarkowanym stopniu złożoności, w zakresie opisanym w wymaganiach szczegółowych.
III. Tworzenie wypowiedzi. Uczeń samodzielnie tworzy proste, spójne i logiczne, w miarę płynne wypowiedzi ustne oraz proste, spójne i logiczne wypowiedzi pisemne, w zakresie opisanym w wymaganiach szczegółowych.
IV. Reagowanie na wypowiedzi. Uczeń uczestniczy w rozmowie i reaguje ustnie w typowych, również w miarę złożonych sytuacjach oraz reaguje w formie prostego tekstu pisanego w typowych sytuacjach w zakresie opisanym w wymaganiach szczegółowych.
V. Przetwarzanie wypowiedzi. Uczeń zmienia formę przekazu ustnego lub pisemnego w zakresie opisanym w wymaganiach szczegółowych.
Treści nauczania – wymagania szczegółowe
I. Uczeń posługuje się dość bogatym zasobem środków językowych (leksykalnych, gramatycznych, ortograficznych oraz fonetycznych), umożliwiającym realizację pozostałych wymagań ogólnych w zakresie następujących tematów:
14) państwo i społeczeństwo (np. wydarzenia i zjawiska społeczne, urzędy, organizacje społeczne i międzynarodowe, problemy współczesnego świata).
II. Uczeń rozumie wypowiedzi ustne o umiarkowanym stopniu złożoności (np. rozmowy, wiadomości, komunikaty, ogłoszenia, instrukcje, relacje, wywiady, dyskusje, prelekcje), wypowiadane w naturalnym tempie, w standardowej odmianie języka:
1) reaguje na polecenia;
5) znajduje w wypowiedzi określone informacje;
6) układa informacje w określonym porządku;
7) wyciąga wnioski wynikające z informacji zawartych w wypowiedzi;
III. Uczeń rozumie wypowiedzi pisemne o umiarkowanym stopniu złożoności (np. listy, e‑mail, SMS‑y, kartki pocztowe, napisy, broszury, ulotki, jadłospisy, ogłoszenia, rozkłady jazdy, instrukcje, komiksy, artykuły, teksty narracyjne, recenzje, wywiady, wpisy na forach i blogach, teksty literackie):
1) określa główną myśl tekstu lub fragmentu tekstu;
2) określa intencje nadawcy/autora tekstu;
3) określa kontekst wypowiedzi (np. nadawcę, odbiorcę, formę tekstu, czas, miejsce, sytuację);
4) znajduje w tekście określone informacje;
5) rozpoznaje związki między poszczególnymi częściami tekstu;
6) układa informacje w określonym porządku;
7) wyciąga wnioski wynikające z informacji zawartych w tekście;
8) odróżnia informacje o faktach od opinii;
IV. Uczeń tworzy proste, spójne i logiczne, w miarę płynne wypowiedzi ustne:
1) opisuje ludzi, zwierzęta, przedmioty, miejsca i zjawiska;
2) opowiada o czynnościach, doświadczeniach i wydarzeniach z przeszłości i teraźniejszości;
3) przedstawia fakty z przeszłości i teraźniejszości;
6) wyraża i uzasadnia swoje opinie i poglądy, przedstawia i ustosunkowuje się do opinii i poglądów innych osób;
V. Uczeń tworzy proste, spójne i logiczne wypowiedzi pisemne (np. notatkę, ogłoszenie, zaproszenie, życzenia, wiadomość, SMS, kartkę pocztową, e‑mail, historyjkę, list prywatny, życiorys, CV, list motywacyjny, wpis na blogu):
1) opisuje ludzi, zwierzęta, przedmioty, miejsca i zjawiska;
2) opowiada o czynnościach, doświadczeniach i wydarzeniach z przeszłości i teraźniejszości;
3) przedstawia fakty z przeszłości i teraźniejszości;
