Dla nauczyciela
Autor: Paweł Kaniowski
Przedmiot: Filozofia
Temat: Słownik filozoficzny. Martin Heidegger: poglądy
Grupa docelowa:
Szkoła ponadpodstawowa, liceum ogólnokształcące, technikum, zakres rozszerzony
Podstawa programowa:
Kształtowane kompetencje kluczowe:
kompetencje cyfrowe;
kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;
kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji;
kompetencje w zakresie świadomości i ekspresji kulturalnej.
Cele operacyjne (językiem ucznia):
przedstawia postać i filozofię Martina Heideggera;
wyjaśnia Heideggerowskie pojęcie Dasein;
śledzi wpływ myśli Heideggera na filozofię egzystencjalizmu.
Strategie nauczania:
konstruktywizm;
konektywizm;
nauczanie wyprzedzające.
Metody i techniki nauczania:
ćwiczeń przedmiotowych;
dyskusja;
praca z tekstem;
rozmowa kierowana;
quiz;
esej filozoficzny.
Formy pracy:
praca indywidualna;
praca w parach;
praca w grupach;
praca całego zespołu klasowego.
Środki dydaktyczne:
komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu;
zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;
tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda;
telefony z dostępem do internetu.
Przebieg lekcji
Przed lekcją:
Przygotowanie do zajęć. Nauczyciel loguje się na platformie i udostępnia uczniom e‑materiał: „Słownik filozoficzny. Martin Heidegger: poglądy”. Prosi uczestników zajęć o zapoznanie się przed zajęciami z tekstem w sekcji „Przeczytaj” i rozwiązanie ćwiczenia nr 1 z sekcji „Sprawdź się”.
Faza wprowadzająca:
Nauczyciel loguje się na platformie i wyświetla na tablicy temat i cele lekcji. Prosi uczniów, by na podstawie wiadomości zdobytych przed lekcją zaproponowali kryteria sukcesu.
Krótka rozmowa wprowadzająca w temat lekcji: Jakie są cechy charakterystyczne myśli filozoficznej Martina Heideggera?
Faza realizacyjna:
Praca z tekstem. Nauczyciel ocenia, na podstawie informacji na platformie, stan przygotowania uczniów do zajęć. Jeżeli jest ono niewystarczające, prosi o ciche zapoznanie się z treścią w sekcji „Przeczytaj”. Jeżeli zaś uczestnicy zajęć zaznajomili się wcześniej z tekstem, prosi, aby w grupach przygotowani omówienie kwestii poruszonych w następujących podrozdziałach Przeczytaj:
— grupa 1: „Fenomenologia według Heideggera”;
— grupa 2: „Ontologia fundamentalna”;
— grupa 3: „Dasein”;
— grupa 4: „Sein‑zum‑Tode (bycie‑ku‑śmierci)”;
— grupa 5: „Źródła” oraz „Wpływ i recepcja”.
Na koniec każda z grup na forum przedstawia swoje omówienia.Praca z multimedium. Nauczyciel wyświetla na tablicy interaktywnej materiał z sekcji „Audiobook”. Uczniowie po zapoznaniu się z nim dzielą się na grupy i przygotowują odpowiedzi na pytania: W jaki sposób Heidegger pragnie opracować pytanie o bycie. Gdzie tkwi bycie?
Dlaczego tak trudno pytać o samo bycie? Gdzie bycie się „ukrywa”? Co to znaczy pytać? Czym jest pytanie?. Po upływie ustalonego wcześniej czasu przedstawiciel wskazanej (lub zgłaszającej się na ochotnika) grupy prezentuje propozycje odpowiedzi, a pozostali uczniowie ustosunkowują się do nich lub je uzupełniają. Nauczyciel czuwa nad prawidłowym przebiegiem zadania, udzielając uczniom informacji zwrotnej.Ćwiczenia przedmiotowe. Nauczyciel, korzystając z tablicy interaktywnej lub rzutnika, wyświetla treść ćwiczenia nr 3. Uczniowie pracują nad odpowiedziami indywidualnie. Następnie nauczyciel sprawdza w panelu użytkownika udzielone odpowiedzi i omawia je z uczniami.
Uczniowie rozwiązują w parach ćwiczenia 4‑7, a następnie porównują swoje odpowiedzi z odpowiedziami innych par uczniów.
Uczniowie, na podstawie wiedzy zdobytej przed lekcją oraz podczas lekcji, układają trzy zadania quizowe związane z tematem zajęć, które następnie dają do rozwiązania wybranej osobie z klasy. W ten sposób utrwalają zdobytą wiedzę i umiejętności.
Faza podsumowująca:
Nauczyciel ponownie wyświetla na tablicy temat lekcji zawarty w sekcji „Wprowadzenie” i inicjuje krótką rozmowę na temat kryteriów sukcesu. Czego się uczniowie nauczyli?
Nauczyciel ponownie wyświetla na tablicy ćwiczenie zamknięte, a uczniowie udzielają odpowiedzi. Następnie na tablicy interaktywnej wyświetlone zostają wyniki obu ankiet. Wybrany lub chętny uczeń porównuje zestawienie i wyjaśnia, z czego wynikają różnice w odpowiedziach.
Praca domowa:
Dlaczego Heidegger uznawany jest za jednego z inspiratorów egzystencjalizmu? W odpowiedzi przedstaw innych egzystencjalistów, pokaż główne założenia filozofii egzystencjalnej oraz przeanalizuj wątki egzystencjalne w wybranych dziełach literackich. Temat rozwiń w formie eseju lub rozprawki.
Materiały pomocnicze:
Jasiński B., Dwie fenomenologie. Husserl i Heidegger, Warszawa 1997.
Michalski K., Heidegger i filozofia współczesna, PIW, Warszawa 1978.
Tischner J., Myślenie według wartości, Znak, Kraków 1993 (rozdziały poświęcone Heideggerowi).
Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania multimedium:
Uczniowie zapoznają się z multimedium w sekcji „Audiobook” i przygotowują do niego pytania. Następnie zadają je sobie nawzajem, sprawdzając stopień przyswojenia jego treści.