Imię i nazwisko autora:

Jan Pluta

Przedmiot:

Fizyka

Temat zajęć:

Po co fizykowi tabele i jak organizować w nich dane?

Grupa docelowa:

III etap edukacyjny, liceum, technikum, zakres podstawowy i rozszerzony

Podstawa programowa:

Cele kształcenia – wymagania ogólne
II. Rozwiązywanie problemów z wykorzystaniem praw i zależności fizycznych.

III. Planowanie i przeprowadzanie obserwacji lub doświadczeń oraz wnioskowanie na podstawie ich wyników.

Zakres podstawowy
Treści nauczania – wymagania szczegółowe
I. Wymagania przekrojowe. Uczeń:
6) tworzy teksty, tabele, diagramy lub wykresy, rysunki schematyczne lub blokowe dla zilustrowania zjawisk bądź problemu; właściwie skaluje, oznacza i dobiera zakresy osi;
7) wyodrębnia z tekstów, tabel, diagramów lub wykresów, rysunków schematycznych lub blokowych informacje kluczowe dla opisywanego zjawiska bądź problemu; przedstawia te informacje w różnych postaciach;

Zakres rozszerzony
Treści nauczania – wymagania szczegółowe
I. Wymagania przekrojowe. Uczeń:
6) tworzy teksty, tabele, diagramy lub wykresy, rysunki schematyczne lub blokowe dla zilustrowania zjawisk bądź problemu; właściwie skaluje, oznacza i dobiera zakresy osi;
7) wyodrębnia z tekstów, tabel, diagramów lub wykresów, rysunków schematycznych lub blokowych informacje kluczowe dla opisywanego zjawiska bądź problemu; przedstawia te informacje w różnych postaciach;

Kształtowane kompetencje kluczowe:

Zalecenie Parlamentu Europejskiego i Rady UE z 2018 r.:

• kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji,

• kompetencje matematyczne oraz kompetencje w zakresie nauk przyrodniczych, technologii i inżynierii,

• kompetencje cyfrowe,

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się.

Cele operacyjne:

Uczeń:

1. wyjaśnia, jaką rolę odgrywają tabele przy prezentacji wyników pomiarów we współczesnych eksperymentach fizycznych,

2. opisuje współzależność pomiędzy prezentacją wyników pomiarowych w postaci wykresów i w postaci tabel,

3. porównuje dane umieszczone na wykresach z tymi umieszczonymi w tabelach,

4. ocenia przydatność różnych sposobów prezentacji danych,

5. przygotowuje tabele pokazujące zależność pomiędzy różnymi zmiennymi,

6. planuje zawartość i postać tabeli oraz sposób jej prezentacji w taki sposób, by łatwo analizować umieszczone w niej dane i odkrywać zależności między zmiennymi.

Strategie nauczania:

nauczanie przez dociekanie IBSE

Metody nauczania:

wykład informacyjny, analiza pomysłów w komponowaniu struktury i wypełnianiu zawartości tabel

Formy zajęć:

praca indywidualna i zespołowa

Środki dydaktyczne:

komputer z rzutnikiem, tablica, wyniki pomiarów wykonanych wcześniej na lekcjach fizyki, jako materiał do wypełniania zawartości tabel

Materiały pomocnicze:

dostęp do materiałów z Internetu, materiał pt. „Wynik serii pomiarów powtarzalnych i jego niepewność standardowa”.

PRZEBIEG LEKCJI

Faza wprowadzająca:

Wprowadzenie według treści zawartej w części „Czy to nie ciekawe?” e‑materiału.
Dyskusja wskazująca na komplementarną rolę wykresów i tabel przy prezentowaniu wyników pomiarów.

Faza realizacyjna:

Uczniowie oglądają film edukacyjny. Uczniowie razem z nauczycielem dyskutują na temat skonstruowanej tam tabeli.
Nauczyciel podaje uczniom wybrany zestaw danych pomiarowych do samodzielnego wykonania tabeli. W tym celu można się posłużyć tabelami i danymi z materiału „Wynik serii pomiarów powtarzalnych i jego niepewność standardowa” (zob. przykłady z części „Warto przeczytać” i przykład analizowany w MB‑Film samouczek). Następnie, każdy uczeń, tworzy strukturę tabeli i uzupełnia jej zawartość. Wybrany przez nauczyciela uczeń przedstawia tabelę na tablicy. Następnie uczniowie wykorzystują skonstruowaną tabelę do wykonania obliczeń i uzyskania wyników końcowych. Potem, jeśli czasu wystarczy, uczniowie wykonują wykres ilustrujący w formie graficznej wyniki tych samych pomiarów.

Faza podsumowująca:

Uczniowie wspólnie z nauczycielem omawiają wykonaną pracę oraz porównują zalety i niedostatki prezentowania wyników pomiarów w formie tabel i wykresów. Poprzez analizę wypowiedzi uczniów nauczyciel określa, w jakim stopniu osiągnięte zostały wyznaczone cele.

Praca domowa:

Praca indywidualna: wybranie przez ucznia jakiegoś zestawu danych, niekoniecznie z zakresu fizyki (np. liczba osób w autobusie o różnych porach dnia) i przedstawienie wyników w formie tabeli, a potem wykonanie obliczeń, np. wartości średnich.

Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania danego multimedium:

Multimedium‑Film samouczek może być pomocnym przykładem do pracy w czasie lekcji.