Scenariusz zajęć

Autor: Krzysztof Błaszczak

Przedmiot: chemia

Temat: Jakie są właściwości fizykochemiczne tworzyw sztucznych otrzymanych w wyniku reakcji polimeryzacji?

Grupa docelowa: III etap edukacyjny, liceum ogólnokształcące, technikum

Podstawa programowa:

Zakres podstawowy

XIII. Węglowodory. Uczeń:

6) klasyfikuje tworzywa sztuczne w zależności od ich właściwości (termoplasty i duroplasty); wskazuje na zagrożenia związane z gazami powstającymi w wyniku spalania się np. PVC.

Zakres rozszerzony

XIII. Węglowodory. Uczeń:

8) klasyfikuje tworzywa sztuczne w zależności od ich właściwości (termoplasty i duroplasty); wskazuje na zagrożenia związane z gazami powstającymi w wyniku spalania się np. PVC.

Kształtowane kompetencje kluczowe:

• kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji;

• kompetencje matematyczne oraz kompetencje w zakresie nauk przyrodniczych, technologii i inżynierii;

• kompetencje cyfrowe;

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się.

Cele operacyjne

Uczeń:

• zna właściwości fizykochemiczne i wynikające z nich możliwe zastosowania wybranych polimerów;

• zna najnowszyme badania naukowyme dotyczące chemii polimerów;

• podaje przykłady materiałów sztucznych poddawanych recyklingowi;

• przedstawia podział polimerów ze względu na ich pochodzenie.

Strategie nauczania:

• asocjacyjna.

Metody i techniki nauczania:

• pogadanka;

• analiza materiału źródłowego;

• ćwiczenia uczniowskie;

• gra edukacyjna;

• technika gadająca ściana;

• kieszeń i szuflada.

Formy pracy:

• praca indywidualna;

• praca w parach;

• praca w grupach;

• praca zespołowa

Środki dydaktyczne:

• komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do Internetu;

• tablica interaktywna/tablica i kreda/pisak;

• zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;

• rzutnik multimedialny.

Przebieg zajęć

Tydzień przed lekcją nauczyciel informuje uczniów, żeby na lekcję przynieśli różne produkty wytworzone z tworzyw sztucznych.

Faza wstępna:

1. Zaciekawienie i pogadanka. Pogadanka na temat produktów wytworzonych z tworzyw sztucznych, które uczniowie przynieśli na lekcję (ewentualnie nauczyciel ma przygotowane swoje produkty). Z jakiego polimeru został wytworzony dany produkt?

2. Rozpoznanie wiedzy wyjściowej uczniów. Uczniowie przypominają pojęcie polimeryzacji.

3. Ustalenie celów lekcji. Nauczyciel podaje temat zajęć i wspólnie z uczniami ustala cele lekcji, które uczniowie zapisują w portfolio. 

Faza realizacyjna:

1. Nauczyciel wyświetla na tablicy multimedialnej podział polimerów ze względu na pochodzenie oraz topologię – razem z uczniami omawia, z podaniem przykładów.

2. Nauczyciel dzieli uczniów losowo na grupy. Rozdaje grupom arkusze papieru A3, mazaki. Zadaniem uczniów jest wypisanie właściwości fizykochemicznych polimerów, które zostały wykorzystane do produkcji przyniesionych przez uczniów produktów (lub wskazanych produktów przez nauczyciela). Uczniowie mogą korzystać z różnych dostępnych źródeł informacji. Po wyznaczonym czasie, uczniowie zawieszają na ścianie arkusze papieru, a chętne osoby omawiają efekty pracy z zastosowaniem techniki gadająca ściana. Nauczyciel monitoruje przebieg pracy uczniów.

3. Uczniowie wyszukują informacji w dostępnych źródłach na temat badań nad 2,5‑diformylofurfuralem (DFF). Po wyznaczonym czasie, trwa na forum klasy pogadanka.

4. Nauczyciel proponuje uczniom samodzielną pracę z grą edukacyjną – uczniowie rozwiązują test.

5. Nauczyciel zapowiada uczniom, że będą rozwiązywać ćwiczenia nr 6‑8 zawarte w e‑materiale w sekcji „Sprawdź się”. Uczniowie wykonują zadania w parach. Po ustalonym czasie, wybrane osoby przedstawiają odpowiedzi, a pozostali uczniowie wspólnie ustosunkowują się do nich – trwa pogadanka. Nauczyciel w razie potrzeby koryguje odpowiedzi, dopowiada istotne informacje, udziela uczniom informacji zwrotnej.

