Dla nauczyciela
Autor: Jarosław Dyrda
Przedmiot: wiedza o społeczeństwie
Temat: Sejm i Senat Rzeczypospolitej Polskiej jako przykład władzy ustawodawczej
Grupa docelowa: III etap edukacyjny, liceum, technikum, zakres podstawowy, zakres rozszerzony
Podstawa programowa:
Zakres podstawowy
III. Organy władzy publicznej w Rzeczypospolitej Polskiej.
Uczeń:
3) wyjaśnia, jak przeprowadzane są powszechne i bezpośrednie wybory organów władzy publicznej w Rzeczypospolitej Polskiej; na przykładzie wyborów do Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej i do Senatu Rzeczypospolitej Polskiej porównuje ordynację proporcjonalną i większościową; analizuje potencjalne wady i zalety każdego z tych systemów wyborczych;
4) przedstawia strukturę oraz organizację pracy Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej i Senatu Rzeczypospolitej Polskiej (prezydium, komisje, kluby i koła; kworum, rodzaje większości) oraz status posła, w tym instytucje mandatu wolnego i immunitetu; wymienia kompetencje Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej i Senatu Rzeczypospolitej Polskiej oraz Zgromadzenia Narodowego Rzeczypospolitej Polskiej.
Zakres rozszerzony
VIII. Modele sprawowania władzy.
Uczeń:
7) charakteryzuje funkcje legislatywy: ustrojodawczą, ustawodawczą, kontrolną i kreacyjną; wskazuje kompetencje parlamentu w Rzeczypospolitej Polskiej w ramach poszczególnych funkcji; podaje przykłady państw z parlamentem jednoizbowym i dwuizbowym.
Kształtowane kompetencje kluczowe:
kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji;
kompetencje cyfrowe;
kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;
kompetencje obywatelskie.
Cele operacyjne:
Uczeń:
wyjaśnia, jak przeprowadzane są powszechne i bezpośrednie wybory do Sejmu RP i Senatu RP;
porównuje ordynację proporcjonalną i większościową oraz wskazuje ich zalety i wady;
charakteryzuje strukturę oraz organizację pracy Sejmu RP i Senatu RP;
analizuje kompetencje Sejmu RP, Senatu RP i Zgromadzenia Narodowego;
wyjaśnia podstawowe funkcje władzy ustawodawczej w RP.
Strategie nauczania:
nauczanie wyprzedzające;
konstruktywizm.
Metody i techniki nauczania:
burza mózgów;
praca ze źródłem;
mapa myśli.
Formy zajęć:
praca indywidualna;
praca w grupach;
praca całego zespołu klasowego.
Środki dydaktyczne:
komputery z głośnikami i dostępem do internetu, słuchawki;
zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;
tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda.
Przebieg zajęć:
Faza wstępna
1. Na wcześniejszej lekcji uczniowie zostali podzieleni na grupy. Każda z nich opracowuje zadany temat:
grupa A – Jak wybieramy posłów i senatorów?
grupa B – Ordynacja proporcjonalna.
grupa C – Ordynacja większościowa.
grupa D – Unikameralizm i bikameralizm.
grupa E – Mandat poselski i senatorski.
grupa F – Immunitet parlamentarny.
2. Przedstawienie tematu i celów zajęć.
3. Uczniowie na podstawie własnej wiedzy i dostępnych źródeł przedstawiają genezę polskiego parlamentu oraz jego rolę w ustroju Rzeczypospolitej Polskiej.
Faza realizacyjna
1. Uczniowskie prezentacje. Pozostali uczniowie wynotowują najważniejsze informacje:
grupa A prezentuje zebrane przez siebie informacje na temat wybierania posłów i senatorów w Polsce; zostaje wprowadzone pojęcie kodeksu wyborczego oraz podstawowe zasady prawa wyborczego w Polsce z rozróżnieniem na wybory do Sejmu RP i Senatu RP;
grupa B omawia ordynację proporcjonalną z uwzględnieniem jej zalet i wad; wprowadzenie metody d’Hondta i progów wyborczych – burza mózgów na temat: „Czy jest to skuteczna metoda ograniczania rozdrobnienia parlamentarnego?”;
grupa C przedstawia system większościowy, jego zalety i wady;
grupa D stara się odpowiedzieć na pytanie, jaka forma parlamentu jest lepsza – jedno- czy dwuizbowa; przedstawienie przykładów państw z takimi rozwiązaniami; analiza mapy z zaznaczonymi typami parlamentów na świecie;
grupa E prezentuje, czym jest mandat poselski i senatorski, mandat przedstawicielski wolny i generalny – jego rola;
grupa F charakteryzuje immunitet parlamentarny, dokonując jego rozbicia na immunitet materialny, formalny i instytucję nietykalności.
2. Po zakończeniu prezentacji uczniowie na podstawie swoich notatek tworzą wspólnie na tablicy mapę myśli prezentującą funkcjonowanie Sejmu RP i Senatu RP.
3. Omówienie typów większości parlamentarnych oraz rodzajów głosowania – jawnego i tajnego. Pojęcie większości zwykłej, kwalifikowanej, kworum.
Faza podsumowująca
1. Praca z audiobookiem „Funkcje władzy ustawodawczej Rzeczypospolitej Polskiej”. Po wysłuchaniu materiału uczniowie wykonują dołaczone do niego zadania.
2. Wykonanie ćwiczeń interaktywnych 1–4 z bloku „Sprawdź się”.
Praca domowa:
Uczniowie wykonują pozostałe ćwiczenia z bloku ćwiczeń interaktywnych.
Materiały pomocnicze:
Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r., sejm.gov.pl.
Rafał Klepka, Zasadność funkcjonowania parlamentu dwuizbowego w demokratycznym państwie unitarnym – przypadek Polski, academia.edu.
Maciej Troć, Polski immunitet parlamentarny na tle prawno‑porównawczym, marszalek.com.
Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania multimedium:
Audiobook może zostać wykorzystany jako materiał do lekcji powtórzeniowej lub sprawdzianu.