Dla nauczyciela
SCENARIUSZ LEKCJI
Imię i nazwisko autora: Anna Ruszczyk
Przedmiot: geografia
Temat zajęć: Kryteria podziału i rodzaje wód podziemnych
Grupa docelowa: III etap edukacyjny, liceum/technikum, zakres rozszerzony, klasa I
Podstawa programowa:
IV. Dynamika procesów hydrologicznych: ruchy wody morskiej, wody podziemne i źródła, ustroje rzeczne, typy jezior.
Uczeń:
przedstawia uwarunkowania występowania wód podziemnych oraz ich znaczenie gospodarcze.
Kształtowane kompetencje kluczowe:
kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji,
kompetencje matematyczne oraz kompetencje w zakresie nauk przyrodniczych, technologii i inżynierii
kompetencje cyfrowe,
kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się.
Cele operacyjne
Uczeń:
wskazuje kryteria podziału wód podziemnych,
podaje rodzaje wód podziemnych,
charakteryzuje wybrane rodzaje wód podziemnych,
analizuje schemat występowania wód podziemnych.
Strategie nauczania: asocjacyjna, problemowa
Metody nauczania: pogadanka, dyskusja
Formy zajęć: praca indywidualna, praca w grupach, praca warsztatowa
Środki dydaktyczne: tablica interaktywna/monitor dotykowy/tablety, e‑materiał, podręcznik, kartki papieru, guma mocująca, pisaki
Materiały pomocnicze:
L.K. Dawydow, A.A. Dmitrijewa, G.N Konkina, Hydrologia ogólna, PWN, Warszawa 1979 (rozdział Wody podziemne).
PRZEBIEG LEKCJI
Faza wprowadzająca
Nauczyciel podaje temat i cele lekcji.
Nauczyciel wprowadza uczniów w tematykę zajęć – krótka pogadanka na temat wód podziemnych, w jej trakcie nauczyciel naprowadza uczniów na wstępny podział (kryteria) wód podziemnych.
Nauczyciel dzieli klasę na sześć grup; każda z nich ma do opracowania wody podziemne według ustalonego kryterium.
Każde kryterium podziału przypada do wykonania w określonym czasie (np. ok. 10 minut) dwóm grupom.
Faza realizacyjna
Każda grupa pracuje nad swoim zadaniem, korzystając z podręcznika, e‑materiału – każdy uczeń w grupie stara się być „ekspertem” w opracowywanym temacie.
Uczniowie dyskutują, w jaki sposób przedstawić na schemacie (plakat) omawiane wody podziemne. Wybierają ich charakterystyczne cechy.
Zadania dla grup:
podział wód podziemnych ze względu na głębokość występowania wody i ich charakterystyka;
podział wód podziemnych ze względu na rodzaj skał, w których występuje woda i ich charakterystyka;
podział wód podziemnych ze względu na powstanie i ich charakterystyka
Jedno zadanie przypada dla dwóch grup; warto dopilnować, aby grupy pracujące nad tym samym zagadnieniem nie siedziały obok siebie.
Nauczyciel kontroluje pracę uczniów, w razie potrzeby pomaga im, wyjaśnia wątpliwości.
Po upływie określonego czasu grupy pracujące nad tym samym zagadnieniem wymieniają się plakatami – sprawdzają pracę kolegów i koleżanek, uzupełniają, w razie potrzeby zapisują pytania do kolegów. Po kilku minutach nauczyciel prosi uczniów, aby prace wróciły do grup je tworzących.
Następnie uczniowie zapoznają się z uwagami kolegów – wywiązuje się krótka dyskusja.
Wybrani przedstawiciele grup prezentują na forum klasy rodzaje wód podziemnych według wydzielonych trzech kryteriów.
Nauczyciel podsumowuje wypowiedzi uczniów, uzupełnia je w miarę potrzeby. Nauczyciel prosi uczniów o zapoznanie się z grafiką interaktywną i wykonanie zawartego w tej części e‑materiału polecenia.
Faza podsumowująca
Nauczyciel zadaje pytania sprawdzające stopień opanowania omawianych zagadnień – dotyczące podziału i charakterystyki wybranych wód.
Podsumowuje etapy lekcji, zestawiając je z założonymi celami. Ocenia pracę uczniów, ich zaangażowanie.
Nauczyciel wprowadza do fazy ćwiczeń na podstawie poznanego materiału. Uczniowie wykonują wybrane ćwiczenia z e‑materiału.
Nauczyciel pyta o ewentualne trudności. Uczniowie dzielą się swoimi doświadczeniami.
Praca domowa
Poszukaj informacji, z jakich wód podziemnych korzystają mieszkańcy twojej miejscowości w codziennym życiu – czy są to wody dobrej jakości? Jak głęboko się znajdują?
Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania danego multimedium:
Grafikę interaktywną można wykorzystać w fazie wstępnej lekcji dotyczących źródeł, a także na lekcji o znaczeniu gospodarczym wód podziemnych.