6. Prowadzący zapowiada uczniom, że w kolejnym kroku będą rozwiązywać ćwiczenia nr 1 i 5 z sekcji „Sprawdź się”. Każdy z uczniów wykonuje ćwiczenia samodzielnie. Po ustalonym czasie, wybrani uczniowie przedstawiają rozwiązania. Nauczyciel w razie potrzeby koryguje odpowiedzi, dopowiada istotne informacje, udziela uczniom informacji zwrotnej. Ćwiczenia, których uczniowie nie zdążą wykonać podczas lekcji, mogą być zlecone do wykonania w ramach pracy domowej.

Faza podsumowująca:

1. Kieszeń i szuflada. Nauczyciel rozdaje uczniom małe samoprzylepne karteczki. Prowadzący zajęcia rysuje na tablicy kieszeń, a obok niej zapisuje: „Co zabieram ze sobą?”. Tutaj uczeń ma wpisać to, co wyniósł z zajęć, co do niego szczególnie przemówiło, co się spodobało lub co mu się przyda w przyszłości. Poniżej nauczyciel rysuje szufladę i białą plamę. Obok szuflady zapisuje: „Co mi się nie przyda?”, a obok białej plamy: „Czego zabrakło?”. Poniższe rysunki uczeń wypełnia małymi samoprzylepnymi karteczkami z zapisanymi krótkimi zdaniami, równoważnikami zdań lub kluczowymi słowami. Jest to okazja także do analizy przebiegu zajęć i szybkiej powtórki.

Praca domowa:

Uczniowie wykonują w e‑materiale w sekcji „Sprawdź się” pozostałe ćwiczenia, których nie zdążyli wykonać na lekcji.

Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania multimedium:

Gra edukacyjna może być wykorzystana przez uczniów podczas przygotowania się do lekcji czy pracy kontrolnej.

Materiały pomocnicze:

1. Nauczyciel alternatywnie przygotowuje różne rodzaje produktów wytworzonych z PE, PP, PS, PMMA, PET, PTFE, PA, PVC, PC, PUR, POM, kauczuku oraz małe samoprzylepne karteczki dla uczniów.

2. Linki dla osób zainteresowanych:

• https://www.teraz-srodowisko.pl/aktualnosci/zmierzamy-ku-pelnemu-wykorzystaniu-plastikowych-odpadow-4280.html, dostęp z dn. 10.06.2021

• https://www.wnp.pl/nafta/benzyna-z-plastiku-oni-wiedza-jak-ja-zrobic-technologia-jest-oplacalna,327205.html, dostęp z dn. 10.06.2021

• https://www.tokfm.pl/Tokfm/7,103086,25725367,krotka-historia-plastiku.html, dostęp z dn. 10.06.2021

• http://www.chemia.odlew.agh.edu.pl/dydaktyka/Dokumenty/ChO_IMiR/Lab_niestacjonarne/polimery_teoria.pdf, dostęp z dn. 10.06.2021

• http://home.agh.edu.pl/~podborsk/wp-content/uploads/5.-Identyfikacja-tworzyw-sztucznych.pdf, dostęp z dn. 10.06.2021

• https://ascons.pl/napelniacze-tworzyw-sztucznych/, dostęp z dn. 10.06.2021

• https://wszop.edu.pl/wp-content/uploads/2021/01/Problemy-z-biodegradacja-tworzyw-sztucznych-w-srodowisku.pdf, dostęp z dn. 10.06.2021

• https://naukawpolsce.pap.pl/aktualnosci/news%2C78288%2Czamiast-pet-ow-ekologiczny-plastik-zespol-z-warszawy-ma-na-sposob.html, dostęp z dn. 10.06.2021

• https://cordis.europa.eu/article/id/407620-how-to-turn-waste-into-a-plastic-alternative/pl, dostęp z dn. 10.06.2021

• https://portalkomunalny.pl/polscy-naukowcy-pracuja-nad-ekologicznym-plastikiem-394540/, dostęp z dn. 10.06.2021

• https://kopalniawiedzy.pl/lignoceluloza-plastik-tworzywa-sztuczne-tworzywa-biodegradowalne,30589, dostęp z dn. 10.06.2021