6) wyraża i uzasadnia swoje opinie i poglądy, przedstawia i ustosunkowuje się do opinii i poglądów innych osób;
VI. Uczeń reaguje ustnie w typowych, również w miarę złożonych sytuacjach:
1) przedstawia siebie i inne osoby;
2) nawiązuje kontakty towarzyskie; rozpoczyna, prowadzi i kończy rozmowę; podtrzymuje rozmowę w przypadku trudności w jej przebiegu (np. prosi o wyjaśnienie, powtórzenie, sprecyzowanie; upewnia się, że rozmówca zrozumiał jego wypowiedź);
3) uzyskuje i przekazuje informacje i wyjaśnienia;
4) wyraża swoje opinie i uzasadnia je, pyta o opinie, zgadza się lub nie zgadza się z opiniami innych osób, wyraża wątpliwość;
5) wyraża i uzasadnia swoje upodobania, preferencje, intencje i pragnienia, pyta o upodobania, preferencje, intencje i pragnienia innych osób;
VII. Uczeń reaguje w formie prostego tekstu pisanego (np. wiadomość, SMS, list prywatny, formularz, e‑mail, komentarz, wpis na czacie/forum) w typowych sytuacjach:
1) przedstawia siebie i inne osoby;
2) nawiązuje kontakty towarzyskie; rozpoczyna, prowadzi i kończy rozmowę (np. podczas rozmowy na czacie);
3) uzyskuje i przekazuje informacje i wyjaśnienia (np. wypełnia formularz/ankietę);
4) wyraża swoje opinie i uzasadnia je, pyta o opinie, zgadza się lub nie zgadza się z opiniami innych osób, wyraża wątpliwość;
5) wyraża i uzasadnia swoje upodobania, preferencje, intencje i pragnienia, pyta o upodobania, preferencje, intencje i pragnienia innych osób;
VIII. Uczeń przetwarza tekst ustnie lub pisemnie:
1) przekazuje w języku obcym nowożytnym informacje zawarte w materiałach wizualnych (np. wykresach, mapach, symbolach, piktogramach) lub audiowizualnych (np. filmach, reklamach);
2) przekazuje w języku obcym nowożytnym lub w języku polskim informacje sformułowane w tym języku obcym;
3) przekazuje w języku obcym nowożytnym informacje sformułowane w języku polskim;
4) przedstawia publicznie w języku obcym wcześniej przygotowany materiał, np. prezentację, film.
IX. Uczeń posiada:
1) podstawową wiedzę o krajach, społeczeństwach i kulturach społeczności, które posługują się danym językiem obcym nowożytnym oraz o kraju ojczystym, z uwzględnieniem kontekstu lokalnego, europejskiego i globalnego;
2) świadomość związku między kulturą własną i obcą oraz wrażliwość międzykulturową.
X. Uczeń dokonuje samooceny i wykorzystuje techniki samodzielnej pracy nad językiem (np. korzystanie ze słownika, poprawianie błędów, prowadzenie notatek, stosowanie mnemotechnik, korzystanie z tekstów kultury w języku obcym nowożytnym).
XII. Uczeń korzysta ze źródeł informacji w języku obcym nowożytnym (np. z encyklopedii, mediów, instrukcji obsługi), również za pomocą technologii informacyjno‑komunikacyjnych.
XIII. Uczeń stosuje strategie komunikacyjne (np. domyślanie się znaczenia wyrazów z kontekstu, identyfikowanie słów kluczy lub internacjonalizmów) i strategie kompensacyjne, w przypadku gdy nie zna lub nie pamięta wyrazu (np. upraszczanie formy wypowiedzi, zastępowanie innym wyrazem, opis, wykorzystywanie środków niewerbalnych).
XIV. Uczeń posiada świadomość językową (np. podobieństw i różnic między językami).

