SCENARIUSZ LEKCJI

Imię i nazwisko autora: Ewa Malinowska

Przedmiot: geografia

Temat zajęć: Strefa podzwrotnikowa

Grupa docelowa: III etap edukacyjny, liceum i technikum, zakres rozszerzony, klasa IV

PODSTAWA PROGRAMOWA

cele kształcenia – wymagania ogólne

I. Wiedza geograficzna.

1. Rozumienie specjalistycznych pojęć i posługiwanie się terminami geograficznymi.

2. Rozszerzenie wiedzy niezbędnej do zrozumienia istoty zjawisk oraz charakteru i dynamiki procesów zachodzących w środowisku geograficznym w skali lokalnej, regionalnej, krajowej i globalnej.

3. Identyfikowanie sieci powiązań przyrodniczych, społecznych, kulturowych, gospodarczych i politycznych w przestrzeni geograficznej.

II. Umiejętności i stosowanie wiedzy w praktyce.

2. Analizowanie i wyjaśnianie zjawisk i procesów geograficznych oraz zróżnicowania przyrodniczego, społeczno‑gospodarczego i kulturowego świata.

4. Formułowanie twierdzeń o prawidłowościach dotyczących funkcjonowania środowiska przyrodniczego i społeczno‑gospodarczego oraz wzajemnych zależności w systemie przyroda - człowiek - gospodarka.

III. Kształtowanie postaw.

1. Rozwijanie dociekliwości poznawczej, ukierunkowanej na poszukiwanie prawdy, dobra i piękna.

2. Kształtowanie przekonania o użyteczności edukacji geograficznej dla osobistego rozwoju człowieka oraz aktywności społecznej.

3. Rozumienie pozautylitarnych wartości elementów środowiska geograficznego i krajobrazów.

Treści nauczania:

XVII. Strefowość środowiska przyrodniczego na Ziemi: strefowość zjawisk przyrodniczych, specyfika środowiska przyrodniczego w strefach równikowej, zwrotnikowych, podzwrotnikowych, umiarkowanych i polarnych, współzależność elementów środowiska przyrodniczego, astrefowe czynniki przyrodnicze modyfikujące zjawiska strefowe.

Uczeń:

1) identyfikuje prawidłowości dotyczące zróżnicowania środowiska przyrodniczego na Ziemi;

2) wyjaśnia strefowe występowanie zjawisk przyrodniczych;

3) przedstawia główne cechy środowiska przyrodniczego stref od równikowej do polarnych;

4) identyfikuje na przykładach współzależności elementów środowiska przyrodniczego w strefach od równikowej do polarnych.

Kształtowane kompetencje kluczowe

• kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji,

• kompetencje matematyczne oraz kompetencje w zakresie nauk przyrodniczych, technologii i inżynierii,

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się

Cele operacyjne

Uczeń:

• poznaje prawidłowości dotyczące zróżnicowania środowiska przyrodniczego w strefie podzwrotnikowej,

• poznaje główne cechy środowiska przyrodniczego w strefie podzwrotnikowej i ich przestrzenne zróżnicowanie,

• dowiaduje się, jakie związki zachodzą między komponentami środowiska w strefie podzwrotnikowej.

Strategie nauczania: asocjacyjna, badawcza (problemowa)

Metody i techniki nauczania: blended learning, IBSE

Formy zajęć: praca indywidualna

Środki dydaktyczne: e‑materiał, komputer, projektor multimedialny, tablety, atlas, zeszyt przedmiotowy

Materiały pomocnicze

Makowski J., Geografia fizyczna świata, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2004.

PRZEBIEG LEKCJI

Faza wprowadzająca

• Przedstawienie celów lekcji.

• Wprowadzenie w temat lekcji: omówienie/przypomnienie zjawiska strefowości na Ziemi i jego przyczyn oraz najważniejszych relacji przyczynowo‑skutkowych między komponentami środowiska; pytania sprawdzające poziom przygotowania uczniów.

Faza realizacyjna

• Pogadanka nauczyciela na temat ogólnych cech środowiska strefy podzwrotnikowej.

• Wyświetlenie na ekranie filmu edukacyjnego dotyczącego środowiska strefy podzwrotnikowej:

  • w trakcie projekcji 2‑3 krotna stop‑klatka podczas prezentacji krajobrazów charakterystycznych dla strefy podzwrotnikowej; na podstawie prezentowanego widoku krajobrazu uczniowie próbują zidentyfikować cechy komponentów środowiska, procesy zachodzące w środowisku i relacje między komponentami; nauczyciel kontroluje poprawność wypowiedzi, zadaje pytania naprowadzające,

  • po zakończeniu projekcji filmu uczniowie wykonują polecenia do filmu.

• Przedstawienie przez wybranych uczniów (zgłaszających się lub/i wskazanych przez nauczyciela) na forum klasy wykonanych poleceń:

  • określenie położenia strefy podzwrotnikowej,

  • wymienienie najważniejszych cech środowiska strefy podzwrotnikowej,

  • wskazanie prawidłowości dotyczących zróżnicowania środowiska przyrodniczego w strefie podzwrotnikowej,

  • określenie, jakie informacje dotyczące struktury środowiska przyrodniczego i procesów w nim zachodzących można uzyskać, patrząc na krajobraz.

• Nauczyciel kontroluje poprawność wypowiedzi i wprowadza uzupełnienia.

• Wykonanie wybranych ćwiczeń z e‑materiału dotyczących relacji między wybranymi strefowymi cechami komponentów środowiska w granicach strefy podzwrotnikowej.

• Przedstawienie przez wybranych uczniów (zgłaszających się lub/i wskazanych przez nauczyciela) na forum klasy rezultatów wykonanych ćwiczeń.

• Dyskusja z udziałem wszystkich uczniów mająca charakter kompleksowego podsumowania informacji o środowisku i krajobrazie strefy podzwrotnikowej.

• Sporządzenie notatki w zeszycie przedmiotowym zawierającej syntetyczne podsumowanie przeprowadzonej dyskusji.

Faza podsumowująca

• Podsumowanie i utrwalenie nowej wiedzy poprzez zadawanie pytań przez nauczyciela i udzielanie odpowiedzi przez uczniów.

• Ocena aktywności i przypomnienie celów zajęć.

Praca domowa

• Wykonanie pozostałych ćwiczeń zawartych w e‑materiale.

• Praca pisemna – studium przypadku dowolnie wybranego regionu położonego w strefie podzwrotnikowej. Zakres opracowania: charakterystyka środowiska przyrodniczego i relacji między komponentami.

Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania danego multimedium

Grafiki zawarte w e‑materiale i film edukacyjny mogą być wykorzystane podczas różnorodnych tematycznie lekcji dotyczących zróżnicowania środowiska (krajobrazu) Ziemi zarówno w ujęciu komponentowym (bloki tematyczne: atmosfera, hydrosfera, pedosfera, biosfera), jak i kompleksowym (charakterystyka środowiska różnych regionów fizycznogeograficznych, relacje między komponentami środowiska). Uczeń może także wykorzystać e‑materiał do samodzielnego rozszerzania i pogłębiania wiedzy w domu oraz w czasie lekcji mających na celu powtórzenie materiału dotyczącego strefowości na Ziemi.