Dla nauczyciela

Autor: Joanna Kalinowska

Przedmiot: Historia

Temat: Unia polsko‑saska. Wojna o sukcesję polską

Grupa docelowa:

Szkoła ponadpodstawowa, liceum ogólnokształcące, technikum

Podstawa programowa:

Zakres podstawowy
Treści nauczania – wymagania szczegółowe
Zakres podstawowy
XXVI. Rzeczpospolita w XVIII w. (od czasów saskich do Konstytucji 3 maja). Uczeń:
1) opisuje i ocenia sytuację wewnętrzną i międzynarodową Rzeczypospolitej w czasach saskich;

Kształtowane kompetencje kluczowe:

  • kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji;

  • kompetencje cyfrowe;

  • kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;

  • kompetencje obywatelskie.

Cele operacyjne:

Uczeń:

  • charakteryzuje rządy Augusta II i dążenie do wprowadzenia dziedziczności tronu;

  • wyjaśnia, czym była wojna o sukcesję polską i jak się zakończyła;

  • opisuje, jak doszło do uzależnienia Rzeczypospolitej od Rosji;

  • charakteryzuje postać Stanisława Leszczyńskiego;

  • przedstawia przykłady wskazujące na ograniczenie suwerenności państwa.

Strategie nauczania:

  • konstruktywizm;

  • konektywizm.

Metody i techniki nauczania:

  • rozmowa nauczająca z wykorzystaniem ćwiczeń interaktywnych;

  • analiza materiału źródłowego (porównawcza);

  • dyskusja;

  • metoda jigsaw.

Formy pracy:

  • praca indywidualna;

  • praca w parach;

  • praca w grupach;

  • praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne:

  • komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu;

  • zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;

  • tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda;

  • telefony z dostępem do internetu.

Przebieg lekcji

Faza wstępna:

  1. Wyświetlenie przez nauczyciela tematu i celów zajęć, przejście do wspólnego ustalenia kryteriów sukcesu.

  2. Prowadzący zadaje uczniom pytanie o umiejscowienie tematu lekcji w czasie. Pyta: W jakim okresie się znajdujemy? Co ważnego działo się wcześniej?

Faza realizacyjna:

  1. Metoda jigsaw. Uczniowie odliczają do pięciu. Łączą się w zespoły według przydzielonych numerów. Każda grupa opracowuje fragment materiału z sekcji „Przeczytaj”:

  • grupa 1 – Elektorat Saksonii… oraz Podwójna elekcja. August II królem polskim,

  • grupa 2 – Konfederacja tarnogrodzka i sejm niemy,

  • grupa 3 – Elekcja 1733 r. i wojna o sukcesję polską,

  • grupa 4 – Panowanie Augusta III Sasa,

  • grupa 5 - Były król – dobroczynny filozof. 

    Po zakończeniu pracy uczniowie zmieniają zespoły tak, by w każdym znalazła się przynajmniej jedna osoba z poprzednich grup. Uczniowie dzielą się wiedzą zdobytą wcześniej i uczą się od siebie nawzajem. Chętne lub wybrane osoby omawiają przydzielone zagadnienia. Pozostali uczniowie mogą zadawać pytania i weryfikować przedstawione informacje.

  1. Nauczyciel prosi, aby wybrany uczeń przeczytał polecenia 2: „Uzasadnij, że mapa przedstawia Rzeczpospolitą w czasie konfederacji tarnogrodzkiej. Podaj przynajmniej 3 argumenty, które za tym przemawiają” oraz 3 „Na podstawie tekstów źródłowych dołączonych do mapy wyjaśnij, co zarzucali Augustowi II Mocnemu jego przeciwnicy.” Następnie prosi uczniów, aby podzielili się na grupy i opracowali w nich odpowiedzi. Po ustalonym wcześniej czasie przedstawiciel wskazanej (lub zgłaszającej się na ochotnika) grupy prezentuje propozycję odpowiedzi, a pozostali uczniowie się do niej ustosunkowują. Nauczyciel w razie potrzeby uzupełnia odpowiedź, udziela także uczniom informacji zwrotnej.

  2. Utrwalanie wiedzy i umiejętności. Uczniowie wykonują indywidualnie ćwiczenia 1, 2, 3  i 7 z sekcji „Sprawdź się”, a następnie porównują swoje odpowiedzi z kolegą lub koleżanką.

Faza podsumowująca:

  1. Nauczyciel prosi uczniów, aby wyjaśnili znaczenie unii personalnej Rzeczypospolitej z Saksonią. Uczniowie zgłaszają swoje propozycje, prowadzący w razie potrzeby uzupełnia informacje.

  2. Nauczyciel ponownie wyświetla na tablicy temat lekcji „Unia polsko‑saska. Wojna o sukcesję polską” i inicjuje krótką rozmowę dotyczącą kryteriów sukcesu. Czego uczniowie się nauczyli?

Praca domowa:

  1. Wykonaj ćwiczenia nr 4, 6 oraz 8 z sekcji „Sprawdź się”.

Materiały pomocnicze:

J. Staszewski, Jak Polskę przemienić w kraj kwitnący. Szkice i studia z czasów saskich, Olsztyn 1997.

Rzeczpospolita wielu narodów i jej tradycje. Materiały z konferencji „Trzysta lat od początku unii polsko‑saskiej. Rzeczpospolita wielu narodów i jej tradycje”, red. A.K. Link‑Lenczowski, M. Markiewicz, Kraków 1999.

E. Cieślak, Stanisław Leszczyński, Wrocław 1994.

J. Staszewski, August II Mocny, Wrocław 1998.

J. Staszewski, August III Sas, Wrocław 1989.

Wielka historia Polski, t. 1–10, Oficyna Wydawnicza FOGRA, Kraków 2016.

Wskazówki metodyczne:

  • Uczniowie mogą zapoznać się przed lekcją z sekcją „Mapa interaktywna”, aby przygotować się do późniejszej pracy.

Sprawdź się