Kształtowane kompetencje kluczowe:

  • kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji,

  • kompetencje w zakresie wielojęzyczności,

  • kompetencje cyfrowe,

  • kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się.

Cele operacyjne:

Uczeń:

  • definiuje pojęcie bezdomności,

  • wymienia przyczyny bezdomności,

  • wskazuje sposoby pomocy ludziom dotkniętym bezdomnością.

Cele motywacyjne:

Uczeń:

  • dostrzega powiązania pomiędzy nauką języka niemieckiego a innymi przedmiotami szkolnymi;

  • ma możliwość decydowania o swojej gotowości do mówienia;

  • ma możliwość samodzielnej pracy nad językiem;

  • otrzymuje informację zwrotną o postępach;

  • uczy się o sprawach, które dotyczą otaczającego go świata;

  • uczy się sztuki przemawiania i argumentowania;

  • wykorzystuje i rozwija kreatywność.

Strategie uczenia się:

strategie pamięciowe:

  • stosowanie mnemotechnik – używanie obrazu i dźwięku obok słów (używanie skojarzeń wzrokowych, stosowanie słów kluczowych);

strategie kognitywne:

  • stosowanie technik generatywnych – zadawanie pytań, robienie notatek, powtarzanie zdań na głos;

  • stosowanie technik strukturalnych – wybieranie najistotniejszych elementów, czytanie tekstu tylko dla jego ogólnego zrozumienia, czytanie lub słuchanie w celu znalezienia określonych szczegółów;

strategie kompensacyjne:

  • odgadywanie znaczenia tekstów słuchanych i czytanych (używanie wskazówek językowych – niektórych znanych wyrazów, zwrotów z języka polskiego bądź obcego i domyślanie się treści w języku niemieckim);

  • pokonywanie ograniczeń w pisaniu poprzez np. tworzenie nowych wyrazów, użycie synonimów, antonimów, tworzenie parafrazy;

strategie społeczne:

  • prośba o wyjaśnienie, powtórzenie, poprawienie błędów;

  • współpraca z koleżankami/kolegami na tym samym poziomie językowym oraz z zaawansowanymi użytkownikami języka niemieckiego.

Metody i formy nauczania:

  • podająca: pogadanka, opis, praca ze źródłem drukowanym, wyjaśnianie;

  • aktywizująca: odgrywanie scenek (wcielanie się w inną postać), gry dydaktyczne, „skrzynka pytań”, dyskusja dydaktyczna (burza mózgów);

  • programowana: z użyciem komputera, techniki multimedialne.

Formy zajęć:

  • praca indywidualna,

  • praca w parach,

  • plenum. 

Środki dydaktyczne potrzebne do realizacji lekcji:

  • komputer (np. laptop) z dostępem do Internetu,

  • słowniczek,

  • tekst źródłowy,

  • skrzynka z pytaniami,

  • multimedium (prezentacja multimedialna),

  • zestaw zadań interaktywnych.

Przebieg lekcji:

a) Faza wprowadzająca

  • Nauczyciel prosi uczniów, aby przyjrzeli się zdjęciu otwierającemu i spróbowali swoimi słowami zdefiniować, co znaczy wyraz obdachlos.

  • Następnie zwraca uwagę uczniów na tekst wprowadzający „Czy wiesz, że…” i pyta: Czy domyślacie się, co będzie tematem dzisiejszej lekcji? Nauczyciel prosi uczniów o wymianę własnej wiedzy i doświadczeń na temat bezdomności, form pomocy czy reakcji na ten problem w społeczeństwie (burza mózgów).

b) Faza realizacyjna

  • Uczniowie zapoznają się z tekstem źródłowym Mein Leben auf der Straße. W razie konieczności korzystają z dodatkowej pomocy, np. wyrazów i zwrotów zamieszczonych w słowniczku. Nauczyciel wspiera uczniów, odpowiadając na pytania dotyczące słownictwa.

  • Następnie uczniowie sprawdzają stopień zrozumienia treści tekstu, wykorzystując zadania z części Przeczytaj (zadanie prawda/fałsz, porządkowanie informacji, praca ze słownictwem).

  • W tej części lekcji nauczyciel może zainicjować krótką rozmowę, która będzie stanowiła podsumowanie pracy z tekstem źródłowym. Może np. poprosić dwoje uczniów o wcielenie się w role bohaterów z tekstu (Patrizii i Roberta), a pozostałych uczniów o zadawanie im pytań dotyczących historii ich życia. W ten sposób uczniowie utrwalają poznane struktury leksykalne, a nauczyciel ma możliwość sprawdzenia, czy uczniowie w pełni zrozumieli treść tekstu.

