Dla nauczyciela
Autor: Maria Gniłka‑Somerlik
Przedmiot: Język polski
Temat: Drogi kąciku porad – metafizyka w poezji Stanisława Barańczaka
Grupa docelowa:
Szkoła ponadpodstawowa, liceum ogólnokształcące, technikum, zakres podstawowy
Podstawa programowa:
Kształtowane kompetencje kluczowe:
kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji;
kompetencje cyfrowe;
kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;
kompetencje w zakresie świadomości i ekspresji kulturalnej.
Cele operacyjne. Uczeń:
wyjaśnia okoliczności powstania wiersza Drogi kąciku porad Stanisława Barańczaka;
definiuje pojęcie metafizyki i odnajduje jego cechy w wierszu;
analizuje środki stylistyczne użyte przez poetę w wierszu;
rozpoznaje trzech adresatów występujących w wierszu i wartościuje ich funkcje.
Strategie nauczania:
konstruktywizm;
konektywizm.
Metody i techniki nauczania:
ćwiczeń przedmiotowych;
z użyciem komputera;
praca z tekstem;
rozmowa kierowana;
deklamacja.
Formy pracy:
praca indywidualna;
praca w grupach;
praca całego zespołu klasowego.
Środki dydaktyczne:
komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu;
zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;
tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda;
telefony z dostępem do internetu.
Przebieg lekcji:
Przed lekcją
Na tydzień przed planowaną lekcją nauczyciel wybiera czterech uczniów, których zadaniem będzie głośne odczytanie/ deklamacja wiersza Drogi kąciku porad z podziałem na role: podmiotu lirycznego (jedna postać) oraz adresatów (trzy postaci).
Faza wprowadzająca
Nauczyciel na początku lekcji pyta uczniów o to, jak często korzystają z porad zamieszczanych w internecie. Jakie formy preferują: filmy, teksty na blogach czy w mediach społecznościowych? Po krótkim rozpoznaniu pyta uczniów:
A co by było, gdyby takie poradnictwo przenieść do wiersza?
Czy skorzystalibyście z takiej formy?
Czy to w ogóle możliwe, by w wykwintnej formie literackiej zamieścić poradę?
Po rozmowie z uczniami nauczyciel podaje temat lekcji oraz jej cele. Omawia krótko „Wprowadzenie” do lekcji.
Faza realizacyjna
Praca z multimedium:
Uczniowie przygotowują się do pracy z multimedium. Zanim obejrzą wykład prof. Krzysztofa Biedrzyckiego, nauczyciel poleca im zwrócenie szczególnej uwagi na takie elementy, jak: okoliczności powstania utworu Drogi kąciku porad, interpretacja w kontekście filozofii oraz relacji człowieka z Bogiem. Po wysłuchaniu wykładu uczniowie przystępują do wykonania poleceń i zestawu ćwiczeń przygotowanych do filmu.
Praca z tekstem:
Uczniowie po wstępie do interpretacji wiersza, wysłuchują głośnej interpretacji przygotowanej przez wybranych przed lekcją uczniów. Pozostali uczniowie mogą śledzić przebieg deklamowanego tekstu w sekcji „Sprawdź się”. Nauczyciel po skończonej prezentacji ocenia poziom przygotowania uczniów.
Uczniowie porównują występ kolegów z interpretacją wykonaną przez profesora Krzysztofa Biedrzyckiego i w krótkim podsumowaniu omawiają swoje wrażenia z odbioru.
W tej fazie realizacji lekcji uczniowie przystępują do wykonania ćwiczeń z sekcji „Przeczytaj”. Dokonują analizy (ćw. 5 i 8) i interpretacji (ćw. 1‑4, 6, 7) wiersza
Faza podsumowująca
W podsumowaniu lekcji uczniowie zastanawiają się nad wizją Boga i relacji człowieka z Bogiem przedstawioną w utworze Drogi kąciku porad. Porządkują informacje na temat wiersza, również zawarte w wykładzie profesora Krzysztofa Biedrzyckiego. Nauczyciel pyta uczniów, wracając do wstępu lekcji:
Czy w dobie internetu pytania o poradę w tak poważnej sprawie, jak metafizyka, pojawiąją się często?
Czy media społecznościowe to medium, które może to umożliwić?
Praca domowa:
Napisz liczące co najmniej 100 słów streszczenie fragmentu artykułu Krzysztofa Biedrzyckiego: Wariacje metafizyczne. O wierszu „Drogi kąciku porad” zamieszczonego w bloku tekstowym.
Materiały dodatkowe:
Barańczak Stanisław, Widokówka z tego świata i inne rymy z lat 1986‑1988, Paryż 1988.
Krzysztof Biedrzycki, Świat poezji Stanisława Barańczaka, Kraków 1995.
Dariusz Pawelec, Poezja Stanisława Barańczaka. Reguły i konteksty, Katowice 1992.
Wskazówki metodyczne
Uczniowie mogą wykorzystać multimedium „Film” jako inspirację do przygotowania własnej prezentacji multimedialnej.