Dla nauczyciela

Autor: Marta Kulikowska

Przedmiot: Język polski

Temat: Dwudziestolecie międzywojenne – powtórzenie wiadomości. Część 1

Grupa docelowa:

Szkoła ponadpodstawowa, liceum ogólnokształcące, technikum, zakres podstawowy i rozszerzony

Podstawa programowa:

Zakres podstawowy

Treści nauczania – wymagania szczegółowe

I. Kształcenie literackie i kulturowe.

1. Czytanie utworów literackich. Uczeń:

1) rozumie podstawy periodyzacji literatury, sytuuje utwory literackie w poszczególnych okresach: starożytność, średniowiecze, renesans, barok, oświecenie, romantyzm, pozytywizm, Młoda Polska, dwudziestolecie międzywojenne, literatura wojny i okupacji, literatura lat 1945–1989 krajowa i emigracyjna, literatura po 1989 r.;

9) rozpoznaje tematykę i problematykę poznanych tekstów oraz jej związek z programami epoki literackiej, zjawiskami społecznymi, historycznymi, egzystencjalnymi i estetycznymi; poddaje ją refleksji;

15) wykorzystuje w interpretacji utworów literackich potrzebne konteksty, szczególnie kontekst historycznoliteracki, historyczny, polityczny, kulturowy, filozoficzny, biograficzny, mitologiczny, biblijny, egzystencjalny;

2. Odbiór tekstów kultury. Uczeń:

1) przetwarza i hierarchizuje informacje z tekstów, np. publicystycznych, popularnonaukowych, naukowych;

2) analizuje strukturę tekstu: odczytuje jego sens, główną myśl, sposób prowadzenia wywodu oraz argumentację;

5) charakteryzuje główne prądy filozoficzne oraz określa ich wpływ na kulturę epoki;

6) odczytuje pozaliterackie teksty kultury, stosując kod właściwy w danej dziedzinie sztuki;

II. Kształcenie językowe.

1. Gramatyka języka polskiego. Uczeń:

1) wykorzystuje wiedzę z dziedziny fleksji, słowotwórstwa, frazeologii i składni w analizie i interpretacji tekstów oraz tworzeniu własnych wypowiedzi;

4. Ortografia i interpunkcja. Uczeń:

1) stosuje zasady ortografii i interpunkcji, w tym szczególnie: pisowni wielką i małą literą, pisowni łącznej i rozłącznej partykuły nie oraz partykuły -bym, -byś, -by z różnymi częściami mowy; pisowni zakończeń -ji, -ii, -i ; zapisu przedrostków roz-, bez-, wes-, wz-, ws-; pisowni przyimków złożonych; pisowni nosówek ( a, ę ) oraz połączeń om, on, em, en ; pisowni skrótów i skrótowców;

III. Tworzenie wypowiedzi.

1. Elementy retoryki. Uczeń:

1) formułuje tezy i argumenty w wypowiedzi ustnej i pisemnej przy użyciu odpowiednich konstrukcji składniowych;

Zakres rozszerzony

Treści nauczania – wymagania szczegółowe

I. Kształcenie literackie i kulturowe.

1. Czytanie utworów literackich. Uczeń: spełnia wymagania określone dla zakresu podstawowego, a ponadto:

4) rozróżnia grupę literacką i pokolenie literackie; rozpoznaje założenia programowe w utworach literackich różnych epok;

Kształtowane kompetencje kluczowe:

kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji;
kompetencje w zakresie wielojęzyczności;
kompetencje cyfrowe;
kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;
kompetencje w zakresie świadomości i ekspresji kulturalnej.

Cele operacyjne. Uczeń:

utrwala wiadomości dotyczące dwudziestolecia międzywojennego,
charakteryzuje najważniejsze nurty myśli filozoficznej epoki,
omawia konwencje, dzieła przedstawicieli sztuki dwudziestolecia międzywojennego.

Strategie nauczania:

konstruktywizm;
konektywizm.

Metody i techniki nauczania:

z użyciem e‑podręcznika;
ćwiczeń przedmiotowych;
z użyciem komputera.

Formy pracy:

praca indywidualna;
praca w parach;
praca w grupach;
praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne:

komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu;
zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;
tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda;
telefony z dostępem do internetu.

Przebieg lekcji

Przed lekcją:

Przygotowanie do zajęć. Nauczyciel loguje się na platformie i udostępnia uczniom e‑materiał „Dwudziestolecie międzywojenne – powtórzenie wiadomości. Część 1”. Prosi uczestników zajęć o zapoznanie się z tekstem w sekcji „Przeczytaj” i multimedium w sekcji „Mapa myśli” tak, aby podczas lekcji mogli w niej aktywnie uczestniczyć i rozwiązywać zadania.

Faza wprowadzająca:

Krótka rozmowa wprowadzająca w temat lekcji: nauczyciel informuje, że uczniowie będą pracowali podczas lekcji w grupach, a ich celem będzie powtórzenie wiadomości na temat nowych prądów w filozofii i sztuce dwudziestolecia międzywojennego.
Podanie celu i tematu zajęć.

Faza realizacyjna:

Nauczyciel wyświetla mapę myśli prezentującą ważne nurty w myśli filozoficznej dwudziestolecia międzywojennego. Następnie poleca uczniom, by uzupełnili mapę tytułami dzieł wymienionych filozofów międzywojennych. Uczestnicy zajęć mogą dyskutować i wymieniać się pomysłami.
Później uczniowie dzielą się na 4 grupy, w których zapoznają się z prezentacja multimedialną w e‑materiale. Każdy zespół wykonuje polecenie 1, odnosząc się do innej dziedziny sztuki: gr. 1 – malarstwo, gr. 2 – rzeźba, gr. 3 – architektura i gr. 4 – muzyka. Podczas pracy uczniowie mogą korzystać z różnych źródeł informacji, m.in. zbiorów on line polskich muzeów. Po upływie ustalonego czasu liderzy przedstawiają rezultaty prac swoich zespołów. Nauczyciel może ocenić pracę uczniów.
W podsumowaniu tej części pracy na lekcji uczniowie wspólnie poszukują odpowiedzi na pytanie: W jaki sposób zmiany, jakim podlegały sztuki wizualne, korespondowały z awangardowymi przemianami w literaturze? Zapisują swoje spostrzeżenia i wnioski.

Faza podsumowująca:

Na koniec zajęć nauczyciel prosi wybranych uczniów o rozwinięcie zdania: Na dzisiejszych zajęciach dowiedziałem się…, nauczyłem się...

Praca domowa:

Wykonaj ćw. 1 i 2 z sekcji „Prezentacja multimedialna”.

Materiały pomocnicze:

Przygotowanie ucznia do odbioru różnych tekstów kultury, pod red. Anny Janus‑Sitarz, Kraków.
Jerzy Kwiatkowski, Dwudziestolecie międzywojenne, Warszawa 2000.
Jan Błoński, I cóż dalej, dziwna monado? Witkacy u progu niepodległości, „Teksty Drugie” 1996/4.

Wskazówki metodyczne

Uczniowie mogą wykorzystać multimedium „Mapa myśli” do przygotowania się do lekcji powtórkowej.

Prezentacja multimedialna