Autor: Jarosław Dyrda

Przedmiot: wiedza o społeczeństwie

Temat: Sejm i Senat Rzeczypospolitej Polskiej jako przykład władzy ustawodawczej

Grupa docelowa: III etap edukacyjny, liceum, technikum, zakres podstawowy, zakres rozszerzony

Podstawa programowa:

Zakres podstawowy

III. Organy władzy publicznej w Rzeczypospolitej Polskiej.

Uczeń:

3) wyjaśnia, jak przeprowadzane są powszechne i bezpośrednie wybory organów władzy publicznej w Rzeczypospolitej Polskiej; na przykładzie wyborów do Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej i do Senatu Rzeczypospolitej Polskiej porównuje ordynację proporcjonalną i większościową; analizuje potencjalne wady i zalety każdego z tych systemów wyborczych;

4) przedstawia strukturę oraz organizację pracy Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej i Senatu Rzeczypospolitej Polskiej (prezydium, komisje, kluby i koła; kworum, rodzaje większości) oraz status posła, w tym instytucje mandatu wolnego i immunitetu; wymienia kompetencje Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej i Senatu Rzeczypospolitej Polskiej oraz Zgromadzenia Narodowego Rzeczypospolitej Polskiej.

Zakres rozszerzony

VIII. Modele sprawowania władzy.

Uczeń:

7) charakteryzuje funkcje legislatywy: ustrojodawczą, ustawodawczą, kontrolną i kreacyjną; wskazuje kompetencje parlamentu w Rzeczypospolitej Polskiej w ramach poszczególnych funkcji; podaje przykłady państw z parlamentem jednoizbowym i dwuizbowym.

Kształtowane kompetencje kluczowe:

• kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji;

• kompetencje cyfrowe;

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;

• kompetencje obywatelskie.

Cele operacyjne:

Uczeń:

• wyjaśnia, jak przeprowadzane są powszechne i bezpośrednie wybory do Sejmu RP i Senatu RP;

• porównuje ordynację proporcjonalną i większościową oraz wskazuje ich zalety i wady;

• charakteryzuje strukturę oraz organizację pracy Sejmu RP i Senatu RP;

• analizuje kompetencje Sejmu RP, Senatu RP i Zgromadzenia Narodowego;

• wyjaśnia podstawowe funkcje władzy ustawodawczej w RP.

Strategie nauczania:

• nauczanie wyprzedzające;

• konstruktywizm.

Metody i techniki nauczania:

• burza mózgów;

• praca ze źródłem;

• mapa myśli.

Formy zajęć:

• praca indywidualna;

• praca w grupach;

• praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne:

• komputery z głośnikami i dostępem do internetu, słuchawki;

• zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;

• tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda.

Przebieg zajęć:

Faza wstępna

1. Na wcześniejszej lekcji uczniowie zostali podzieleni na grupy. Każda z nich opracowuje zadany temat:

• grupa A – Jak wybieramy posłów i senatorów?

• grupa B – Ordynacja proporcjonalna.

• grupa C – Ordynacja większościowa.

• grupa D – Unikameralizm i bikameralizm.

• grupa E – Mandat poselski i senatorski.

• grupa F – Immunitet parlamentarny.

2. Przedstawienie tematu i celów zajęć.

3. Uczniowie na podstawie własnej wiedzy i dostępnych źródeł przedstawiają genezę polskiego parlamentu oraz jego rolę w ustroju Rzeczypospolitej Polskiej.

Faza realizacyjna

1. Uczniowskie prezentacje. Pozostali uczniowie wynotowują najważniejsze informacje:

• grupa A prezentuje zebrane przez siebie informacje na temat wybierania posłów i senatorów w Polsce; zostaje wprowadzone pojęcie kodeksu wyborczego oraz podstawowe zasady prawa wyborczego w Polsce z rozróżnieniem na wybory do Sejmu RP i Senatu RP;

• grupa B omawia ordynację proporcjonalną z uwzględnieniem jej zalet i wad; wprowadzenie metody d’Hondta i progów wyborczych – burza mózgów na temat: „Czy jest to skuteczna metoda ograniczania rozdrobnienia parlamentarnego?”;

• grupa C przedstawia system większościowy, jego zalety i wady;

• grupa D stara się odpowiedzieć na pytanie, jaka forma parlamentu jest lepsza – jedno- czy dwuizbowa; przedstawienie przykładów państw z takimi rozwiązaniami; analiza mapy z zaznaczonymi typami parlamentów na świecie;

• grupa E prezentuje, czym jest mandat poselski i senatorski, mandat przedstawicielski wolny i generalny – jego rola;

• grupa F charakteryzuje immunitet parlamentarny, dokonując jego rozbicia na immunitet materialny, formalny i instytucję nietykalności.

2. Po zakończeniu prezentacji uczniowie na podstawie swoich notatek tworzą wspólnie na tablicy mapę myśli prezentującą funkcjonowanie Sejmu RP i Senatu RP.

3. Omówienie typów większości parlamentarnych oraz rodzajów głosowania – jawnego i tajnego. Pojęcie większości zwykłej, kwalifikowanej, kworum.

Faza podsumowująca

1. Praca z audiobookiem „Funkcje władzy ustawodawczej Rzeczypospolitej Polskiej”. Po wysłuchaniu materiału uczniowie wykonują dołaczone do niego zadania.

2. Wykonanie ćwiczeń interaktywnych 1–4 z bloku „Sprawdź się”.

Praca domowa:

Uczniowie wykonują pozostałe ćwiczenia z bloku ćwiczeń interaktywnych.

Materiały pomocnicze:

Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r., sejm.gov.pl.

Rafał Klepka, Zasadność funkcjonowania parlamentu dwuizbowego w demokratycznym państwie unitarnym – przypadek Polski, academia.edu.

Maciej Troć, Polski immunitet parlamentarny na tle prawno‑porównawczym, marszalek.com.

Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania multimedium:

Audiobook może zostać wykorzystany jako materiał do lekcji powtórzeniowej lub sprawdzianu.