  • W kolejnym etapie uczniowie zapoznają się z multimedium Die Gesichter der Obdachlosigkeit (prezentacja multimedialna). Nauczyciel wyświetla najpierw zdjęcia z poszczególnych slajdów i prosi uczniów o krótki komentarz do każdego z nich. Nauczyciel zadaje pytania pomocnicze, np.: Was symbolisiert dieses Foto? (slajd 1), Was für ein Problem hat der Mann? Was meinst du? (slajd 2), Womit verbindest du die Begriffe? (slajd 3), wskazuje uczniów, którzy udzielą na nie odpowiedzi.

  • Następnie uczniowie analizują treść prezentacji multimedialnej i zapoznają się z nowym słownictwem. Uczniowie pracują w parach i sprawdzają stopień zrozumienia treści multimedium: porządkują informacje, dopasowują poszczególne elementy do siebie, uzupełniają zdania (Übung 1–3 w części Prezentacja multimedialna).

  • W ramach podsumowania pracy z prezentacją multimedialną nauczyciel może poprosić uczniów o krótkie (dwuzdaniowe) refleksje na temat bezdomności oraz różnych możliwości pomocy. Mogą to być odpowiedzi na pytania: Czego dowiedziałaś/dowiedziałeś się z prezentacji? Co było dla ciebie nowe? Czego nie wiedziałaś/wiedziałeś o bezdomności?

  • Następnie uczniowie w parach utrwalają poznane struktury leksykalno‑gramatyczne przy pomocy zestawu zadań interaktywnych.

c) Faza podsumowująca

  • W tej fazie lekcji uczniowie podsumowują uzyskane informacje. Jeden uczeń rozpoczyna podsumowanie, definiując pojęcie bezdomności, a każdy następny dodaje do wypowiedzi koleżanki/kolegi informację, której nie podali poprzedni uczniowie. Powinny to być informacje na temat bezdomności, jej przyczyn oraz sposobów lub inicjatyw pomocy ludziom dotkniętym bezdomnością.

  • Na zakończenie lekcji w ramach podsumowania nauczyciel organizuje technikę aktywizującą – „skrzynkę pytań”. Nauczyciel umieszcza w pudełku kartki z pytaniami dotyczącymi omawianego tematu. Uczniowie podchodzą i losują karteczki, a następnie udzielają odpowiedzi. Technikę można wzbogacić o element rywalizacji – klasę podzielić na dwie lub trzy grupy, które będą otrzymywały punkty za poprawnie udzielone odpowiedzi.

Praca domowa

Uczeń pisze pytania, które chciałby zadać osobie dotkniętej problemem bezdomności, lub apel do kolegów z propozycjami pomocy ludziom bezdomnym, wykorzystując Aufgabe 7 lub 8 z części Sprawdź się.

Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania prezentacji multimedialnej:

  • przed lekcją: zapoznanie się z tematem i nowym słownictwem, wprowadzenie do problemu; uczniowie przygotowują fiszki do tematu;

  • w trakcie lekcji: wykorzystanie jako bazy leksykalnej do wykonywania ćwiczeń, inspiracja do wypowiedzi pisemnych lub ustnych; uczniowie w parach wybierają jedno ze zdjęć z prezentacji i piszą historię osoby znajdującej się na zdjęciu, opowiadania przedstawiają na forum klasy;

  • po lekcji: wykorzystanie do powtórzenia słownictwa; prezentacja może być wykorzystana jako forma elektronicznej notatki z lekcji, może także służyć jako wzorzec do przygotowania prezentacji na inny, równie ważny społecznie temat.

Wykaz źródeł:

Indeks górny s1 Źródło: dostępny w internecie: https://www.hinzundkunzt.de/neue-unterrichtsmaterialien-ueber-obdachlosigkeit/ [dostęp 25.01.2024]. Indeks górny koniec

Indeks górny Źródło: Contentplus.pl Sp. z o.o., licencja: CC BY‑SA 3.0 Indeks górny koniec

Słownik