Autor: Ewa Orlewicz

Temat: Kartezjusz – narodziny nowożytnej filozofii

Grupa docelowa:

Szkoła ponadpodstawowa, liceum ogólnokształcące, technikum, zakres rozszerzony

Podstawa programowa:

Kształtowane kompetencje kluczowe:

• kompetencje w zakresie świadomości i ekspresji kulturalnej;

• kompetencje cyfrowe;

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;

• kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji.

Cele operacyjne. Uczeń:

• przedstawia postać i dokonania Kartezjusza;

• opisuje historyczny kontekst kształtowania się myśli Kartezjusza, która wprowadziła filozofię w erę nowożytności;

• analizuje, na czym polegał przełom kartezjański w filozofii i dlaczego porównywany jest z przewrotem kopernikańskim.

Strategie nauczania:

• konstruktywizm;

• konektywizm.

Metody i techniki nauczania:

• ćwiczeń przedmiotowych;

• z użyciem komputera;

• dyskusja;

• drama;

• gra dydaktyczna;

• film.

Formy pracy:

• praca indywidualna;

• praca w parach;

• praca w grupach;

• praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne:

• komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu;

• zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;

• tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda;

• telefony z dostępem do internetu.

Przebieg lekcji

Przed lekcją:

1. Uczniowie zapoznają się z treściami w sekcji „Przeczytaj”.

Faza wprowadzająca:

1. Prowadzący zajęcia loguje się na platformie. Na tablicy interaktywnej lub za pomocą rzutnika wyświetla temat lekcji, następnie omawia cel zajęć i informuje uczniów o ich planowanym przebiegu. Wspólnie z uczniami ustala kryteria sukcesu.

2. Raport z przygotowań. Nauczyciel, za pomocą raportu dostępnego w panelu użytkownika, weryfikuje przygotowanie uczniów do lekcji: sprawdza ich odpowiedzi na pytania w sekcji „Przeczytaj”. Czyta na głos wybrane z nich. Następnie na podstawie odpowiedzi uczniów inicjuje dyskusję, zadając pytanie: Co oznacza Kartezjańska sentencja „myślę, więc jestem”?

Faza realizacyjna:

1. Drama. Nauczyciel prosi uczniów, aby utworzyli czteroosobowe zespoły, które będą pracować metodą dramy w wyznaczonym czasie.
   Zadaniem każdej grupy będzie przygotowanie krótkiego reportażu lub fragmentu programu informacyjnego na temat: Wywiady arcymistrzowskie – Kartezjusz. Uczniowie wcielą się w różne role, np. dziennikarza‑komentatora w studiu telewizyjnym (może być ich dwoje lub dwóch), dziennikarza przeprowadzającego wywiad (może być ich dwoje lub dwóch), osoby, z którą będzie przeprowadzany wywiad (może być ich dwoje lub dwóch). Uczniowie muszą zaplanować i przygotować swoje wypowiedzi i zaaranżować przestrzeń sceniczną. Podczas przygotowania grupy będą mogły korzystać z internetu.
   Każda grupa odgrywa swoją scenkę na forum klasy, a po zakończonych prezentacjach uczniowie dzielą się wrażeniami i dyskutują. Nauczyciel też podsumowuje wykonaną przez poszczególne grupy pracę.

2. Praca z multimedium. Uczniowie indywidualnie rozwiązują test z zakładki „Gra edukacyjna”. Po ukończeniu wyznaczonego czasu przygotowują pytanie testowe, które mogłoby się pojawić w quizie dotyczącym Kartezjusza, i zadają je osobie z tej samej ławki.

3. Praca z drugim multimedium. Uczniowie zapoznają się z materiałem w sekcji „Film”. Każdy uczeń pracuje indywidualnie, samodzielnie przygotowując odpowiedzi do poleceń i ćwiczeń. Po wyznaczonym przez nauczyciela czasie wybrani lub chętni uczniowie odczytują swoje propozycje. Nauczyciel komentuje rozwiązania uczniów.

Faza podsumowująca:

1. Uczniowie dobierają się w pary i wymieniają poglądami, dzielą się tym, czego się nauczyli.

2. Wszyscy uczniowie podsumowują zajęcia, zwracając uwagę na nabyte umiejętności.

Praca domowa:

1. Czy przyjmując perspektywę człowieka żyjącego w XXI wieku, możesz zgodzić się z twierdzeniem, że władze ludzkiego umysłu są w stanie poradzić sobie z najtrudniejszymi nawet problemami? Napisz esej, w którym przedstawisz swoje stanowisko i argumenty za nim przemawiające.

Materiały pomocnicze:

• Drozdowicz Z., Kartezjusz a współczesność, Poznań 1980.

• Kartezjusz, Zasady filozofii, tłum. I. Dąbska, Kraków 1960.

Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania multimedium:

• Nauczyciel może wykorzystać medium w sekcji „Gra edukacyjna” do podsumowania lekcji.